"Phân tích tư tưởng 'Uống nước nhớ nguồn' qua đoạn trích 'Nước Đại Việt ta' của Nguyễn Trãi."

Con người Việt Nam ta từ xưa đến nay được biết đến với nhiều truyền thống quý báu, luôn đoàn kết, yêu thương, giúp đỡ người khác. Một trong những đức tính, truyền thống tốt đẹp mà ta phải nhắc đến đó chính là đạo lí "Uống nước nhớ nguồn".

Câu tục ngữ vô cùng đúng đắn và mang nhiều ý nghĩa sâu xa. Nguồn theo nghĩa đen được hiểu là thượng nguồn, nơi bắt đầu của dòng sông, còn ý nghĩa của nguồn trong câu tục ngữ này là cội nguồn, là tổ tiên, thế hệ đi trước của con người chúng ta. Câu nói mang ý nghĩa khuyên nhủ con người được hưởng nền độc lập, những thành tựu bây giờ thì phải luôn nhớ về và biết ơn thế hệ đi trước đồng thời có những hành động đền ơn đáp nghĩa, xây dựng xã hội phát triển hơn để thế hệ mai sau có điều kiện phát triển.

Bởi bất cứ thành quả nào cũng đều là kết tinh của bao công sức, trí tuệ, những giọt mồ hôi, nước mắt của bao người đã trải qua quá trình dài mới tạo nên được. Ta có gặp được một con người thành công, hay một sản phẩm bán chạy... thì cũng là công sức, tài năng của cả một tập thể không phải ngẫu nhiên mà có được. Chính vì vậy, khi nhìn lại quá khứ, nhớ đến những người đã cho ta thành quả như hiện tại thì ta cần phải biết ơn họ với tấm lòng chân thành nhất.

Lòng biết ơn không chỉ được thể hiện bằng suy nghĩ, bằng lời nói mà còn phải được bộc lộ bằng hành động cụ thể. Bản thân chúng ta là những học sinh còn ngồi trên ghế nhà trường, đang được hưởng nền tổ quốc yên bình, hạnh phúc với những thức cơm no áo ấm chính là nhờ công lao của biết bao người lính đã ngã xuống hi sinh vì độc lập dân tộc. Chúng ta cần phải biết ơn bằng cách cố gắng học tập thật tốt, trở thành một công dân có ích để không phụ những gì mà thế hệ đi trước đã đem lại cho ta.

Trong lịch sử dân tộc, lòng biết ơn là một truyền thống tốt đẹp từ bao đời nay của dân tộc. Nó được biểu hiện bằng rất nhiều hành động khác nhau. Đó có thể là sự tôn kính, lễ giỗ tổ tiên hằng năm để tưởng nhớ công lao của những người đã khuất. Hay là sự chào cờ nghiêm trang vào mỗi sáng thứ hai để gửi lời tri ân tới những người đã chiến đấu hi sinh để bảo vệ nền độc lập dân tộc. Vào những ngày lễ lớn như 27/7 là ngày Thương binh liệt sĩ, 22/12 là ngày Quân đội nhân dân,... chúng ta có những hoạt động thăm hỏi, tặng quà, tri ân những người có công với cách mạng, những bà mẹ Việt Nam anh hùng. Ngoài ra còn có những bảo tàng lưu giữ những di tích, chứng nhân lịch sử như: nhà tù Hỏa Lò, đường Trường Sơn, địa đạo Củ Chi,... để thế hệ sau hiểu hơn về những gian khổ của cha ông ta đã phải trải qua.

Đặc biệt là trong đại dịch Covid 19 vừa qua, chúng ta càng thêm trân trọng cuộc sống, trân trọng những gì mà những y bác sĩ, lực lượng cán bộ, chiến sĩ công an đã làm cho nhân dân. Họ đã không quản ngại khó khăn, vất vả thậm chí là hi sinh cả tính mạng để bảo vệ bình yên cho đất nước. Chính vì vậy, chúng ta cần phải biết ơn, ghi nhớ công lao to lớn ấy.

Không chỉ với những sự vật, sự việc đã xảy ra trong quá khứ mà ngay cả với những gì ta đang được hưởng bây giờ cũng cần phải có sự biết ơn. Khi ta ăn một hạt cơm, cần phải biết ơn những người nông dân đã một nắng hai sương, lội bùn, cày cấy quanh năm suốt tháng để làm nên hạt ngọc, hạt vàng. Khi ta mặc lên mình những bộ quần áo đẹp, đôi giày ấm áp, cần phải biết ơn những người thợ thủ công, công nhân đã ngày đêm miệt mài làm việc trong những xưởng may, nhà máy để tạo ra những sản phẩm hoàn mĩ. Hay khi ta thưởng thức một món ăn ngon cũng cần phải biết ơn những đầu bếp, những người đã dạy cho ta bí quyết nấu nướng. Thậm chí, khi ta đọc một cuốn sách hay, xem một vở kịch tuyệt vời hoặc lắng nghe một bản nhạc ý nghĩa thì cũng cần phải biết ơn những người nghệ sĩ đã dành nhiều thời gian, tâm huyết để sáng tác ra những tác phẩm có giá trị ấy. Bởi tất cả những điều đó đều là thành quả của sự lao động trí óc và sức lực vất vả mới có được.

Có thể thấy, lòng biết ơn là một đức tính tốt đẹp, không những giúp găn kết con người với nhau mà còn góp phần xây dựng một xã hội lành mạnh, văn minh. Tuy nhiên, trong cuộc sống vẫn còn có nhiều người sống lạnh lùng, thờ ơ, vô tâm. Lại có những người chạy theo lối sống phương Tây mà bỏ quên đi những truyền thống văn hóa dân tộc,... những người này đáng bị phê phán và chỉ trích.

Như vậy, câu tục ngữ "Uống nước nhớ nguồn" đã đem đến bài học sâu sắc cho người đọc. Mỗi cá nhân cần phải có trách nhiệm giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp ấy. Từ đó, trở thành một người công dân tốt, góp phần xây dựng đất nước ngày càng phát triển hơn.