mở bài chung của phân tích một tác phẩm truyện

Kim Lân là một nhà văn tiêu biểu của nền văn học hiện thực Việt Nam. Ông có sở trường viết về nông thôn và người nông dân Việt Nam. Mỗi tác phẩm của ông đều gửi gắm tình cảm, tấm lòng sâu nặng với quê hương, đất nước và người dân cày Việt Nam. Vợ nhặt là một trong những truyện ngắn hay nhất của Kim Lân, được in trong tập Con chó xấu xí (1962). Tác phẩm đã khắc họa thành công tình huống truyện độc đáo cùng vẻ đẹp của nhân vật Tràng và bà cụ Tứ. Nhan đề Vợ nhặt thu hút người đọc ngay từ đầu bởi sự lạ lùng, bất bình thường của nó. Thông thường để lấy được vợ thì người ta phải cưới xin đàng hoàng, còn anh Tràng ở đây nhặt được vợ như nhặt được một thứ đồ rơi vãi ngoài đường vậy.

Tác phẩm mở đầu bằng một câu chuyện rất tự nhiên, tưởng chừng như đùa nhưng lại rất thật, rất đau lòng. Đó là câu chuyện anh cu Tràng dắt về một người đàn bà lạ mặt làm vợ. Tràng vốn là một anh chàng thô kệch xấu xí, cái nghèo đói đã khiến anh suốt ngày chỉ có thể làm bạn với đám trẻ con phá làng phá xóm. Vậy mà bỗng dưng anh lại có vợ theo không, thậm chí anh cũng chẳng nhớ nổi tên tuổi của thị, chỉ biết gọi thị là nàng dâu mới. Bà cụ Tứ - mẹ Tràng tuy rất ngạc nhiên nhưng hiểu ra mọi chuyện nên cũng vui vẻ chấp nhận. Trong bữa cơm đón nàng dâu mới, dù mâm cơm chỉ có nồi cháo loãng với bát rau chuối thái rối nhưng cả gia đình vẫn ăn trong niềm vui mừng khôn xiết. Qua đó, chúng ta có thể thấy được tình cảm đáng quý của họ.

Sáng hôm sau, anh Tràng dậy muộn. Vì là người có trách nhiệm với gia đình nên việc dậy sớm đi làm đối với Tràng là một điều hiển nhiên. Nhưng bây giờ anh đã có vợ, anh muốn tận hưởng cảm giác ngủ nướng kì diệu ấy. Thế là anh thản nhiên nằm yên, lì lợm nhắm mắt lại ngủ tiếp. Còn bà cụ Tứ sau khi thấy con trai ngủ là bà lẳng lặng đi kê dọn giường, quét tước nhà cửa. Hành động của bà chứa đựng bao nỗi niềm xúc động, lo lắng cho tương lai của đứa con trai vừa nghèo vừa dở hơi của mình.

Về phần cô con dâu, buổi sáng đầu tiên về nhà chồng ấy, thị dậy sớm chuẩn bị cơm sáng cho cả nhà. Khi nhìn thấy mẹ chồng dúi cho cái nồi chén hũ rượu, thị đã tươi cười khom lưng bưng nồi rượu lên nhà trên. Chỉ một cử chỉ thôi nhưng đã cho thấy thị là một nàng dâu đảm đang, biết cách cư xử phải phép. Còn anh Tràng thì vẫn cái tính ngờ nghệch vốn có, anh nghĩ bụng: "Quái sao nó lại buồn thế nhỉ?... Thôi tao đẻ mày về ở với tao, mày có nể tao thì ở đây với tao, tao nhờ ngươi... Không chịu thì thôi chứ biết làm sao được?". Câu nói ấy vừa bộc lộ được cái tính ngờ nghệch của Tràng, lại vừa cho thấy tấm lòng chân thành của anh khi muốn cưu mang, giúp đỡ thị.

Sau đêm tân hôn, vì quá nghèo không có tiền mua sắm nên Tràng mặc quần áo cũ nát, còn thị thì khoác chiếc áo rách tả tơi. Hai vợ chồng ngồi trên chiếc giường đơn sơ ngắm nhìn cái nhà sàn nan nát thấp le te. Họ lặng lẽ cảm thấy rung động và ngượng ngùng trước cái hạnh phúc bất ngờ ập đến. Cả hai đều nghĩ về cuộc sống phía trước và cùng nhau hi vọng vào tương lai.

Như vậy, qua tác phẩm Vợ nhặt, Kim Lân đã khắc họa thành công nhân vật Tràng với vẻ đẹp của người nông dân nghèo khổ nhưng giàu tình thương. Đồng thời, qua nhân vật Tràng, nhà văn cũng bày tỏ niềm xót xa, cảm thông trước số phận bất hạnh của con người trong nạn đói năm 1945.

Bằng ngòi bút tinh tế, nhạy cảm, Kim Lân đã tạo ra một tình huống truyện độc đáo, thú vị; xây dựng nhân vật qua diễn biến tâm lí phức tạp. Từ đó, nhà văn khắc họa thành công nhân vật Tràng, thể hiện giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo sâu sắc. Có thể khẳng định rằng, Vợ nhặt là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của văn học hiện thực Việt Nam.