i:
câu 1. Thể thơ của văn bản trên là thất ngôn bát cú Đường luật. Bài thơ gồm 8 câu, mỗi câu có 7 chữ, tuân thủ quy tắc về niêm, luật và vần của thể thơ này.
câu 2. Những từ ngữ thể hiện lối sống giản dị của nhân vật trữ tình trong văn bản:
- Thị phi
- Yên hà
- Dầu
- Áo mặc
- Gấm là
- Nước dưỡng
- Thanh trì
- Thưởng nguyệt
- Đất cày
- Ngõ ải
- Lảnh ương
- Câu thần
câu 3. Hai câu thơ "nước dưỡng cho thanh trì thưởng nguyệt" và "đất cày ngõ ải lảnh ương hoa" có thể được hiểu theo hai cách khác nhau:
* Cách hiểu thứ nhất: Hai câu thơ miêu tả cảnh vật thiên nhiên tươi đẹp, thanh bình nơi tác giả đang sống. Nước trong ao được chăm sóc kỹ lưỡng để tạo nên khung cảnh thơ mộng, lãng mạn. Đất đai màu mỡ, cây cỏ xanh tốt, tạo nên bức tranh làng quê thanh bình, yên tĩnh.
* Cách hiểu thứ hai: Hai câu thơ ẩn dụ về cuộc sống giản dị, thanh tao của tác giả. Tác giả chọn lối sống đơn giản, gần gũi với thiên nhiên, không bon chen, tranh giành danh lợi. Cuộc sống của ông gắn liền với những điều bình dị, mộc mạc nhưng lại mang đến sự an nhiên, tự tại.
Cả hai cách hiểu đều phản ánh tâm hồn thanh cao, yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống của Nguyễn Trãi. Ông là một nhà nho tài năng, giàu lòng yêu nước, thương dân, luôn hướng về cái thiện, cái đẹp.
câu 4. Trong bài thơ "Ngôn Chí" (), Nguyễn Trãi đã sử dụng thành công biện pháp tu từ đối để tạo nên sự cân bằng về mặt cấu trúc và ý nghĩa, đồng thời làm nổi bật chủ đề chính của tác phẩm.
- Câu thơ đầu tiên: "am trúc hiên mai ngày tháng qua thị phi nào đến cõi yên hà." sử dụng phép đối giữa hai vế: "ngày tháng qua" với "thị phi nào", "yên hà" với "cõi". Sự đối lập này thể hiện cuộc sống ẩn dật, lánh xa chốn bon chen, tìm về nơi thanh bình, an nhiên của nhà thơ.
- Câu thơ thứ ba: "bữa ăn dầu có dưa muối/áo mặc nài chi gấm là nước dưỡng cho thanh trì thưởng nguyệt đất cày ngõ ải lảnh ương hoa." cũng sử dụng phép đối giữa hai vế: "dưa muối" với "gấm là nước", "thưởng nguyệt" với "lảnh ương hoa". Sự đối lập này thể hiện lối sống giản dị, thanh tao, hòa hợp với thiên nhiên của nhà thơ.
- Câu thơ cuối cùng: "trong khi hứng động vừa đêm tuyết ngâm được câu thần dặng dặng ca." sử dụng phép đối giữa hai vế: "hứng động" với "thần dặng dặng ca". Sự đối lập này thể hiện tâm hồn phóng khoáng, tự do, tràn đầy cảm xúc của nhà thơ.
Sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa các cặp đối trong bài thơ giúp tạo nên nhịp điệu đều đặn, hài hòa, tăng tính nhạc điệu cho bài thơ. Đồng thời, việc sử dụng phép đối còn góp phần nhấn mạnh những giá trị nhân văn sâu sắc mà tác giả muốn truyền tải: cuộc sống thanh cao, giản dị, hòa hợp với thiên nhiên, tâm hồn phóng khoáng, tự do, tràn đầy cảm xúc.
câu 5. #### Thông điệp có ý nghĩa nhất mà em rút ra từ văn bản trên là sự giản dị và bình yên trong cuộc sống. Lý do là bởi tác giả đã miêu tả một cách chân thật về cuộc sống đơn giản nhưng đầy đủ hạnh phúc của mình. Ông không cần những thứ xa xỉ, chỉ cần những điều nhỏ bé như "dưa muối", "áo gấm" để tận hưởng niềm vui trong cuộc sống. Điều này cho thấy rằng, đôi khi chúng ta quá chú trọng vào vật chất mà quên mất giá trị tinh thần. Chúng ta nên biết trân trọng những điều giản dị, bình thường trong cuộc sống để tìm kiếm hạnh phúc đích thực.
ii:
Nguyễn Trãi là một nhà nho uyên bác, một danh nhân văn hóa thế giới. Thơ ca của ông mang đậm dấu ấn của một tâm hồn cao đẹp, một nhân cách vĩ đại. Trong số những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Trãi, bài thơ "Cảnh ngày hè" là một minh chứng rõ nét cho vẻ đẹp nhân cách và tâm hồn của ông.
Bài thơ "Cảnh ngày hè" được viết theo thể thất ngôn bát cú Đường luật nhưng lại mang đậm dấu ấn cá nhân của Nguyễn Trãi. Mở đầu bài thơ, tác giả đã khắc họa bức tranh thiên nhiên mùa hè rực rỡ, tràn đầy sức sống:
"Rồi hóng mát thuở ngày trường,
Hòe lục đùn đùn tán rợp giương."
Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, âm thanh để miêu tả bức tranh thiên nhiên mùa hè. Cây hòe xanh mướt, tán lá rộng che rợp bóng mát, tạo nên một khung cảnh yên bình, thư thái. Tiếng ve kêu râm ran như một bản nhạc du dương, gợi lên cảm giác vui tươi, rộn ràng. Qua đó, ta thấy được tình yêu thiên nhiên tha thiết của nhà thơ.
Không chỉ yêu thiên nhiên, Nguyễn Trãi còn có tâm hồn rộng mở, chan hòa với vạn vật. Ông đã hòa mình vào thiên nhiên, cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên bằng tất cả các giác quan:
"Thạch lựu hiên còn phun thức đỏ,
Hồng liên trì đã tiễn mùi hương."
Tác giả đã sử dụng biện pháp đảo ngữ, đưa động từ "phun", "tiễn" lên trước chủ ngữ, nhằm nhấn mạnh sức sống mãnh liệt của hoa lựu, hoa sen. Hoa lựu đỏ rực như ngọn lửa, tỏa hương thơm ngát, khiến cho không gian thêm phần rực rỡ, lung linh.
Bên cạnh tình yêu thiên nhiên, Nguyễn Trãi còn có tấm lòng yêu nước, thương dân sâu sắc. Ông đã gửi gắm nỗi niềm lo lắng cho vận mệnh đất nước vào những vần thơ:
"Lao xao chợ cá làng ngư phủ,
Dắng dỏi cầm ve lầu tịch dương."
Tiếng lao xao của chợ cá, tiếng ve kêu râm ran như một lời nhắc nhở về cuộc sống thường nhật của nhân dân. Nguyễn Trãi mong muốn đất nước thái bình, nhân dân no đủ, hạnh phúc.
Vẻ đẹp nhân cách và tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện rõ nét qua bài thơ "Cảnh ngày hè". Đó là một tâm hồn cao đẹp, một nhân cách vĩ đại của một bậc đại nhân quân tử.
Ngoài ra, chúng ta cũng có thể liên hệ với thực tế cuộc đời của Nguyễn Trãi để làm rõ thêm vẻ đẹp nhân cách của ông. Nguyễn Trãi là một vị quan thanh liêm, chính trực, luôn hết lòng vì dân vì nước. Ông đã có nhiều đóng góp to lớn cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc. Tuy nhiên, cuộc đời của Nguyễn Trãi cũng gặp nhiều bi kịch. Ông bị oan khuất, bị nghi ngờ, bị giam cầm rồi bị giết hại. Điều này càng khẳng định tấm lòng yêu nước, thương dân sâu sắc của ông.
Như vậy, vẻ đẹp nhân cách và tâm hồn của Nguyễn Trãi được thể hiện rõ nét qua bài thơ "Cảnh ngày hè". Bài thơ không chỉ là bức tranh thiên nhiên tươi đẹp mà còn là tiếng lòng của một người yêu nước, thương dân.