Phân tích bài thơ " Cảnh thu " của Hồ Xuân Hương

Bài thơ "Cảnh Thu" của Hồ Xuân Hương là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách tả cảnh ngụ tình của bà. Qua những hình ảnh thiên nhiên, tác giả đã khéo léo bộc lộ tâm trạng buồn bã, cô đơn của mình. Hai câu đầu tiên đã mở ra khung cảnh mùa thu với những nét đặc trưng:

> Trời thu xanh ngắt mấy từng cao,
> Cần trúc lơ phơ gió hắt hiu.

Hình ảnh bầu trời thu "xanh ngắt" bao la, rộng lớn, tạo cảm giác mênh mông, trống trải. Màu xanh ấy càng trở nên đậm đà khi được đặt trên nền "mấy tầng cao", khiến cho khoảng cách giữa trời và đất như được kéo dài hơn. Trên cái nền ấy, hình ảnh "cần trúc lơ phơ" hiện lên thật nhỏ bé, yếu ớt. Gió thu "hắt hiu" thổi nhẹ nhàng, khiến cho cần trúc khẽ lay động, tạo nên một bức tranh thu tĩnh lặng nhưng ẩn chứa nỗi buồn man mác.

Hai câu tiếp theo, tác giả tiếp tục khắc họa vẻ đẹp của mùa thu:

> Nước biếc trông như tầng khói phủ,
> Song thưa để mặc bóng trăng vào.

Màu nước "biếc" trong veo, mát lành, gợi lên vẻ đẹp thanh tao, dịu dàng của mùa thu. Hình ảnh "tầng khói phủ" tạo nên một không gian mờ ảo, huyền bí. Ánh trăng "vào" qua song thưa, len lỏi vào từng ngóc ngách của căn nhà, tạo nên một khung cảnh thơ mộng, trữ tình.

Bức tranh thu trong bài thơ không chỉ đẹp về mặt hình thức mà còn ẩn chứa những tâm trạng sâu kín của tác giả. Qua những hình ảnh thiên nhiên, ta cảm nhận được nỗi buồn, sự cô đơn, trống trải của Hồ Xuân Hương. Bà đang sống trong một xã hội phong kiến bất công, nơi phụ nữ bị coi thường, chà đạp. Chính vì vậy, bà luôn khao khát một tình yêu chân thành, một cuộc sống hạnh phúc. Tuy nhiên, ước mơ ấy dường như xa vời, khó nắm bắt.

Tâm trạng của Hồ Xuân Hương được thể hiện rõ nhất qua hai câu cuối cùng:

> Hoa năm ngoái còn thơm mãi,
> Sao chưa thấy nhân duyên?

Hình ảnh "hoa năm ngoái" gợi lên sự tàn phai, phôi pha của thời gian. Mùi hương của hoa vẫn còn vương vấn, nhưng bông hoa đã lìa cành, rụng xuống. Điều đó khiến cho tác giả cảm thấy tiếc nuối, hụt hẫng. Câu hỏi tu từ "sao chưa thấy nhân duyên?" như một lời than thở, một tiếng kêu đau đớn của người phụ nữ đang khao khát tình yêu, mong muốn được yêu thương.

Bài thơ "Cảnh Thu" của Hồ Xuân Hương là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Qua những hình ảnh thiên nhiên, tác giả đã khéo léo bộc lộ tâm trạng buồn bã, cô đơn của mình. Bài thơ không chỉ là bức tranh thu đẹp đẽ mà còn là tiếng lòng tha thiết của một người phụ nữ tài hoa nhưng bất hạnh.