09/06/2025

09/06/2025
09/06/2025
Hương Giang "Một người có thể hiểu mọi thứ – trừ chính bản thân mình." Câu nói ngắn gọn mà sâu sắc này khơi gợi một trong những nghịch lý lớn nhất của con người hiện đại: càng hiểu biết về thế giới bên ngoài, con người lại càng mơ hồ về thế giới nội tâm của chính mình. Trong dòng chảy không ngừng của tri thức, công nghệ và xã hội, việc nhìn lại để hiểu rõ chính mình – bản ngã – trở thành một hành trình đầy thách thức, nhưng cũng là một trong những hành trình quan trọng và cần thiết nhất.
Con người từ xưa đến nay không ngừng mở rộng tri thức về thế giới tự nhiên và xã hội. Những bước tiến trong khoa học, y học, công nghệ... là minh chứng cho khả năng lý trí và sáng tạo tuyệt vời của nhân loại. Ta có thể giải mã bộ gene, khám phá vũ trụ, đo được tuổi của vỏ Trái Đất hay điều khiển cỗ máy trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, khi quay vào bên trong, đối diện với chính bản thân, con người lại lúng túng, mâu thuẫn và thậm chí hoang mang. Ta có thể phân tích cấu trúc của một tế bào, nhưng lại không thể lý giải cảm giác trống rỗng trong lòng. Ta có thể giải quyết bài toán vật lý phức tạp, nhưng lại không thể kiểm soát cơn giận hay nỗi cô đơn. Đó chính là nghịch lý: hiểu mọi thứ – trừ chính mình.
Vì sao con người lại khó hiểu bản thân đến vậy? Trước hết, vì bản ngã không phải là một thể thống nhất và bất biến. Con người là một tổ hợp phức tạp của lý trí, cảm xúc, tiềm thức, ký ức và môi trường sống. Cái tôi của ta hôm nay có thể khác cái tôi của ta năm trước. Chính sự biến động đó khiến việc hiểu bản thân trở thành một hành trình liên tục, không có điểm kết thúc. Thêm vào đó, con người thường có xu hướng tự phòng vệ tâm lý – chúng ta dễ chối bỏ những mặt tối, những yếu đuối hay lỗi lầm của chính mình, vì sợ tổn thương hoặc vì muốn giữ hình ảnh tốt đẹp trước người khác. Sự ảo tưởng về bản thân cũng khiến ta nhìn mình qua lăng kính chủ quan, che mờ đi sự thật.
Dẫu vậy, hành trình tìm hiểu bản thân vẫn luôn là hành trình xứng đáng và cần thiết. Chỉ khi hiểu mình, con người mới có thể sống đúng với giá trị, năng lực và khát vọng của chính mình. Hiểu mình không chỉ để thành công mà còn để sống bình an, tự do và chân thật. Những triết gia lớn như Socrates từng khẳng định: "Một đời sống không được suy xét là một đời sống không đáng sống." Những tác phẩm văn học vĩ đại – từ “Nhật ký trong tù” của Hồ Chí Minh đến “Những người khốn khổ” của Victor Hugo – đều phần nào là hành trình soi chiếu nội tâm, truy vấn bản ngã và khát vọng làm người. Thế giới có thể thay đổi, nhưng khát khao tìm về với con người thật của mình luôn là sợi chỉ đỏ xuyên suốt mọi thời đại.
Trong thực tế hôm nay, khi xã hội hiện đại ngày càng cuốn con người vào guồng quay của thành tựu, danh vọng và áp lực, thì việc dừng lại để lắng nghe chính mình trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Nhiều người cảm thấy mất phương hướng, hoang mang dù có đủ vật chất và tri thức – bởi họ chưa từng thực sự hiểu rõ mình là ai, mình đang sống vì điều gì. Hiểu chính mình không phải là biểu hiện của ích kỷ, mà là bước đầu tiên của một đời sống chân thành, tử tế và sâu sắc.
Câu nói "Một người có thể hiểu mọi thứ – trừ chính bản thân mình" vì thế không chỉ nêu lên một nghịch lý, mà còn là lời mời gọi mỗi người bước vào hành trình khám phá bản ngã. Đó là một hành trình không dễ dàng – có thể phải đối diện với những sự thật không mong muốn, những vết thương cũ, những giới hạn mà ta từng phủ nhận – nhưng cũng là hành trình dẫn đến sự tự do nội tâm, sự trưởng thành đích thực. Hiểu thế giới là trí tuệ, nhưng hiểu chính mình – ấy mới là minh triết.
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
1 giờ trước
Top thành viên trả lời