i:
câu 1. Căn cứ để xác định thể thơ trong bài thơ "Mẹ và Quả" là:
- Bài thơ có 5 khổ, mỗi khổ đều có 4 dòng thơ.
- Mỗi dòng thơ có 7 chữ.
- Cách gieo vần: Vần chân, vần liền.
- Nhịp thơ: 3/4 hoặc 4/3.
Kết luận:
Bài thơ "Mẹ và Quả" thuộc thể thơ tự do vì nó không tuân thủ quy tắc về số lượng âm tiết trong mỗi dòng, cách gieo vần, nhịp điệu và cấu trúc khổ thơ. Tuy nhiên, việc phân loại này chỉ mang tính tương đối bởi thể thơ tự do thường linh hoạt và đa dạng hơn so với các thể thơ truyền thống.
câu 2. Hình ảnh "quả" trong bài thơ có thể được hiểu là kết quả cuối cùng của quá trình lao động, sự hy sinh của người mẹ. Quả không chỉ là sản phẩm vật chất mà còn là thành tựu tinh thần, là niềm tự hào, hạnh phúc của người mẹ. Hình ảnh này gợi nhắc về công ơn dưỡng dục to lớn của cha mẹ đối với con cái.
câu 3. Trong hai dòng thơ "Những mùa quả lặn rồi lại mọc như mặt trời, khi như mặt trăng", tác giả sử dụng biện pháp tu từ so sánh ngang bằng với từ so sánh "như". Hình ảnh "mặt trời" và "mặt trăng" được đặt cạnh nhau để tạo nên sự tương phản về thời gian. Mặt trời tượng trưng cho sự luân chuyển của thời gian, sự sống, sự sinh sôi nảy nở; mặt trăng tượng trưng cho sự tĩnh lặng, sự nghỉ ngơi, sự kết thúc. Sự đối lập này thể hiện vòng xoay bất tận của tự nhiên, cũng như quy luật sinh tử của con người.
Biện pháp so sánh giúp tăng sức gợi hình, gợi cảm cho câu thơ. Nó khiến cho hình ảnh "những mùa quả" trở nên cụ thể, rõ ràng hơn. Đồng thời, nó cũng làm nổi bật ý nghĩa sâu sắc của câu thơ: cuộc sống luôn vận động không ngừng, nhưng dù có bao nhiêu thăng trầm, biến đổi, thì vòng xoay ấy vẫn tiếp diễn, giống như mặt trời mọc rồi lặn, mặt trăng tròn rồi khuyết.
Ngoài ra, biện pháp so sánh còn góp phần thể hiện tâm trạng lo lắng, trăn trở của nhà thơ trước sự già đi của mẹ. Mẹ đã dành cả cuộc đời để chăm sóc, vun trồng cho những mùa quả, nhưng liệu rằng đến lúc mẹ già yếu, liệu con cái có đủ chín chắn để gánh vác trách nhiệm đó hay không? Câu hỏi tu từ ở cuối bài thơ càng nhấn mạnh nỗi lòng day dứt, băn khoăn của nhà thơ.
Tóm lại, biện pháp so sánh trong hai dòng thơ trên đã góp phần tạo nên vẻ đẹp nghệ thuật độc đáo cho bài thơ, đồng thời truyền tải thành công chủ đề chính của tác phẩm: tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý.
câu 4. Sự vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình "tôi" trong bài thơ "Mẹ và Quả":
- Cảm xúc ban đầu: Nhân vật trữ tình thể hiện niềm tự hào về công lao to lớn của mẹ qua hình ảnh "những mùa quả mẹ tôi hái được", "tay mẹ vun trồng". Hình ảnh "lũ chúng tôi từ tay mẹ lớn lên" cho thấy sự biết ơn sâu sắc đối với mẹ.
- Cảm xúc lo lắng: Khi nhận ra thời gian trôi đi nhanh chóng, "bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái", nhân vật trữ tình bắt đầu lo lắng về việc không kịp báo đáp công ơn của mẹ. Câu hỏi tu từ "Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi/ Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?" thể hiện nỗi sợ hãi về sự bất lực trước dòng chảy thời gian.
- Cảm xúc tiếc nuối: Sự vận động cảm xúc tiếp tục phát triển đến mức độ cao hơn, thể hiện sự tiếc nuối khi nhận ra rằng có thể sẽ không kịp báo đáp công ơn của mẹ. Cảm giác này càng trở nên rõ ràng hơn khi tác giả sử dụng biện pháp so sánh "một thứ quả non xanh" để miêu tả chính mình.
Kết luận:
Sự vận động cảm xúc của nhân vật trữ tình "tôi" trong bài thơ "Mẹ và Quả" diễn biến theo chiều hướng từ tự hào, biết ơn đến lo lắng, tiếc nuối. Qua đó, tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã khắc họa thành công tâm trạng phức tạp của con cái khi đứng trước công lao to lớn của cha mẹ. Bài thơ cũng gửi gắm thông điệp ý nghĩa về lòng hiếu thảo và trách nhiệm của con cái đối với cha mẹ.
câu 5. Trong đoạn thơ "Mẹ và Quả", tác giả Nguyễn Khoa Điềm đã thể hiện sự lo lắng và trăn trở về trách nhiệm của người con đối với cha mẹ. Từ tâm trạng của nhân vật trữ tình "tôi" khi nghĩ về mẹ, ta có thể thấy rằng việc chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ không chỉ là nghĩa vụ mà còn là biểu hiện của lòng biết ơn và tình cảm sâu sắc. Trách nhiệm này bao gồm việc quan tâm, chăm sóc sức khỏe, tạo điều kiện tốt nhất cho cuộc sống của cha mẹ, đồng thời giữ gìn và phát huy truyền thống gia đình. Người con cần phải luôn đặt lợi ích của cha mẹ lên hàng đầu, sẵn sàng hy sinh và cống hiến để làm cho họ hạnh phúc và tự hào.
Ngoài ra, trách nhiệm của người con cũng liên quan đến việc duy trì mối quan hệ tốt đẹp giữa các thành viên trong gia đình. Việc tôn trọng, lắng nghe và chia sẻ cùng nhau giúp xây dựng một môi trường gia đình ấm cúng và bền vững. Hơn nữa, người con nên đóng góp tích cực vào xã hội bằng cách học tập, rèn luyện đạo đức và phát triển kỹ năng cá nhân, nhằm tạo nền tảng vững chắc để chăm sóc và hỗ trợ cha mẹ trong tương lai.
Tóm lại, trách nhiệm của người con trong gia đình không chỉ dừng lại ở việc chăm sóc và phụng dưỡng cha mẹ mà còn mở rộng sang việc xây dựng mối quan hệ gia đình và đóng góp tích cực vào xã hội. Đây là một trách nhiệm thiêng liêng và đáng trân trọng, đòi hỏi sự tận tụy và lòng biết ơn từ phía mỗi người con.
ii:
. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là nghị luận.
. Theo tác giả, "mỗi chúng ta cần phải tự xây dựng hệ thống giá trị riêng" vì:
- Mỗi người đều có hoàn cảnh sống khác nhau, trải nghiệm cuộc đời khác nhau nên sẽ hình thành những nhận định, đánh giá, suy nghĩ khác nhau về mọi thứ diễn ra xung quanh mình.
- Hệ thống giá trị riêng giúp con người xác định được mục tiêu sống, hướng đi phù hợp với bản thân, tránh bị ảnh hưởng bởi những giá trị mà người khác áp đặt lên mình.
- Hệ thống giá trị riêng giúp con người phân biệt được điều gì là tốt đẹp, điều gì là xấu xa, từ đó đưa ra những quyết định đúng đắn trong cuộc sống.
. Tác giả đã nêu ra hai cách để bảo vệ bản thân trước sự nhiễu loạn thông tin:
- Cách 1: Xây dựng hệ thống giá trị riêng như đã nói ở trên.
- Cách 2: Trang bị kiến thức, kỹ năng để phân tích, đánh giá thông tin một cách khách quan, khoa học.
. Em đồng ý với quan điểm của tác giả rằng "Mỗi người chỉ có một cuộc đời". Cuộc đời là quãng thời gian hữu hạn mà mỗi người được sống, là cơ hội để mỗi người thực hiện ước mơ, hoài bão của mình. Vì vậy, mỗi người cần trân trọng từng giây phút của cuộc đời, sống hết mình, cống hiến hết mình cho cuộc sống.
Tuy nhiên, em cũng cho rằng mỗi người có quyền lựa chọn lối sống phù hợp với bản thân. Có người muốn sống một cuộc đời bình yên, giản dị; có người lại muốn sống một cuộc đời đầy thử thách, mạo hiểm. Điều quan trọng là mỗi người cần biết trân trọng cuộc đời của mình, sống sao cho xứng đáng với nó.