Lê Minh Khuê là nhà văn nữ tiêu biểu của nền văn học Việt Nam giai đoạn chiến tranh. Bà chuyên viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm lý tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lý nhân vật người phụ nữ. Những nhân vật trong truyện của bà thường là những người phụ nữ can đảm, kiên cường, bất khuất nhưng vẫn giữ được những nét nữ tính mềm mại của phái nữ. Truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" là tác phẩm thành công nhất của bà, truyện được viết năm 1971 khi cuộc kháng chiến chống Mĩ của dân tộc đang diễn ra ác liệt. Trong truyện ngắn này, Lê Minh Khuê đã xây dựng thành công nhân vật Phương Định, một cô gái thanh niên xung phong với tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, ngoan cường, cùng với đó là những nét đáng yêu, dễ mến. Điều này được thể hiện rõ nét qua đoạn trích "Người ở lại cuối cùng..."
Đoạn trích "Người ở lại cuối cùng..." nằm ở phần cuối của truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi", kể về lần thứ hai Nho bị thương trong một lần phá bom. Sau khi được cứu chữa kịp thời, Nho đã tạm qua cơn nguy kịch, Phương Định và Thao lại trở về với công việc thường ngày của mình. Một hôm, đơn vị nhận được lệnh rút lui khỏi Trường Sơn, chờ đợt tấn công mới của giặc Mĩ. Đêm ấy, ba cô gái ngồi ca hát, kiểm tra vũ khí, thiết bị cho trận đánh sắp tới. Tiếng cười vô tư, hồn nhiên của họ vang khắp núi rừng.
Trước hết, đoạn trích thể hiện sâu sắc tình đồng đội keo sơn gắn bó giữa những cô gái thanh niên xung phong. Họ là những người đồng chí cùng chung lí tưởng, sát cánh bên nhau trong công việc, cùng nhau chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống. Khi biết tin Nho bị thương, Phương Định và Thao đã rất lo lắng, vội vàng chạy đến cứu giúp. Họ tận tình chăm sóc Nho, băng bó vết thương cho cô, động viên cô yên tâm điều trị để sớm trở lại chiến đấu. Tình cảm đồng đội giữa ba cô gái càng thêm gắn bó, khăng khít hơn bao giờ hết.
Không chỉ vậy, đoạn trích còn thể hiện sự dũng cảm, bình tĩnh, gan dạ của những cô gái thanh niên xung phong. Công việc của họ là phá bom, một công việc vô cùng nguy hiểm, có thể cướp đi mạng sống của họ bất cứ lúc nào. Tuy nhiên, họ vẫn luôn bình tĩnh, ung dung, thậm chí coi đó là một công việc bình thường. Khi nghe tiếng bom nổ, họ vẫn thản nhiên ngồi chơi, uống nước chè, hút thuốc lá. Khi phát hiện ra bom chưa nổ, họ nhanh chóng chạy ra lấp hố bom, bất chấp nguy hiểm. Sự dũng cảm, bình tĩnh của họ khiến chúng ta vô cùng khâm phục.
Bên cạnh đó, đoạn trích còn thể hiện tâm hồn lạc quan, mơ mộng của những cô gái thanh niên xung phong. Dù phải sống trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt, họ vẫn luôn giữ được tinh thần lạc quan, yêu đời. Họ thích ca hát, thích đọc sách, thích ngắm nhìn bầu trời đêm. Họ luôn mơ ước về một tương lai hòa bình, độc lập. Tâm hồn lạc quan, mơ mộng của họ là nguồn động lực to lớn giúp họ vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
Về nghệ thuật, đoạn trích được kể theo ngôi thứ nhất, qua lời kể của nhân vật Phương Định. Ngôi kể này giúp cho câu chuyện trở nên chân thực, sinh động, đồng thời cũng giúp bộc lộ rõ nét tâm trạng, suy nghĩ của nhân vật. Ngôn ngữ trong đoạn trích giản dị, mộc mạc, gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày của người dân. Cách kể chuyện linh hoạt, kết hợp giữa kể chuyện theo trình tự thời gian và kể chuyện theo dòng hồi tưởng. Tác giả cũng sử dụng nhiều biện pháp tu từ như so sánh, ẩn dụ,... góp phần làm tăng sức gợi hình, gợi cảm cho đoạn trích.
Tóm lại, đoạn trích "Người ở lại cuối cùng..." đã thể hiện thành công hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Đó là những người con gái dũng cảm, kiên cường, giàu lòng yêu nước, đồng thời cũng là những người con gái hồn nhiên, lạc quan, yêu đời. Đoạn trích đã góp phần khẳng định vẻ đẹp tâm hồn của thế hệ trẻ Việt Nam trong thời kì kháng chiến.