i:
câu 1. Hai dấu hiệu hình thức để xác định thể thơ của bài thơ "Lời người liệt sĩ dặn con" là:
* Số tiếng: Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, không tuân thủ quy luật về số tiếng trong mỗi dòng. Điều này tạo nên sự linh hoạt trong cách diễn đạt, giúp tác giả thể hiện trọn vẹn tâm tư, tình cảm của mình.
* Vần điệu: Bài thơ sử dụng vần chân, vần lưng, vần liền, vần cách,... tạo nên nhịp điệu nhẹ nhàng, du dương, phù hợp với nội dung bài thơ. Vần điệu góp phần tăng tính nhạc, dễ nhớ, dễ thuộc cho bài thơ.
Phản ánh về quá trình giải quyết vấn đề:
Quá trình phân tích bài thơ "Lời người liệt sĩ dặn con" đòi hỏi sự kết hợp giữa việc phân tích ngôn ngữ và cảm nhận sâu sắc về nội dung. Việc xác định thể thơ dựa trên những đặc trưng riêng biệt của từng thể loại giúp chúng ta hiểu rõ hơn ý đồ nghệ thuật của tác giả. Bên cạnh đó, việc liên hệ với các ví dụ cụ thể giúp học sinh củng cố kiến thức và nâng cao kỹ năng phân tích tác phẩm văn học.
câu 2. Những hình ảnh được sử dụng để so sánh với sự lớn lên của người con trong bài thơ "Lời người liệt sĩ dặn con" là:
* Cây tắm đầy ánh sáng: Hình ảnh này thể hiện sự phát triển mạnh mẽ, tràn đầy sức sống của người con, giống như một cây xanh được nuôi dưỡng bởi ánh nắng mặt trời.
* Chim bay cao: So sánh này gợi tả sự tự do, phóng khoáng, vươn tới những tầm cao mới của người con, tương đồng với hình ảnh chim bay trên bầu trời rộng lớn.
* Thân cây mọc thẳng: Hình ảnh này tượng trưng cho sự kiên cường, bất khuất, không chịu khuất phục trước khó khăn, thử thách, giống như cây cối luôn vươn lên mạnh mẽ.
* Bàn tay dũng cảm: Bàn tay là biểu tượng của sức mạnh, ý chí, nghị lực. Sự so sánh này nhấn mạnh tinh thần kiên cường, quyết tâm vượt qua mọi gian nan của người con.
* Bầu trời trong sạch: Bầu trời tượng trưng cho sự bao la, rộng lớn, tự do, khát vọng vươn tới những điều tốt đẹp. Người con cũng cần có một tâm hồn trong sáng, hướng đến những giá trị cao đẹp.
Phản ánh:
Qua việc phân tích các hình ảnh so sánh, chúng ta thấy tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ này một cách hiệu quả để miêu tả sự trưởng thành của người con. Những hình ảnh so sánh không chỉ tạo nên sự sinh động, hấp dẫn cho bài thơ mà còn ẩn chứa những thông điệp sâu sắc về cuộc sống, về lý tưởng sống của người chiến sĩ. Bài thơ gửi gắm thông điệp về tình yêu quê hương đất nước, về tinh thần kiên cường, bất khuất, sẵn sàng hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc.
câu 3. Bài thơ "Lời người liệt sĩ dặn con" của tác giả Bế Kiến Quốc sử dụng hình thức lời tâm sự của cha với con để truyền tải những thông điệp sâu sắc về cuộc sống và ý nghĩa của sự hy sinh. Hình thức này tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt, giúp người đọc dễ dàng tiếp nhận và đồng cảm với nội dung bài thơ.
Hiệu quả của hình thức lời tâm sự:
* Tạo sự gần gũi, chân thành: Lời tâm sự trực tiếp từ cha đến con mang lại cảm giác ấm áp, gần gũi, khiến người đọc cảm thấy như đang được chính người cha chia sẻ những suy nghĩ, tình cảm của mình. Điều này tạo nên sự đồng cảm mạnh mẽ, khơi gợi lòng trắc ẩn và sự trân trọng đối với những giá trị thiêng liêng của gia đình.
* Thể hiện rõ ràng quan niệm sống: Qua lời tâm sự, người cha muốn truyền đạt những bài học quý báu về cách sống, về tinh thần kiên cường, bất khuất, về lòng yêu nước và trách nhiệm với quê hương đất nước. Những lời khuyên nhủ, động viên của người cha không chỉ dành riêng cho đứa con mà còn là lời nhắn gửi chung tới thế hệ trẻ, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
* Tăng tính thuyết phục: Việc sử dụng hình thức lời tâm sự giúp tăng tính thuyết phục cho những lời dặn dò của người cha. Bởi lẽ, những lời nói đó xuất phát từ trái tim, từ kinh nghiệm sống của bản thân, nên nó có sức nặng và ảnh hưởng sâu sắc đến người nghe.
* Gợi mở nhiều tầng nghĩa: Bài thơ không chỉ đơn thuần là lời dặn dò của người cha mà còn chứa đựng nhiều tầng nghĩa sâu xa. Người đọc có thể tự do liên tưởng, suy ngẫm về những vấn đề được đặt ra trong bài thơ, từ đó rút ra những bài học bổ ích cho bản thân.
Nhìn chung, hình thức lời tâm sự trong bài thơ "Lời người liệt sĩ dặn con" đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp và tạo nên hiệu quả nghệ thuật độc đáo cho tác phẩm. Nó không chỉ là phương tiện chuyển tải nội dung mà còn là sợi dây kết nối giữa người cha và con, giữa quá khứ và tương lai, giữa cá nhân và cộng đồng.
câu 4. Trong đoạn trích trên, tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh để thể hiện tình cảm sâu sắc của người cha dành cho con trai mình. Cụ thể, hình ảnh "cánh chim" được so sánh với "thân cây mọc thẳng", nhằm nhấn mạnh sự tự do, phóng khoáng và kiên cường của cuộc sống. Người cha mong muốn con trai mình sẽ trưởng thành, vươn lên như một cánh chim tự do, không bị ràng buộc bởi bất kỳ điều gì. Hình ảnh này cũng ẩn dụ cho khát vọng tự do, độc lập và ý chí kiên cường của người Việt Nam.
Bên cạnh đó, việc lặp lại cụm từ "lớn lên" nhiều lần tạo nên nhịp điệu dồn dập, thể hiện sự khẩn thiết, mong mỏi của người cha đối với con trai. Đồng thời, nó cũng khẳng định niềm tin vững chắc vào tương lai tươi sáng của đất nước, nơi con trai sẽ góp phần xây dựng và bảo vệ.
Tóm lại, qua việc sử dụng biện pháp tu từ so sánh kết hợp với cách diễn đạt giàu tính biểu cảm, tác giả đã truyền tải hiệu quả thông điệp về tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường và khát vọng tự do của dân tộc Việt Nam.
câu 5. Trong cuộc đời, ai cũng sẽ trải qua những thăng trầm, biến động khác nhau. Có những lúc ta hạnh phúc ngập tràn nhưng cũng có những khoảnh khắc đau khổ tột cùng. Và rồi, đến một ngày, chúng ta nhận ra rằng thời gian không chờ đợi bất kỳ ai, vì vậy, hãy sống sao cho thật ý nghĩa ngay từ hôm nay. Điều quan trọng nhất chính là cách chúng ta đối diện với sự sống và cái chết. Khi đứng trước ranh giới mong manh đó, liệu chúng ta có đủ can đảm để vượt qua nỗi sợ hãi và tiếp tục tiến bước trên hành trình của mình?
Cuộc sống luôn chứa đựng nhiều điều bí ẩn và khó lường, khiến con người không thể dự đoán trước được tương lai. Mỗi cá nhân đều mang trong mình những khát vọng riêng biệt, tạo nên bức tranh đa dạng của cuộc sống. Tuy nhiên, dù mục tiêu có khác nhau, tất cả chúng ta đều hướng tới một đích chung cuối cùng: sự trường tồn vĩnh cửu. Ai cũng muốn đạt được thành công rực rỡ, nhưng ít ai dám chấp nhận hy sinh bản thân để đạt được điều đó. Sự sống và cái chết là quy luật tự nhiên, không ai có thể tránh khỏi. Vì vậy, thay vì chỉ tập trung vào lợi ích cá nhân, tại sao chúng ta không thử cống hiến hết mình cho xã hội, để khi kết thúc chặng đường này, chúng ta có thể mỉm cười mãn nguyện và nói rằng: "Tôi đã sống trọn vẹn".
Sống trọn vẹn là gì? Đó là khi chúng ta tận dụng từng giây phút quý giá của cuộc đời để tạo dựng những giá trị tốt đẹp cho bản thân và đóng góp tích cực cho cộng đồng. Chúng ta không ngần ngại dấn thân vào những thách thức, nỗ lực vươn lên và không ngừng hoàn thiện bản thân. Sống trọn vẹn đòi hỏi sự kiên trì, quyết tâm và tinh thần lạc quan, sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn và thất bại. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể đạt được những thành tựu vĩ đại và ghi dấu ấn sâu sắc trong lòng mọi người.
Khi chúng ta chọn sống trọn vẹn, chúng ta đang lựa chọn một lối sống đầy ý nghĩa và đáng trân trọng. Thay vì chỉ tập trung vào lợi ích cá nhân, chúng ta đặt lợi ích chung lên hàng đầu và sẵn sàng hy sinh cho mục tiêu lớn lao hơn. Chúng ta không chỉ tìm kiếm sự an toàn và ổn định cho bản thân mà còn khao khát đóng góp vào sự phát triển và thịnh vượng của xã hội. Lối sống này không chỉ mang lại niềm vui và hạnh phúc cho bản thân mà còn lan tỏa tình yêu thương và sự tử tế đến với mọi người xung quanh.
Sống trọn vẹn giúp chúng ta xây dựng một cộng đồng đoàn kết, nơi mọi người hỗ trợ lẫn nhau và cùng nhau vượt qua khó khăn. Nó khơi dậy lòng trắc ẩn và sự đồng cảm, khuyến khích chúng ta lắng nghe và thấu hiểu những nỗi đau và khát vọng của người khác. Bằng cách này, chúng ta tạo nên một môi trường sống tích cực, nơi mọi người được tôn trọng và đánh giá dựa trên phẩm chất đạo đức chứ không phải vật chất hay địa vị xã hội.
Tuy nhiên, để sống trọn vẹn, chúng ta cần phải đối mặt với những thách thức và khó khăn. Đôi khi, chúng ta dễ bị cuốn vào vòng xoáy của cuộc sống bận rộn, quên đi những giá trị cốt lõi và mục tiêu ban đầu. Để duy trì lối sống trọn vẹn, chúng ta cần dành thời gian để nhìn lại bản thân, đánh giá lại những hành động và quyết định của mình. Chúng ta cần học cách cân bằng giữa công việc, gia đình và sở thích cá nhân, để không bị áp lực và căng thẳng quá mức.
Cuối cùng, sống trọn vẹn không chỉ là một khái niệm trừu tượng mà nó là một phong cách sống thực tế và thiết thực. Chúng ta cần phải bắt đầu từ những hành động nhỏ bé hàng ngày, như giúp đỡ người khác, tham gia các hoạt động xã hội hoặc đơn giản là sống chân thành và tử tế với mọi người xung quanh. Những hành động nhỏ bé này, khi được lặp đi lặp lại và tích lũy theo thời gian, sẽ tạo nên một cuộc sống ý nghĩa và đáng nhớ.
Tóm lại, sống trọn vẹn là một lối sống đáng ngưỡng mộ và cần được khuyến khích. Nó không chỉ mang lại niềm vui và hạnh phúc cho bản thân mà còn góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn. Hãy bắt đầu từ hôm nay, hãy sống trọn vẹn từng khoảnh khắc, từng ngày, từng tháng, từng năm. Bởi vì khi chúng ta sống trọn vẹn, chúng ta sẽ trở thành những tấm gương sáng, truyền cảm hứng và hy vọng cho thế hệ mai sau.
ii:
Trong giai đoạn kháng chiến chống Mĩ cứu nước, hàng triệu thanh niên đã hăng hái xung phong ra trận, đem xương máu để đổi lấy màu cờ sắc áo của Tổ quốc. Họ đã hiến dâng tuổi thanh xuân đẹp đẽ của mình cho đất nước, cho quê hương. Nhiều người đã ngã xuống nơi rừng hoang đất lạnh, xác thân mãi gửi lại nơi chiến trường. Trong số đó có những người chưa kịp để lại tiếng vang về tên tuổi, nhưng qua bài thơ Lời người liệt sĩ dặn con của nhà thơ Bế Kiến Quốc, chúng ta có thể hình dung được phần nào về hình ảnh người lính trẻ tuổi, hồn nhiên, lạc quan, dũng cảm, sẵn sàng hiến dâng tuổi xuân cho Tổ quốc.
Bế Kiến Quốc sinh ngày 18 tháng 10 năm 1960 tại Bắc Giang, nhưng lớn lên tại Hà Nội. Ông nhập ngũ năm 1967, tham gia chiến đấu tại chiến trường Trường Sơn. Năm 1974, ông trở về công tác tại Tuần báo Văn nghệ thuộc Hội Nhà văn Việt Nam và bắt đầu sự nghiệp sáng tác của mình. Bế Kiến Quốc là một nhà thơ có sự nghiệp sáng tác khá phong phú và đa dạng trên nhiều thể loại: thơ, truyện ngắn, tiểu thuyết, bút ký, và cả lý luận phê bình văn học. Thơ của ông mang đậm chất trữ tình, giản dị, gần gũi, chân thành, đằm thắm, thiết tha.
Bài thơ Lời người liệt sĩ dặn con được viết dưới dạng đối thoại giữa hai cha con, kể về tâm nguyện của người lính đã hi sinh vì Tổ quốc. Người lính ấy đã hóa thân thành ngọn lửa, soi sáng cho con trai mình trên mỗi bước đường đời. Anh mong muốn đứa con của mình sẽ sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của mình, tiếp tục đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã khắc họa hình ảnh người lính trẻ tuổi, hồn nhiên, lạc quan, dũng cảm, sẵn sàng hiến dâng tuổi xuân cho Tổ quốc:
Con ơi, tuy thân xác cha không còn nữa,
Nhưng linh hồn cha vẫn còn sống
Cha vẫn còn sống, cha vẫn còn sống!
Người lính đã hi sinh, nhưng linh hồn của anh vẫn còn sống mãi trong trái tim của đồng bào, đồng chí. Anh vẫn còn sống trong lòng đất mẹ, vẫn dõi theo từng bước đi của dân tộc. Anh vẫn còn sống trong niềm tin yêu, kính trọng của nhân dân.
Tiếp theo, tác giả đã thể hiện lời dặn dò của người cha dành cho con trai:
Hãy sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của cha
Đừng quên những người đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc
Hãy tiếp tục đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước
Người cha mong muốn con trai mình sẽ sống sao cho xứng đáng với sự hy sinh của mình. Anh mong muốn con trai mình sẽ tiếp nối truyền thống yêu nước, dũng cảm, kiên cường của cha anh, tiếp tục đấu tranh giành độc lập, thống nhất đất nước.
Cuối cùng, tác giả đã khẳng định giá trị thiêng liêng của sự hi sinh và lòng biết ơn của thế hệ sau đối với những người đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc:
Nếu con sống sót, hãy nhớ rằng cha đã chết vì Tổ quốc
Và hãy nhớ rằng cha luôn bên cạnh con
Người cha đã hi sinh, nhưng linh hồn của anh vẫn luôn bên cạnh con trai mình. Anh mong muốn con trai mình sẽ luôn ghi nhớ công ơn của những người đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc.
Về nghệ thuật, bài thơ được viết theo thể thơ tự do, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi, dễ hiểu. Tác giả đã sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh, tạo nên sức gợi cảm cao. Bài thơ có kết cấu chặt chẽ, logic, thể hiện được chủ đề của bài thơ một cách rõ ràng.
Bài thơ Lời người liệt sĩ dặn con là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Bài thơ đã khẳng định giá trị thiêng liêng của sự hi sinh và lòng biết ơn của thế hệ sau đối với những người đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc. Đồng thời, bài thơ cũng gợi nhắc trách nhiệm của mỗi người trong việc gìn giữ và phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng bài thơ Lời người liệt sĩ dặn con vẫn còn nguyên giá trị. Bài thơ là lời nhắn nhủ của thế hệ cha anh đối với thế hệ trẻ hôm nay về trách nhiệm của mỗi người trong việc xây dựng và bảo vệ đất nước. Chúng ta cần ghi nhớ và thực hiện lời dặn dò của người cha trong bài thơ, để xứng đáng với sự hy sinh to lớn của những người đã ngã xuống vì độc lập tự do của dân tộc.