Đoàn Giỏi là nhà văn của miền đất phương Nam với những sáng tác dành trọn nội lực cho vẻ đẹp của thiên nhiên và con người nơi đây. Tiểu thuyết Đất rừng phương Nam được coi là tác phẩm thành công nhất của ông, trong đó đoạn trích Đi lấy mật nằm ở chương 9 của tác phẩm này.
Đoạn trích Đi lấy mật kể về hành trình đi lấy mật ong rừng của An cùng tía nuôi và cậu bé Cò. Trên đường đi, An cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên rừng U Minh, cũng trải nghiệm nhiều điều thú vị. Qua hình ảnh An, ta có thể thấy rõ những đặc điểm của thể loại hồi kí, bên cạnh đó cũng thấy được những nét đẹp riêng trong phong cách văn chương của nhà văn Đoàn Giỏi.
Đầu tiên, "Đất rừng phương Nam" mang đậm dấu ấn của hồi kí. Trước hết, sự kiện được kể trong đoạn trích hoàn toàn là những sự kiện có thật, xoay quanh cuộc sống và những trải nghiệm của nhân vật An khi đi lấy mật cùng tía nuôi và cậu bé Cò. Không gian trong đoạn trích cũng chính là không gian của cuộc sống đời thực, rừng U Minh - nơi gia đình Cò sinh sống. Thời gian sự kiện cũng tuyến tính, xảy ra theo trình tự trước sau: trời vừa rạng đông, mấy giờ rồi, sắp tới trưa,... Ngôn ngữ trong đoạn trích là ngôn ngữ kể chuyện, vừa đan xen yếu tố miêu tả và biểu cảm nhưng chức năng chủ yếu vẫn là tường thuật, kể lại sự việc.
Ngoài ra, "Đất rừng phương Nam" còn mang đậm dấu ấn cá nhân của nhà văn Đoàn Giỏi. Dấu ấn này được thể hiện rõ nét qua ngòi bút miêu tả của nhà văn. Trong đoạn trích, nhà văn đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên rừng U Minh vào buổi sáng và buổi trưa vô cùng tươi đẹp, hoang dã. Bức tranh thiên nhiên được miêu tả bằng những câu văn dài, với nhịp điệu chậm rãi, gợi lên vẻ yên bình, thanh tĩnh của núi rừng. Ví dụ như: "Trời vừa rạng đông. Bốn phía đều phủ một màu xanh biếc như ngọc. Xa xa, phía cuối chân trời, vầng mặt trời đang từ từ nhô lên, tỏa ánh sáng lấp lánh xuống vạn vật". Bên cạnh đó, nhà văn còn sử dụng nhiều hình ảnh so sánh độc đáo, ví dụ: "Những bông hoa tràm trắng tinh khôi như những hạt ngọc trai lấp lánh trên nền lá xanh mướt", "Tiếng chim hót líu lo như tiếng đàn du dương". Điều này giúp cho bức tranh thiên nhiên trở nên sinh động, giàu sức gợi hình, gợi cảm hơn.
Không chỉ vậy, nhà văn còn thể hiện sự am hiểu sâu rộng về thiên nhiên Nam Bộ qua việc miêu tả các loài vật và cây cối đặc trưng của vùng đất này. Chẳng hạn như: "Cây tràm cao vút, thẳng tắp như những cây nến khổng lồ. Gió thổi qua, những tán lá xào xạc như tiếng thì thầm của rừng già". Những chi tiết này góp phần làm cho bức tranh thiên nhiên thêm phần chân thực, sinh động, đồng thời cũng thể hiện tình yêu thiên nhiên tha thiết của nhà văn.
Bên cạnh đó, nhà văn còn sử dụng ngôi kể thứ ba để kể lại câu chuyện. Ngôi kể này giúp cho người đọc có cái nhìn đa chiều, khách quan về các nhân vật trong truyện. Đồng thời, nó cũng góp phần làm nổi bật tính cách của từng nhân vật. Ví dụ, qua lời kể của người kể chuyện, ta có thể thấy được sự hồn nhiên, hiếu động của cậu bé An; sự hiền lành, chất phác của tía nuôi và má nuôi; sự vui tươi, hoạt bát của cậu bé Cò.
Cuối cùng, nhà văn còn kết hợp nhiều phương thức biểu đạt trong đoạn trích như tự sự, miêu tả, biểu cảm. Sự kết hợp này giúp cho đoạn trích trở nên hấp dẫn, lôi cuốn hơn. Nó không chỉ đơn thuần kể lại sự việc mà còn giúp người đọc hình dung được khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, hoang dã của rừng U Minh; đồng thời cũng giúp người đọc cảm nhận được tình cảm gia đình ấm áp, gắn bó giữa An và tía nuôi, má nuôi.
Như vậy, đoạn trích "Đi lấy mật" trong tiểu thuyết "Đất rừng phương Nam" của nhà văn Đoàn Giỏi là một đoạn trích hay và giàu ý nghĩa. Đoạn trích đã thể hiện được những nét đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Về nội dung, đoạn trích đã khắc họa thành công vẻ đẹp của thiên nhiên rừng U Minh và cuộc sống của con người nơi đây. Về nghệ thuật, đoạn trích đã thể hiện được tài năng miêu tả, kể chuyện và sử dụng ngôn ngữ của nhà văn Đoàn Giỏi.