câu 1. Thể thơ tự do
câu 2. - Từ ngữ: "mây trắng", "gió heo may", "sân trường hẹp lại", "biển lùi xa"...
- Hình ảnh: "cây phượng gù quên nắng mưa", "thầy cô", "nụ cười hiền", "tóc bạc", "hoa phượng", "ve sầu".
câu 3. <>
:
- Biện pháp tu từ: Điệp cấu trúc "thôi đừng"
- Hiệu quả nghệ thuật: Nhấn mạnh vào cảm xúc tiếc nuối, lưu luyến khi phải rời xa mái trường thân yêu. Đồng thời tạo nhịp điệu đều đặn, gợi sự day dứt, bâng khuâng trong tâm hồn nhân vật trữ tình.
câu 4. <>
I. ĐỌC HIỂU
(0.5 điểm): Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản trên?
A. Tự sự
B. Miêu tả
C. Biểu cảm
D. Nghị luận
Phương pháp:
Đọc kĩ đoạn trích
Xác định phương thức biểu đạt chính
Lời giải chi tiết:
Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
→ C
(0.5 điểm): Văn bản trên sử dụng những thao tác lập luận nào?
A. Phân tích, so sánh
B. So sánh, bác bỏ
C. Bác bỏ, bình luận
D. Bình luận, phân tích
Phương pháp:
Đọc kĩ đoạn trích
Xác định thao tác lập luận
Lời giải chi tiết:
Văn bản trên sử dụng những thao tác lập luận: Phân tích, so sánh
→ A
(0.5 điểm): Chỉ ra biện pháp tu từ nổi bật nhất trong văn bản trên?
A. Nhân hóa
B. Ẩn dụ
C. Hoán dụ
D. Điệp ngữ
Phương pháp:
Đọc kĩ đoạn trích
Chỉ ra biện pháp tu từ
Lời giải chi tiết:
Biện pháp tu từ nổi bật nhất trong văn bản trên: Điệp ngữ
"Thôi đừng..."
→ D
(0.5 điểm): Nội dung chính của văn bản trên là gì?
A. Tình cảm sâu sắc của tác giả dành cho ngôi trường cũ
B. Nỗi nhớ da diết của tác giả với những kỉ niệm nơi trường lớp
C. Sự tiếc nuối khi phải rời xa mái trường thân yêu
D. Tất cả đáp án trên
Phương pháp:
Đọc kĩ đoạn trích
Xác định nội dung chính
Lời giải chi tiết:
Nội dung chính của văn bản trên: Tình cảm sâu sắc của tác giả dành cho ngôi trường cũ
→ A
câu 5. I. Đọc hiểu
. Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích trên là nghị luận.
. Theo đoạn trích, nhân vật trữ tình muốn gửi gắm điều gì? Nhân vật trữ tình muốn gửi gắm nỗi niềm tiếc nuối khi phải rời xa mái trường, thầy cô, bạn bè; đồng thời thể hiện sự trân trọng, biết ơn đối với những giá trị tinh thần mà mình đã nhận được từ nơi đây.
. Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong hai dòng thơ "thổi nao lòng trong sách giáo khoa xưa cây phượng gù quên nắng mưa dầu dãi"?
- Biện pháp tu từ được sử dụng trong hai dòng thơ là nhân hóa.
- Tác dụng:
+ Gợi hình: Hình ảnh cây phượng trở nên sinh động, gần gũi hơn, không chỉ là một loài cây đơn thuần mà còn mang ý nghĩa ẩn dụ cho những kỷ niệm đẹp đẽ, gắn bó với tuổi học trò.
+ Gợi cảm: Thể hiện sự trân trọng, nâng niu của tác giả dành cho cây phượng, đồng thời gợi lên nỗi nhớ da diết về những ngày tháng hồn nhiên, vô tư của tuổi học trò.
. Anh/Chị có đồng tình với suy nghĩ của tác giả: "Thôi đừng trách mùa thu nhiều mây trắng" không? Vì sao?
- Em đồng tình với suy nghĩ của tác giả.
- Giải thích: Mùa thu là mùa của lá vàng rơi, của những cơn gió se lạnh, của những nỗi buồn man mác. Tuy nhiên, đó cũng là mùa của những kỷ niệm đẹp đẽ, của những ước mơ, hoài bão. Thay vì trách móc, chúng ta hãy chấp nhận và trân trọng những gì mùa thu mang lại.
II. Viết
Viết bài văn trình bày suy nghĩ của em về vấn đề: Làm thế nào để giữ gìn nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam?
Bài văn tham khảo:
Nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam là một tài sản quý giá cần được gìn giữ và phát huy. Đó là những giá trị văn hóa, đạo đức, lối sống được hun đúc qua hàng nghìn năm lịch sử, góp phần tạo nên bản sắc riêng biệt của dân tộc Việt Nam. Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng hiện nay, việc giữ gìn nét đẹp truyền thống càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.
Để giữ gìn nét đẹp truyền thống, trước hết mỗi cá nhân cần có ý thức tôn trọng và tự hào về những giá trị ấy. Chúng ta cần tìm hiểu, khám phá và trân trọng những nét đẹp truyền thống của dân tộc, từ đó có ý thức bảo tồn và phát huy những giá trị đó. Bên cạnh đó, gia đình, nhà trường và xã hội cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục, tuyên truyền và nâng cao nhận thức của mọi người về tầm quan trọng của việc giữ gìn nét đẹp truyền thống.
Một số biện pháp cụ thể có thể áp dụng để giữ gìn nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam là:
- Tuyên truyền, giáo dục: Nâng cao nhận thức của mọi người về tầm quan trọng của việc giữ gìn nét đẹp truyền thống thông qua các hoạt động tuyên truyền, giáo dục ở trường học, cơ quan, đoàn thể,...
- Bảo tồn di sản văn hóa: Đầu tư, trùng tu, bảo vệ các di tích lịch sử, văn hóa, lễ hội truyền thống,... nhằm lưu giữ và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống.
- Phát triển du lịch văn hóa: Khai thác tiềm năng du lịch văn hóa để quảng bá nét đẹp truyền thống của dân tộc tới bạn bè quốc tế.
- Khuyến khích sáng tạo: Khuyến khích các hoạt động sáng tạo dựa trên nền tảng truyền thống, nhằm tạo ra những sản phẩm mới mẻ, độc đáo nhưng vẫn mang đậm bản sắc dân tộc.
Tóm lại, giữ gìn nét đẹp truyền thống của dân tộc Việt Nam là nhiệm vụ của tất cả mọi người. Mỗi người cần chung tay góp sức để bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.
câu 1. Viết một đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích nghệ thuật sáng tạo hình ảnh trong văn bản đã cho ở phần đọc hiểu
Bài thơ "Thôi đừng trách mùa thu" của Trần Nhuận Minh là một tác phẩm đầy cảm xúc và sâu sắc. Tác giả sử dụng ngôn ngữ tinh tế và hình ảnh đẹp mắt để thể hiện tình cảm và suy tư của mình về cuộc sống và con người. Hình ảnh chính trong bài thơ là mùa thu, nhưng nó không chỉ đơn thuần là mô tả cảnh vật mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho sự thay đổi, sự kết thúc và sự bắt đầu mới. Mùa thu được miêu tả với những chi tiết cụ thể như "mây trắng", "gió heo may", "cây phượng gù", "tấm bảng xanh". Những hình ảnh này không chỉ tạo nên bức tranh thiên nhiên đẹp mắt mà còn gợi lên những cảm xúc sâu lắng trong tâm hồn người đọc.
Tác giả cũng sử dụng biện pháp tu từ so sánh để tăng cường hiệu quả diễn đạt. Ví dụ, câu thơ "thổi nao lòng trong sách giáo khoa xưa" sử dụng phép so sánh ngầm giữa "nỗi buồn" và "sách giáo khoa xưa". Điều này khiến cho nỗi buồn trở nên cụ thể hơn, dễ dàng đồng cảm hơn đối với độc giả. Biện pháp tu từ nhân hóa cũng được sử dụng một cách khéo léo, ví dụ như "cây phượng gù quên nắng mưa dầu dãi". Cây phượng được nhân hóa như một người già nua, trải qua bao thăng trầm của cuộc đời, nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp và sức sống mãnh liệt.
Ngoài ra, tác giả còn sử dụng các động từ mạnh mẽ như "chạy", "bay", "nở" để tạo nên sự chuyển động và năng lượng trong bài thơ. Các động từ này không chỉ miêu tả hành động của các sự vật mà còn thể hiện sự biến đổi, sự phát triển và sự hy vọng trong cuộc sống.
Nhìn chung, bài thơ "Thôi đừng trách mùa thu" của Trần Nhuận Minh là một tác phẩm nghệ thuật đáng chú ý. Tác giả đã sử dụng ngôn ngữ tinh tế, hình ảnh đẹp mắt và các biện pháp tu từ hiệu quả để truyền tải thông điệp về sự thay đổi, sự kết thúc và sự khởi đầu mới trong cuộc sống. Bài thơ mang đến cho người đọc những cảm xúc sâu lắng và suy ngẫm về ý nghĩa của cuộc sống.
câu 2. ĐỀ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT NĂM 2025 MÔN NGỮ VĂN CHUYÊN HÀ TĨNH LẦN 1
I. ĐỌC HIỂU (4,0 điểm)
Đọc văn bản sau:
Thôi đừng trách mùa thu... (Trần Nhuận Minh)
thôi đừng trách mùa thu... (trần nhuận minh)
(1) Thôi đừng trách mùa thu... nhiều mây trắng
Thôi đừng nhớ gió heo may xao xác
sân trường hẹp lại, biển lùi xa...
thổi nao lòng trong sách giáo khoa xưa
cây phượng gù quên nắng mưa dầu dãi
thầy cô ơi, xin người đừng già vội
nở như thời thơ ấu những chùm hoa
nụ cười hiền, mái tóc chớm màu mưa...
thôi đừng nghe tiếng ve kêu chảy ruột
thôi đừng xa mái trường như bóng mẹ
để người lính bình yên nằm dưới cánh rừng già
lặng lẽ thương ta, dạy ta lớn thành người
phút chạm lửa, chợt nhớ tà áo mỏng
chao ôi nhớ, tấm bảng xanh bát ngát
bay qua cổng trường như một ánh sương sa
mở đường bay cho những tuổi đôi mươi...
(Dẫn theo Tạp chí Thơ, Hội Nhà văn Việt Nam, Số tháng 11,12 năm 2019, Tr.60)
Chú thích:
(1) Trần Nhuận Minh sinh năm 1944 tại huyện Hải Hậu, tỉnh Nam Định. Ông là nhà thơ có vị trí quan trọng trong nền văn học Việt Nam hiện đại. Năm 2007, ông được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật.
Thực hiện các yêu cầu từ đến (trình bày ngắn gọn):
. Xác định phương thức biểu đạt chính của văn bản.
. Chỉ ra biện pháp tu từ nổi bật được sử dụng trong khổ thơ thứ nhất? Nêu hiệu quả nghệ thuật của biện pháp tu từ đó?
. Tìm và nêu ý nghĩa của hai từ láy trong đoạn thơ sau:
"Thôi đừng trách mùa thu... nhiều mây trắng
Thôi đừng nhớ gió heo may xao xác
Sân trường hẹp lại, biển lùi xa..."
. Anh/Chị hiểu thế nào về nội dung của dòng thơ "Xin người đừng già vội"?
II. LÀM VĂN (6,0 điểm)
Từ nhận định trên, anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) bàn về chủ đề: Tuổi trẻ với việc thay đổi bản thân trong thời kì hội nhập. [/INST] . Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm
. Biện pháp tu từ nổi bật: Điệp cấu trúc "Thôi đừng...".
Tác dụng: Nhấn mạnh vào nỗi niềm nuối tiếc, xót xa khi phải rời xa mái trường, thầy cô, bạn bè,...
. Hai từ láy: xao xác, hẹp lại
Ý nghĩa: Diễn tả sự trống trải, buồn bã, hụt hẫng khi chia tay mái trường, thầy cô, bạn bè,...
. Nội dung của dòng thơ "Xin người đừng già vội": Xin thầy cô đừng già thêm nữa bởi chúng em muốn níu giữ mãi hình ảnh của thầy cô trong tâm trí mình.
II. LÀM VĂN (6,0 điểm)
* Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: vai trò của việc thay đổi bản thân đối với mỗi cá nhân trong cuộc sống đặc biệt là giới trẻ ngày nay.
- Giải thích khái niệm: Thay đổi bản thân là gì?
+ Thay đổi bản thân là quá trình tự hoàn thiện mình để trở nên tốt đẹp hơn, phù hợp hơn với những mục tiêu, ước mơ của bản thân cũng như yêu cầu của xã hội.
- Bàn luận về vai trò của việc thay đổi bản thân:
+ Việc thay đổi bản thân mang lại rất nhiều lợi ích cho mỗi cá nhân. Trước hết, nó giúp chúng ta phát triển toàn diện cả về phẩm chất đạo đức lẫn năng lực chuyên môn. Khi thay đổi bản thân, chúng ta sẽ có cơ hội tiếp cận với những kiến thức mới, kỹ năng mới, từ đó nâng cao trình độ, đáp ứng nhu cầu của xã hội. Bên cạnh đó, việc thay đổi bản thân còn giúp chúng ta trở nên tự tin, bản lĩnh hơn trong cuộc sống. Chúng ta sẽ dám đương đầu với những khó khăn, thử thách, không dễ dàng bỏ cuộc trước những thất bại.
+ Trong bối cảnh đất nước đang hội nhập sâu rộng với thế giới, việc thay đổi bản thân càng trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Để có thể hòa nhập và phát triển trong môi trường quốc tế, chúng ta cần phải có những thay đổi tích cực về tư duy, lối sống, cách làm việc,...
- Mở rộng vấn đề: Tuy nhiên, việc thay đổi bản thân không đồng nghĩa với việc phủ nhận bản sắc riêng của mỗi người. Mỗi người đều có những nét riêng biệt, độc đáo, tạo nên giá trị của bản thân. Vì vậy, bên cạnh việc thay đổi bản thân, chúng ta cũng cần phải biết trân trọng và phát huy những nét riêng ấy.
- Liên hệ bản thân: Em đã làm gì để thay đổi bản thân?
+ Em đã nỗ lực học tập, rèn luyện để nâng cao kiến thức, kỹ năng.
+ Em đã tham gia các hoạt động ngoại khóa, tình nguyện để trau dồi kinh nghiệm sống.
+ Em đã thay đổi thói quen xấu, hình thành thói quen tốt.
III. KẾT BÀI (0,5 điểm)
Khái quát lại vấn đề cần nghị luận: Vai trò của việc thay đổi bản thân đối với mỗi cá nhân trong cuộc sống đặc biệt là giới trẻ ngày nay.