66 PHIẾU HỌC TẬP 1. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm) Đọc văn bản sau: Trên gác xép nhà trường bản Hà Văn Nó có chiếc tù và không biết đã từ đời nào sót lại. Chiếc từ và này bằng sừng trâu, khảm bạc, rạn nứt, mạ...

Nhi Yến

I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)

Câu 1. Xác định ngôi kể và nêu dấu hiệu để nhận biết ngôi kể của văn bản.

• Ngôi kể trong văn bản là ngôi thứ ba (người kể chuyện là một người ngoài cuộc).
• Dấu hiệu nhận biết ngôi kể: Các đại từ và động từ được sử dụng dưới hình thức ngôi thứ ba như: "Trưởng bản Hà Văn Nó", "chàng", "ông", "người", "họ", "cả bản",...

Câu 2. Liệt kê một số chi tiết miêu tả hình ảnh chiếc tù và trên gác xép nhà trưởng bản Hà Văn Nó trong văn bản.

• Chiếc tù và được làm bằng sừng trâu, khảm bạc, rạn nứt, mạng nhện chăng đầy, và có tò vò làm tổ trong.
• Nó nằm lăn lóc, vất vưởng trên gác xép, không ai chú ý đến.

Câu 3. Tác dụng của biện pháp tu từ nghịch ngữ trong câu văn:

"Tiếng súng thưa thớt trên rừng khiến lòng chàng như lửa đốt."

• Biện pháp tu từ nghịch ngữ thể hiện sự mâu thuẫn giữa hoàn cảnh bên ngoài (tiếng súng thưa thớt) và cảm giác bên trong của nhân vật (lòng như lửa đốt). Tác dụng là làm nổi bật cảm giác lo âu, khắc khoải, sự căng thẳng trong tâm trạng của nhân vật, thể hiện sự nguy hiểm, sự bất an mà chàng đang trải qua.

Câu 4. Chỉ ra và nêu ý nghĩa của yếu tố kì ảo được sử dụng trong văn bản.

• Yếu tố kì ảo trong văn bản là chiếc tù và có khả năng diệt sạch loài sâu đen khi tiếng tù và cất lên.
• Ý nghĩa: Chiếc tù và tượng trưng cho sự kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa tổ tiên và thế hệ con cháu. Nó thể hiện sức mạnh tiềm ẩn trong những vật dụng tưởng chừng vô giá trị nhưng lại có thể mang lại sự cứu rỗi, thể hiện sự kỳ diệu của truyền thống và niềm tin vào tổ tiên.

Câu 5. Từ sự tương phản giữa vẻ bề ngoài và sức mạnh bên trong của chiếc tù và trong truyện ngắn trên, anh/chị hãy bày tỏ suy nghĩ về cách con người nhìn nhận, đánh giá những giá trị của sự vật, hiện tượng trong cuộc sống (Trình bày khoảng 5-7 dòng).

• Cuộc sống đôi khi khiến chúng ta đánh giá sự vật và hiện tượng dựa vào vẻ bề ngoài, mà không nhận ra giá trị thực sự bên trong. Chiếc tù và trong câu chuyện là một minh chứng sống động về điều này. Mặc dù có vẻ ngoài cũ kỹ, xấu xí, nhưng lại ẩn chứa sức mạnh vô cùng lớn lao, có thể cứu giúp cả một bản làng thoát khỏi tai họa. Điều này nhắc nhở chúng ta rằng không nên chỉ nhìn vào vẻ bề ngoài mà cần phải hiểu sâu sắc giá trị thực sự của sự vật, sự việc, và con người.

II. VIẾT (6,0 điểm)

Câu 1 (2,0 điểm)

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) trình bày cảm nhận của anh/chị về nhân vật Hà Văn Nó trong văn bản ở phần Đọc hiểu.

Hà Văn Nó, trưởng bản của Hua Tát, là một người cha đầy trách nhiệm và sự hy sinh. Dù đã trải qua bao nhiêu khó khăn, ông vẫn không ngừng lo lắng cho dân bản và bảo vệ sự bình yên của bản làng. Nhân vật này thể hiện sự mưu trí khi đứng trước tình thế hiểm nghèo, đồng thời cũng bộc lộ một tình yêu thương sâu sắc dành cho con trai. Mặc dù phải đối mặt với hiểm nguy khi phải bảo vệ truyền thống của dòng họ, ông vẫn quyết định làm điều đó, không hề để tâm đến sự an nguy của chính mình. Ông là hình mẫu của người cha, người lãnh đạo biết lo cho dân, và cũng là người truyền đạt những giá trị truyền thống quý báu. Cảm giác thương xót, kính trọng đối với ông càng tăng lên khi chứng kiến ông hy sinh mọi thứ để bảo vệ tổ tiên và bản làng, dù bản thân không thể bảo vệ được chính mình khỏi sự tàn phá của kẻ thù.

Câu 2 (4,0 điểm)

Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta, mà cần hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay.

(Trích “Khát vọng tuổi trẻ” – Vũ Hoàng)

Từ gợi dẫn trên, kết hợp với hiểu biết của bản thân, anh/chị hãy viết một bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ về vấn đề: Lẽ sống cống hiến của tuổi trẻ trong thời đại hôm nay.

Trong thời đại hiện nay, câu hỏi "Đừng hỏi Tổ quốc đã làm gì cho ta, mà cần hỏi ta đã làm gì cho Tổ quốc hôm nay" mang một ý nghĩa sâu sắc về lẽ sống của tuổi trẻ. Thực tế, tuổi trẻ là lực lượng chủ chốt, quyết định sự phát triển và thịnh vượng của quốc gia. Mỗi người trẻ cần có ý thức cống hiến cho đất nước, không chỉ dừng lại ở việc nhận mà phải thực hiện những hành động cụ thể để đóng góp cho cộng đồng, cho tương lai của đất nước.

Đầu tiên, cống hiến của tuổi trẻ có thể thể hiện qua việc học tập, rèn luyện để trở thành những công dân có tài năng, có đạo đức. Những thành tựu mà thế hệ trẻ đạt được không chỉ mang lại lợi ích cho bản thân mà còn phục vụ lợi ích chung của toàn xã hội. Việc học hành chăm chỉ, nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ không chỉ giúp bản thân có một công việc tốt mà còn giúp đất nước phát triển mạnh mẽ trong kỷ nguyên công nghệ số.

Ngoài ra, tuổi trẻ còn thể hiện tinh thần cống hiến qua các hoạt động xã hội, tình nguyện vì cộng đồng. Những hành động như tham gia giúp đỡ người nghèo, chăm sóc người già, bảo vệ môi trường, hay đơn giản là đóng góp vào những chương trình, dự án hỗ trợ cộng đồng đều thể hiện một tinh thần trách nhiệm đối với xã hội, với Tổ quốc. Mỗi hành động nhỏ, dù là giúp đỡ một người hay góp phần bảo vệ môi trường, đều có ảnh hưởng to lớn, góp phần xây dựng một xã hội nhân văn hơn.

Tuy nhiên, tuổi trẻ cũng cần nhận thức rõ rằng cống hiến không chỉ là việc làm ngay lập tức mà là một quá trình liên tục. Cống hiến không có nghĩa là làm những việc lớn lao, mà là từng hành động nhỏ mỗi ngày. Một người trẻ dù ở lĩnh vực nào, cũng có thể góp phần vào sự phát triển chung nếu họ hiểu rằng mỗi nỗ lực cá nhân đều có giá trị trong bức tranh lớn hơn của đất nước.

Cuối cùng, lẽ sống cống hiến của tuổi trẻ không chỉ là nghĩa vụ mà còn là quyền lợi, là cơ hội để thể hiện bản lĩnh và khát vọng cống hiến của mình. Mỗi người trẻ, khi hiểu được giá trị của sự cống hiến, sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong sự phát triển của xã hội và quốc gia. Như vậy, câu nói của Vũ Hoàng không chỉ là lời nhắc nhở mà còn là lời kêu gọi thế hệ trẻ hành động, sống có trách nhiệm và biết cống hiến cho Tổ quốc hôm nay và mai sau.