01/05/2025

01/05/2025
01/05/2025
Bài thơ "Nhớ con sông quê hương" là một trong những tác phẩm nổi tiếng và tuyệt vời nhất của Tế Hanh. Với những vần thơ mộc mạc, giản dị, tác giả đã khắc họa nên hình ảnh dòng sông quê hương tràn đầy kỷ niệm và cảm xúc. Đối với nhà thơ, con sông không chỉ là cảnh sắc thiên nhiên mà còn là nơi chất chứa bao ký ức, những hoài niệm thân thương khi phải xa quê hương đi kháng chiến.
Tế Hanh đã vẽ nên một bức tranh quê hương với dòng sông xanh biếc, đẹp đến nao lòng. Dòng nước trong xanh phản chiếu hình bóng của những hàng tre và bóng dáng mình dưới đáy sông, tạo nên một cảnh sắc thơ mộng và thanh bình.
“Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Toả nắng xuống lòng sông lấp loáng”.
Vào những buổi trưa hè, khi ánh nắng chiếu xuống mặt sông lấp lánh như những hạt kim cương, dòng sông quê hương càng trở nên mê hoặc. Hình ảnh này đã khắc sâu vào tâm trí, gợi nhớ về một dòng sông êm đềm và yên bình, đồng thời nhắc nhở người đọc về những kỷ niệm tuổi thơ nơi quê nhà.
Không chỉ có vẻ đẹp thơ mộng, dòng sông quê hương còn là nơi lưu giữ nhiều kỷ niệm khó quên của tác giả và của mọi người:
“Hỡi con sông đã tắm cả đời tôi!
Tôi giữ mãi mối tình mới mẻ
Sông của quê hương, sông của tuổi trẻ
Sông của miền Nam nước Việt thân yêu”.
Những ai từng sống ở vùng quê mới thực sự cảm nhận được giá trị của con sông quê hương. Thông qua bài thơ, chúng ta có thể hình dung được dòng sông tuổi trẻ với những trò chơi như bơi lội, bắt cá tôm, nhảy từ trên cao xuống,...
“Khi bờ tre ríu rít tiếng chim kêu
Khi mặt nước chập chờn con cá nhảy
Bạn bè tôi tụm năm tụm bảy
Bầy chim non bơi lội trên sông
Tôi giơ tay ôm nước vào lòng
Sông mở nước ôm tôi vào dạ”.
Dòng sông quê không chỉ là nơi cất giữ kỷ niệm mà còn là người bạn đồng hành, chứng kiến biết bao niềm vui, nỗi buồn của tuổi thơ. Hình ảnh “Tôi giơ tay ôm nước vào lòng/Sông mở nước ôm tôi vào dạ” thể hiện sự gần gũi, gắn bó giữa nhà thơ và dòng sông, cả hai bảo vệ và nâng đỡ lẫn nhau. Tế Hanh đã sử dụng biện pháp nhân hóa để biến dòng sông vô tri trở thành người bạn thân thiết, luôn bảo vệ trước mọi gian khó.
Khi trưởng thành, dù có phải rời xa quê hương, dòng sông quê vẫn mãi là ký ức đẹp, luôn đợi chờ người bạn tri kỷ trở về:
“Vẫn trở về lưu luyến bên sông
Hình ảnh cô em đôi má ửng hồng”.
Hình ảnh con sông quê hương trong lòng nhà thơ còn hiện lên như cô em gái với đôi má ửng hồng, ngây thơ và trong sáng. Điều này càng làm cho nỗi nhớ con sông quê thêm sâu đậm, gắn liền với tình cảm lứa đôi lãng mạn và nuối tiếc.
Bài thơ được sáng tác trong bối cảnh đất nước bị chia cắt, khi tác giả phải ra Bắc tham gia kháng chiến. Tình yêu dành cho dòng sông quê hương không chỉ là tình cảm riêng tư mà còn là tình yêu đối với quê hương đất nước:
“Tôi hôm nay sống trong lòng miền Bắc
Sờ lên ngực nghe trái tim thầm nhắc
Hai tiếng thiêng liêng, hai tiếng “miền Nam”.
Tình yêu dòng sông quê của Tế Hanh không chỉ dành cho con sông ở Quảng Ngãi mà còn là tình yêu với mọi dòng sông quê hương trên khắp đất nước. Điều này thể hiện rõ qua những câu thơ:
“Quê hương ơi! lòng tôi cũng như sông
Tình Bắc Nam chung chảy một dòng
Không gành thác nào ngăn cản được
Tôi sẽ lại nơi tôi hằng mơ ước
Tôi sẽ về sông nước của quê hương
Tôi sẽ về sông nước của tình thương”.
Mặc dù phải đối mặt với bao khó khăn, gian khổ, nhưng trong lòng nhà thơ, hình ảnh dòng sông quê hương vẫn mãi đẹp và thắm đượm tình người. Dòng sông quê hương còn là biểu tượng cho tình yêu đất nước, thủy chung và son sắt.
Bài thơ như một lời khẳng định rằng một ngày không xa, đất nước sẽ được thống nhất, Bắc Nam sum họp và tác giả sẽ được trở về bên dòng sông quê hương.
Hình ảnh dòng sông quê trong bài thơ là biểu tượng của sự hoài niệm, của tuổi thơ trong trẻo và thơ mộng. Giọng thơ da diết, tha thiết tạo nên bức tranh dòng sông vừa chân thực vừa sống động.
01/05/2025
Phương ThảoTrong nền thơ ca Việt Nam hiện đại, Tế Hanh là một trong những cây bút tiêu biểu với phong cách thơ đằm thắm, mộc mạc, đậm tình quê hương, đặc biệt là quê hương miền biển Quảng Ngãi yêu dấu. Bài thơ “Nhớ con sông quê hương” được ông sáng tác trong hoàn cảnh xa quê, mang đầy nỗi hoài niệm da diết. Mười câu thơ đầu của bài thơ không chỉ là tiếng lòng của người con xa xứ, mà còn là biểu hiện sâu sắc tình yêu quê hương được gắn kết với hình ảnh dòng sông tuổi thơ.
“Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi tóc những hàng tre
Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè
Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng…”
Ngay từ câu thơ đầu, tác giả đã gợi mở một không gian đầy thơ mộng: “con sông xanh biếc” – một hình ảnh rất đỗi thân quen nhưng được miêu tả bằng gam màu tươi sáng, trong trẻo. Màu “xanh biếc” không chỉ là màu sắc tự nhiên mà còn là biểu tượng cho sự sống, sự bình yên và tươi đẹp của quê hương. Hình ảnh “nước gương trong soi tóc những hàng tre” mang vẻ đẹp nhẹ nhàng, bình dị mà sâu lắng. “Tóc” hàng tre như có hồn, đung đưa soi mình xuống mặt nước, gợi nên sự gắn bó giữa thiên nhiên và con người.
Tế Hanh không chỉ tả cảnh mà còn thể hiện cái “tình” trong cảnh. “Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè” – một hình ảnh so sánh đặc biệt, thể hiện sự giao hòa giữa con người và thiên nhiên. Tâm hồn nhà thơ dường như tan hòa trong không gian “trưa hè” – đầy nắng, đầy gió và ánh sáng. Câu thơ tiếp theo “Tỏa nắng xuống lòng sông lấp loáng” là sự chuyển tiếp đầy cảm xúc, thể hiện sự gắn bó, hòa quyện giữa tâm hồn nhà thơ với dòng sông quê. Dòng sông không còn là vật thể bên ngoài, mà là nơi chốn chất chứa cảm xúc, là nơi tâm hồn được soi chiếu và tỏa sáng.
“Tôi thấy tôi nhỏ bé lạ thường
Như con chim ca hót giữa rừng
Như giọt nước lặng lờ trong biển cả
Thấy quê hương muôn trùng quá…”
Bốn câu thơ tiếp theo đi sâu hơn vào thế giới nội tâm của tác giả. Ở đây, hình ảnh “tôi” được thu nhỏ lại, khiêm nhường và hòa mình vào thiên nhiên rộng lớn. Những so sánh “như con chim ca hót giữa rừng”, “như giọt nước lặng lờ trong biển cả” không chỉ thể hiện sự nhỏ bé của cái tôi cá nhân, mà còn nhấn mạnh sự hòa nhập trọn vẹn vào không gian quê hương. Qua đó, ta cảm nhận được một tâm hồn nhạy cảm, đầy rung cảm và biết tri ân quê hương mình. Đặc biệt, câu thơ “Thấy quê hương muôn trùng quá” vang lên như một tiếng thở dài, một tiếng lòng của người xa quê cảm thấy quê hương vừa gần gũi lại vừa xa vời, sâu thẳm – bởi khoảng cách địa lý lẫn khoảng cách trong tâm tưởng.
“Tâm hồn tôi là một buổi trưa hè…”
Khép lại mười câu thơ đầu là hình ảnh tâm hồn hòa trong ánh nắng, trong sông nước, trong tất cả những gì dịu dàng nhất của quê nhà. Hình ảnh dòng sông không chỉ mang ý nghĩa địa lý, mà còn là biểu tượng của dòng chảy ký ức, của tuổi thơ, của tình yêu quê hương bất tận trong lòng người thi sĩ.
Mười câu thơ đầu bài “Nhớ con sông quê hương” là đoạn mở đầu đầy cảm xúc, thể hiện một cách sâu sắc tình cảm tha thiết, da diết của tác giả đối với quê hương. Với những hình ảnh bình dị, gần gũi, cách diễn đạt nhẹ nhàng mà sâu lắng, Tế Hanh đã khắc họa thành công hình ảnh con sông quê – vừa là thực thể vừa là biểu tượng cho tình yêu quê hương trong sáng, thủy chung. Qua đó, người đọc cũng được dẫn dắt trở về miền ký ức của chính mình – nơi có dòng sông, có kỷ niệm, có tình yêu quê hương thiết tha không phai nhòa.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
6 giờ trước
Top thành viên trả lời