Trong truyện ngắn "Mở rừng" của nhà văn Lê Lựu, nhân vật người mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng, góp phần tạo nên thành công cho tác phẩm.
Người mẹ trong truyện là một người phụ nữ nông dân nghèo khổ, lam lũ nhưng giàu tình yêu thương con. Bà là hình ảnh tiêu biểu cho những người mẹ Việt Nam xưa, luôn hết lòng hi sinh vì con cái.
Nhân vật người mẹ được khắc họa chủ yếu qua những dòng hồi ức của nhân vật "tôi". Đó là một người mẹ tần tảo, lam lũ, suốt đời vất vả, chịu đựng gian khổ để nuôi con khôn lớn. Bà luôn lo lắng, chăm sóc cho con từng li từng tí, từ bữa ăn giấc ngủ đến việc học hành.
Hình ảnh người mẹ hiện lên thật chân thực, gần gũi qua những chi tiết miêu tả ngoại hình, cử chỉ, hành động. Đó là "người mẹ đội cái thúng to tướng, bên trong đùm bọc bao nhiêu là đồ đạc", "cái áo tơi cũ mèm, rách vá chằng thẫm nước mưa, nước ruộng thấm vào trong", "bàn tay gầy guộc, đầy vết chai sần"... Những chi tiết ấy đã góp phần thể hiện sự lam lũ, vất vả của người mẹ.
Bên cạnh đó, người mẹ còn là một người phụ nữ giàu tình yêu thương con. Bà luôn dành cho con những gì tốt đẹp nhất, dù cuộc sống của bà rất khó khăn. Khi biết con trai mình bị bắt lính, bà đã rất đau đớn, xót xa. Nhưng bà vẫn cố gắng động viên con, dặn dò con phải giữ gìn sức khỏe, chiến đấu anh dũng để bảo vệ Tổ quốc.
Tình cảm của người mẹ dành cho con được thể hiện qua những lời nói, hành động giản dị, mộc mạc nhưng vô cùng ấm áp. Khi tiễn con đi lính, bà đã ôm chặt lấy con, dặn dò con phải giữ gìn sức khỏe, chiến đấu anh dũng để bảo vệ Tổ quốc. Khi nghe tin con bị thương, bà đã vội vàng chạy đến bệnh viện để chăm sóc con.
Ngoài ra, người mẹ còn là một người phụ nữ giàu nghị lực, kiên cường. Dù cuộc sống của bà rất khó khăn, nhưng bà vẫn luôn lạc quan, yêu đời. Bà luôn tin tưởng rằng con trai mình sẽ trở về bình an.
Thông qua nhân vật người mẹ, tác giả Lê Lựu đã gửi gắm tới người đọc thông điệp về tình mẫu tử thiêng liêng, cao cả. Tình mẫu tử là nguồn sức mạnh to lớn giúp con người vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống.
Tóm lại, nhân vật người mẹ trong truyện ngắn "Mở rừng" là một nhân vật điển hình cho vẻ đẹp truyền thống của người phụ nữ Việt Nam. Qua nhân vật này, tác giả đã thể hiện tình yêu thương, trân trọng đối với người mẹ, đồng thời cũng gửi gắm tới người đọc những suy ngẫm sâu sắc về tình mẫu tử, về giá trị của gia đình.