(Tóm tắt bối cảnh: Nhân vật tôi mỗi lần ra Hà Nội đều đến thăm bà cô mình. Bà tám mươi tuổi, sống trong một ngôi nhà ngay giữa đại lộ trung tâm trông thẳng ra hồ Hoàn Kiếm. Theo nhân vật tôi, bà sống r...

câu 1. Nhân vật chính của câu chuyện trong đoạn trích là bà Tám. Bà Tám là một người phụ nữ lớn tuổi, sống trong một ngôi nhà ở Hà Nội. Bà có cuộc sống đơn giản, bình dị nhưng lại mang trong mình nhiều giá trị truyền thống tốt đẹp. Bà Tám là hình ảnh tiêu biểu cho nếp nhà, cho lối sống gia đình Việt Nam xưa.

Phân tích:

* Bà Tám là người phụ nữ truyền thống: Bà sống theo những quy tắc, chuẩn mực đạo đức của xã hội xưa. Bà luôn giữ gìn nề nếp gia phong, coi trọng tình cảm gia đình, tôn trọng các mối quan hệ họ hàng, làng xóm.
* Bà Tám là người phụ nữ đảm đang, tháo vát: Bà lo toan mọi việc trong gia đình, chăm sóc con cháu, vun vén cho tổ ấm. Bà luôn tận tụy, hết lòng vì gia đình, không quản ngại khó khăn, vất vả.
* Bà Tám là người phụ nữ nhân hậu, vị tha: Bà luôn bao dung, độ lượng với mọi người, sẵn sàng giúp đỡ những người gặp khó khăn. Bà là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho con cháu.

Kết luận:

Câu chuyện về bà Tám là một bài học về nếp nhà, về lối sống gia đình. Nó nhắc nhở chúng ta cần trân trọng những giá trị truyền thống tốt đẹp, đồng thời cũng cần linh hoạt, phù hợp với thời đại mới.

câu 2. Chi tiết thể hiện nếp nhà trong đoạn trích là:

* Nếp nhà đã thắng được tự do của cá nhân: Đoạn trích miêu tả nếp nhà của gia đình bà Tám mươi tuổi, nơi mà tình cảm gia đình, truyền thống và giá trị đạo đức được đặt lên trên hết. Nếp nhà này đề cao sự đoàn kết, tôn trọng lẫn nhau và tuân thủ quy tắc xã hội. Điều này thể hiện qua việc bà Tám quyết định giữ gìn nếp nhà bằng cách thu hút tất cả thành viên trong gia đình trở về sống chung, tạo dựng môi trường ấm cúng và gắn bó.
* Căn nhà của bà Tám là biểu tượng của nếp nhà: Căn nhà được mô tả là "một ngôi nhà ngay giữa đại lộ trung tâm" và "chói lòa những tủ kính, những bảng hiệu và ánh sáng." Tuy nhiên, bên trong căn nhà đó lại là một không gian yên bình, tĩnh lặng, phản ánh lối sống giản dị và truyền thống của gia đình. Sự tương phản này nhấn mạnh rằng nếp nhà không chỉ tồn tại trong kiến trúc vật chất mà còn nằm trong tinh thần và tư tưởng của từng thành viên trong gia đình.
* Sự hòa hợp giữa các thế hệ trong gia đình: Đoạn trích kể về mối quan hệ tốt đẹp giữa bà Tám và các con cháu. Bà Tám là người lớn tuổi nhất trong gia đình, nhưng bà luôn lắng nghe và thấu hiểu suy nghĩ của các con cháu. Các con cháu cũng tỏ ra tôn trọng và yêu thương bà. Điều này chứng tỏ nếp nhà không chỉ dựa trên quyền lực của người lớn tuổi mà còn cần sự đồng lòng và tôn trọng lẫn nhau giữa các thế hệ.
* Tôn trọng và trân trọng giá trị truyền thống: Gia đình bà Tám coi trọng truyền thống và giá trị đạo đức. Họ sống theo những quy tắc và chuẩn mực xã hội, không chạy theo xu hướng hay lợi ích cá nhân. Ví dụ, bà Tám kiên quyết giữ gìn nếp nhà bằng cách thu hút các con cháu trở về sống chung, dù cuộc sống hiện đại đang phát triển nhanh chóng. Điều này cho thấy gia đình bà Tám coi trọng giá trị gia đình và truyền thống hơn cả sự tiện nghi và độc lập cá nhân.

câu 3. Phép lặp cấu trúc "chưa bao giờ" được sử dụng trong đoạn trích nhằm nhấn mạnh sự thay đổi rõ rệt trong phong cách ăn mặc và lối sống của người Hà Nội so với quá khứ. Tác giả sử dụng phép lặp này để tạo ấn tượng mạnh mẽ về sự khác biệt, đồng thời khẳng định rằng đây là một sự thay đổi mang tính chất tiêu cực, làm mất đi nét đẹp truyền thống của Hà Nội xưa.

Phản ánh:

Qua bài tập này, học sinh có thể hiểu rõ hơn về khái niệm và tác dụng của phép lặp cấu trúc. Việc phân tích chi tiết từng trường hợp giúp học sinh nắm vững kiến thức và vận dụng linh hoạt vào nhiều tình huống khác nhau. Bên cạnh đó, việc mở rộng vấn đề bằng cách áp dụng vào các văn bản khác giúp học sinh nâng cao khả năng phân tích và đánh giá tác phẩm văn học.

câu 4. Nhân vật "tôi" trong đoạn trích thể hiện thái độ vừa ngưỡng mộ, vừa cảm động trước cuộc sống đầy tình yêu thương và gắn bó của gia đình bà cô. Nhân vật "tôi" đánh giá cao lối sống truyền thống, coi trọng giá trị gia đình và sự đoàn kết trong cộng đồng. Tuy nhiên, nhân vật "tôi" cũng có chút hoài nghi về khả năng duy trì nếp nhà trong xã hội hiện đại, nơi mà nhiều giá trị truyền thống đang bị mai một.

câu 5. Tóm tắt: Nhân vật tôi mỗi lần ra Hà Nội đều đến thăm bà cô mình. Bà cô tám mươi tuổi, sống trong một ngôi nhà ngay giữa đại lộ trung tâm, trông thẳng ra Hồ Hoàn Kiếm. Theo nhân vật tôi, bà sống rất nguyên tắc. Lần này, nhân vật tôi ra Hà Nội vào đúng mùa xuân và lại đến thăm bà cô mình. Chưa bao giờ tôi thấy người Hà Nội ăn mặc sang trọng như bây giờ. Chưa bao giờ tôi thấy phố xá chói lòa những tủ kính, những bảng hiệu và ánh sáng như bây giờ. Vậy mà một nhà giàu của Hà Nội có dư điều kiện để thay đổi lại không chịu thay đổi. Một đại gia đình gồm hai con trai, hai con dâu, một gái, một rễ và những đứa con của họ vẫn sống chung dưới một mái nhà, ăn chung một bếp ăn. Nếp nhà đã thắng được tự do của cá nhân sao? Phải nói thêm, cái nếp nhà này cũng ít ai theo kịp. Người con dâu cả vốn là con gái hàng Bồ, đỗ đại học, là một cô gái kiêu hãnh, tự tin, không dễ nhân nhượng. Hai người đàn bà, một già, một trẻ, cùng sắc sảo sẽ rất khó chấp nhận nhau. Vậy mà họ ăn ở với nhau đã mười lăm năm chả có điều tiếng gì. Người chị của cô con dâu đến nói với bà cô tôi: "Bác chịu được tính nó thì con cũng phục thật đấy!". Bà cải chính: "Đúng là tôi có phần phải chịu nó thì nó cũng có phần phải chịu tôi, mỗi bên chịu một nửa!" Bà baỏ, con dâu là vàng trời cho, mình không có công đẻ ra nó cũng không nuôi nó ăn học ngày nào, bỗng dưng nó về nhận mình là mẹ, sinh con đẻ cái cho dòng họ, cáng đáng mọi việc từ trẻ đến già, không lễ sống nó thì thôi còn hoạnh họe nỗi gì. Con rể và con gái được nhận nhà ở một khu tập thể, nhà chật, lại xa, con còn nhỏ. Nhưng anh con rể không muốn nhờ vả mẹ vợ, tự mình cũng thấy không tiện mà người ngoài nhìn vào càng không tiện. Bà biết thế nên bảo con rể: "Trong cái nhà của tôi có một phòng dành cho vợ anh. Của vợ anh tức là của anh. Cũng như mọi thứ của anh tức là của vợ anh. Chẳng lẽ anh bảo không phải." Năm ngoái khu phố có yêu cầu bà cụ báo cáo về nếp sống gia đình cho hàng phố học tập, bà từ chối, khi tôi lại thăm bà nói riêng: "Cái chuyện ấy ai cũng biết cả, chỉ khó học thôi". Tôi cười: “Lại khó đến thế sao?” Bà cụ nói: "Trong nhà này, ba đời nay, không một ai biết tới câu mày, câu tao. Anh có học được không?" À, thế thì khó thật. Theo bà cụ, thời bây giờ có được vài trăm cây vàng không phải là khó, cũng không phải là lâu, nhưng có được một gia đình hạnh phúc phải mất vài đời người, phải được giáo dục vài đời. Hạnh phúc không bao giờ là món quà tặng bất ngờ, không thể đi tìm mà cũng không nên cầu xin. Nó là cách sống, một quan niệm sống, là nếp nhà, ở trong tay mình nhưng nhận được ra nó, có ý thức vun trồng nó lại hoàn toàn không dễ. (Trích Nếp nhà, Nguyễn Khải, in trong Hà Nội trong mắt tôi - Tập truyện ngắn, NXB Thời Đại, 2010, tr.7-10).