[...] Bữa cơm ngon lành quá. Tâm ngồi ăn dưới con mắt hiền từ và mến thương của mẹ. Các em cô quây quần cả chung quanh, hỏi chuyện chợ búa của chị. Tâm ngắm nghía các nét mặt xinh xẻo, những con mắt ng...

Thạch Lam là cây bút xuất sắc của nhóm Tự lực văn đoàn, là nhà văn tiêu biểu của văn xuôi Việt Nam giai đoạn 1930-1945. Ông thành công với thể loại truyện ngắn với phong cách viết văn bình dị, giàu cảm xúc và đậm chất thơ. Các tác phẩm văn của Thạch Lam luôn đem đến sự nhẹ nhàng, êm dịu, man mác buồn và gợi suy nghĩ. Nhân vật trong các tác phẩm của ông cũng vậy, họ đều là những người dân lao động nghèo khổ, tuy cuộc sống có khổ cực mệt mỏi nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp tâm hồn đáng trân trọng. Cô hàng xén chính là một nhân vật như vậy.
Cô hàng xén tên Tâm, sinh ra trong một gia đình nghèo có mẹ và hai em nhỏ. Để phụ giúp mẹ kiếm miếng sinh nhai, cô hàng ngày gánh hàng ra chợ bán, nào thẻ hương, tranh thánh, bát đĩa, lược, gương... Đó đều là những đồ dùng thiết yếu dành cho phụ nữ thời bấy giờ. Tuy nhiên, gian truân, vất vả vẫn cứ ập đến cô gái trẻ. Cô phải dậy từ lúc trời còn tờ mờ sương, đạp xe dọc con đường sỏi đá gồ ghề trong tiết trời sương muối lạnh lẽo. Nhưng khi đã hết hàng, cô lại trở về trong tiếng cười đùa vui vẻ. Có thể thấy, dù phải chịu nhiều khổ cực, nhưng cô Tâm vẫn giữ được tinh thần lạc quan của tuổi trẻ.
Không chỉ có nghị lực vượt qua số phận, cô Tâm còn hiện lên là một người con hiếu thảo, một người phụ nữ đảm đang, đầy trách nhiệm với gia đình và vô cùng lương thiện, tốt bụng. Vì cha mẹ ốm đau, nên cô gái trẻ đã phải thay anh cả chăm sóc cha mẹ từ thuở mười tám. Cô hiếu thảo nghe theo lời dặn dò của mẹ, cố gắng chăm sóc gia đình, phụ giúp mẹ. Không chỉ vậy, cô còn là một người vợ, người chị, người em tốt bụng, luôn quan tâm đến mọi người thân của mình. Trong lúc trò chuyện với chị Lợi, cô Tâm tỏ ra lo lắng cho gia đình chị, cảm thông cho hoàn cảnh khó khăn của người chị hàng xóm. Khi thấy cháu Điệng chạy theo khóc rưng rức đòi cô, cô Tâm liền mềm lòng, quyết định vay tiền để mua quà cho đứa cháu. Ngoài ra, cô Tâm còn là một người rất lương thiện, cô không bao giờ cãi vã với khách hàng, dù họ có là người nghèo khổ đi chăng nữa. Ngay cả khi bị nghi oan, cô Tâm cũng sẵn sàng giải thích tường tận, chi tiết cho người đó.
Nhân vật cô Tâm để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc bởi những phẩm chất tốt đẹp, cao quý. Hình ảnh cô gái trẻ đại diện cho những người phụ nữ Việt Nam với nhiều đức tính tốt đẹp, cao cả. Qua nhân vật cô Tâm, tác giả Thạch Lam muốn gửi gắm tới độc giả bài học về sự sẻ chia, đùm bọc lẫn nhau trong cuộc sống.