Câu 1 (về cuộc khởi nghĩa Yên Thế):
Giải thích: Nhân vật lãnh đạo chủ chốt của cuộc khởi nghĩa Yên Thế (1884-1913) là Đề Thám (tên thật là Nguyễn Thiện Thuật). Ông là nhà lãnh đạo quân sự xuất sắc, có khả năng tập hợp đông đảo quần chúng tham gia kháng chiến chống thực dân Pháp, bảo vệ nông dân địa phương. Cuộc khởi nghĩa tuy không thành công hoàn toàn nhưng để lại nhiều bài học quý báu cho các phong trào yêu nước sau này.
Đáp án: Đề Thám (Nguyễn Thiện Thuật) là lãnh đạo chủ chốt của cuộc khởi nghĩa Yên Thế.
Câu 8a:
Giải thích: Tư tưởng cải cách nửa sau thế kỉ XIX phản ánh sự tiến bộ trong nhận thức mới của người Việt Nam, góp phần chuẩn bị tiền đề về tư tưởng cho phong trào Duy Tân đầu thế kỉ XX.
Đáp án: Tư tưởng cải cách nửa sau thế kỉ XIX là sự tiến bộ trong nhận thức, làm tiền đề cho phong trào Duy Tân đầu thế kỉ XX.
Câu 8b:
Giải thích: Từ năm 1863 đến 1871, Nguyễn Trường Tộ đã gửi nhiều bản điều trần lên triều đình đề nghị chấn chỉnh bộ máy quan lại, phát triển công thương, tài chính, chỉnh đốn võ bị, ngoại giao và cải tổ giáo dục.
Đáp án: Nguyễn Trường Tộ gửi nhiều đề nghị cải cách quan trọng từ năm 1863 đến 1871.
Câu 1 (tự luận) – Vì sao các đề nghị cải cách ở Việt Nam vào nửa cuối thế kỉ XIX không thực hiện được?
Giải thích: Các đề nghị cải cách không được xây dựng đồng bộ, mang tính cá nhân hoặc nhóm nhỏ; không xuất phát từ nhu cầu thực tế xã hội lúc bấy giờ; triều đình phong kiến bảo thủ, cự tuyệt mọi cải cách. Do đó, các đề nghị này không được thực hiện hoặc chỉ thực hiện rất ít.
Đáp án: Do tính chất lẻ tẻ, không đồng bộ; không dựa trên nhu cầu xã hội; sự bảo thủ của triều đình phong kiến.
Câu 2a:
Giải thích:
- Giống nhau: Đều là khởi nghĩa chống Pháp, bảo vệ độc lập, có sự tham gia chủ yếu của nông dân, thể hiện tinh thần yêu nước.
- Khác nhau: Phong trào Cần Vương mang tính phong kiến, do vua Hàm Nghi phát động, quy mô lớn nhưng ngắn hạn (1885-1896). Khởi nghĩa Yên Thế do Đề Thám lãnh đạo, mang tính tự phát, lâu dài (1884-1913), chủ yếu ở vùng núi Yên Thế. Phong trào Cần Vương thất bại do thiếu lãnh đạo thống nhất, lực lượng yếu; khởi nghĩa Yên Thế tuy không thành công hoàn toàn nhưng khiến Pháp phải tốn nhiều công sức đàn áp.
Đáp án: Phong trào Cần Vương là phong kiến, quy mô lớn, ngắn hạn; khởi nghĩa Yên Thế là tự phát, lâu dài, dựa vào nông dân địa phương.
Câu 2b:
Giải thích:
- Cần lãnh đạo thống nhất, sáng suốt và phù hợp với tình hình thực tế.
- Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, áp dụng khoa học kỹ thuật và chiến lược phù hợp.
- Xây dựng lực lượng vững mạnh, có tổ chức chặt chẽ, chiến lược lâu dài.
- Phát huy tinh thần đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường của nhân dân.
- Học hỏi kinh nghiệm từ quá khứ để tránh sai lầm, phát huy điểm mạnh trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đáp án: Bài học về lãnh đạo thống nhất, kết hợp sức mạnh dân tộc và thời đại, xây dựng lực lượng vững mạnh, phát huy tinh thần đoàn kết và học hỏi kinh nghiệm quá khứ.