giải thích câu hỏi

câu 1: Thể thơ tự do

câu 2: Theo tác giả, khi thu tới ngoài kia có thể "nghe" được tiếng chim hót líu lo trên cành cây cao, tiếng lá vàng xào xạc trong gió nhẹ nhàng và êm ái. Tiếng mưa rơi tí tách bên hiên nhà tạo nên âm thanh du dương như bản nhạc giao hưởng mùa thu. Ngoài ra, còn có thể nghe thấy tiếng ve kêu râm ran từ xa vọng lại, mang đến cảm giác yên bình và thư thái cho tâm hồn con người.

câu 3: Từ láy "xôn xao" trong câu thơ "Xôn xao cuống lá rụng thay mùa" có tác dụng gợi tả âm thanh, tạo nên cảm giác rộn ràng, náo nức cho khung cảnh thiên nhiên. Từ láy này được sử dụng để miêu tả sự chuyển động nhẹ nhàng nhưng liên tục của những chiếc lá rụng xuống đất, như một bản nhạc du dương, êm ái. Nó góp phần thể hiện tâm trạng vui tươi, phấn khởi của nhân vật trữ tình trước vẻ đẹp của thiên nhiên. Đồng thời, nó cũng ẩn chứa nỗi tiếc nuối khi mùa thu đang dần qua đi, nhường chỗ cho mùa đông lạnh giá.

câu 4: Trong đoạn thơ trên, tác giả sử dụng biện pháp tu từ lặp cấu trúc với cụm từ "nghe" được lặp lại 4 lần liên tiếp ở đầu mỗi câu thơ. Việc lặp lại này tạo nên hiệu quả nghệ thuật đặc biệt:

- Nhấn mạnh: Cụm từ "nghe" được lặp đi lặp lại nhiều lần, nhấn mạnh sự cảm nhận tinh tế và sâu sắc của nhà thơ về mùa thu. Nó không chỉ đơn thuần là nghe bằng tai mà còn là sự cảm nhận bằng tâm hồn, bằng cả cơ thể.
- Tạo nhịp điệu: Lặp lại "nghe" tạo ra nhịp điệu đều đặn, du dương cho đoạn thơ, khiến người đọc như được hòa mình vào khung cảnh mùa thu thanh bình, êm ả.
- Gợi hình, gợi cảm: Mỗi lần lặp lại "nghe", tác giả lại miêu tả những âm thanh khác nhau của mùa thu: mùi hương của trái chín, hơi ấm của nhựa cây, tiếng gió ru lúa, tiếng xào xạc của lá rụng. Điều này giúp người đọc hình dung rõ nét hơn bức tranh mùa thu đẹp đẽ, đầy sức sống.
- Thể hiện chủ đề: Qua việc lặp lại "nghe", tác giả muốn khẳng định rằng mùa thu không chỉ là thời khắc chuyển giao giữa hai mùa mà còn là thời khắc để con người lắng đọng, chiêm nghiệm cuộc sống. Mùa thu mang đến cho con người những cảm xúc bâng khuâng, man mác buồn nhưng cũng rất đỗi lãng mạn, trữ tình.

Biện pháp lặp cấu trúc đã góp phần làm cho đoạn thơ trở nên giàu sức biểu cảm, tạo ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

câu 5: - Trạng thái "chín" của cảnh vật và con người trong bài thơ được miêu tả qua các từ ngữ, hình ảnh như:
+ Cảnh vật: "nắng mưa", "mây trắng bay đi cùng với gió", "lúa trổ đòng đòng", "cánh cò dẫn gió qua thung lúa vàng". Những hình ảnh này gợi lên sự thay đổi, biến chuyển của thời gian, mùa màng, tạo nên cảm giác ấm áp, tươi vui, tràn đầy sức sống.
+ Con người: "người ra đồng", "con trâu cày ruộng", "cô gái yếm thắm". Hình ảnh con người lao động cần cù, chăm chỉ, góp phần tô điểm cho bức tranh thiên nhiên thêm sinh động, rực rỡ.
- Cách sử dụng từ ngữ, hình ảnh của nhà thơ rất tinh tế, giàu sức gợi. Nhà thơ đã sử dụng những từ ngữ giản dị, gần gũi nhưng lại mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tình yêu quê hương tha thiết, niềm tự hào về đất nước. Ví dụ:
+ Từ "chín" được lặp lại nhiều lần, tạo nên nhịp điệu đều đặn, du dương, gợi lên cảm giác ấm áp, yên bình.
+ Hình ảnh "cánh cò dẫn gió qua thung lúa vàng" vừa đẹp đẽ, lãng mạn, vừa ẩn chứa ý nghĩa sâu xa về cuộc sống thanh bình, no đủ.
- Qua việc sử dụng từ ngữ, hình ảnh, nhà thơ đã khắc họa thành công vẻ đẹp của thiên nhiên và con người Việt Nam trong mùa thu hoạch. Bức tranh ấy không chỉ đẹp về mặt hình thức mà còn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc.

câu 6: Trong bài thơ "Sang Thu", tác giả Hữu Thỉnh đã thể hiện những cảm nhận tinh tế về sự chuyển biến của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu qua những hình ảnh, chi tiết cụ thể như: hương ổi, gió se, sương chùng chình, sông dềnh dàng, chim vội vã, đám mây vắt nửa mình sang thu,... Những hình ảnh này không chỉ gợi lên khung cảnh thiên nhiên mùa thu mà còn ẩn chứa những tâm trạng, cảm xúc của nhà thơ trước vẻ đẹp của tạo hóa.

* Cảm xúc: Nhân vật trữ tình trong bài thơ mang đến cho chúng ta cảm giác bâng khuâng, xao xuyến khi chứng kiến sự thay đổi của thời gian. Hương ổi chín thơm nồng nàn, gió se lạnh man mác, sương chùng chình giăng mắc... tất cả đều gợi lên một nỗi buồn man mác, một chút tiếc nuối về mùa hè rực rỡ đã qua đi. Đồng thời, hình ảnh dòng sông dềnh dàng, đàn chim vội vã bay về phương Nam cũng khiến lòng người thêm phần lưu luyến, bồi hồi.
* Suy tư: Qua những hình ảnh đó, nhà thơ cũng bộc lộ những suy ngẫm về cuộc sống, về thời gian. Mùa thu đến, vạn vật dường như chậm lại, tĩnh lặng hơn, giống như con người đang bước vào giai đoạn trưởng thành, chín chắn hơn sau những trải nghiệm của tuổi trẻ. Sự chuyển giao giữa hai mùa cũng gợi nhắc về quy luật tự nhiên, về vòng xoay luân hồi của cuộc đời.

Tóm lại, với những hình ảnh thơ mộng, giàu sức gợi, cùng giọng thơ nhẹ nhàng, sâu lắng, Hữu Thỉnh đã khắc họa nên bức tranh mùa thu đầy ấn tượng, đồng thời gửi gắm những suy tư, chiêm nghiệm về cuộc sống, về thời gian. Bài thơ "Sang Thu" không chỉ là một bức tranh thiên nhiên đẹp mà còn là một lời khẳng định về giá trị của sự trưởng thành, về ý nghĩa của việc trân trọng từng khoảnh khắc trong cuộc sống.

câu 7: Hình ảnh "cây thời gian xanh" và "chín tròn mặt nguyệt" trong bài thơ gợi lên nhiều suy ngẫm sâu sắc về cuộc sống và thời gian.

- "Cây thời gian xanh": Cây thời gian được ví như cây cối, tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở, phát triển không ngừng nghỉ. Hình ảnh này thể hiện sự tuần hoàn, luân hồi của thời gian, luôn thay đổi nhưng vẫn giữ được bản chất của nó. Thời gian trôi đi, những gì đã qua sẽ trở thành quá khứ, nhưng cũng đồng nghĩa với việc tạo ra những điều mới mẻ, tươi đẹp hơn.

- "Chín tròn mặt nguyệt": Mặt trăng tượng trưng cho sự tròn đầy, viên mãn, mang ý nghĩa về sự trưởng thành, đạt đến đỉnh cao. Hình ảnh này ẩn dụ cho sự kết thúc của một chu kỳ, khi con người đã trải nghiệm đủ mọi thăng trầm, đạt được những mục tiêu nhất định. Nó cũng có thể hiểu là sự chín chắn, trưởng thành về tâm hồn, trí tuệ sau những năm tháng trải nghiệm cuộc đời.

Tóm lại, hai hình ảnh trên kết hợp với nhau tạo nên một bức tranh về vòng xoay của thời gian, sự luân hồi và sự trưởng thành của con người. Chúng nhắc nhở chúng ta rằng dù thời gian có trôi đi nhanh chóng, nhưng nếu biết trân trọng từng khoảnh khắc, chúng ta vẫn có thể gặt hái được những thành quả tốt đẹp và trở nên trọn vẹn hơn.