Giúp mình với!
Phân tích tư tưởng “vị tha” trong bài thơ “Tỏ lòng” (Phạm Ngũ Lão) và liên hệ với một nhân vật văn học đã học.

Question

NT · Accepted Answer

{"userId":5410721,"userName":"𝓗ǔ̵̟̜̓͛̏̓̋̏̾𝓷𝓽e̸̳̙͎̿̓̉́́𝓻30̵̧̡͔͉͉͇̅̀̅͆̍̃̆͗͝6"}

Phân tích tư tưởng vị tha trong bài thơ:

Lý tưởng sống vì nước, vì dân:

“Hoành sóc giang sơn kháp kỷ thu”: Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông suốt bao năm – thể hiện chí khí chiến đấu vì Tổ quốc, bảo vệ giang sơn, không nề gian khổ.
Đây là tư tưởng sống vì đất nước, không màng danh lợi riêng.

Tự trách vì chưa trả được “công danh trái”:

“Nam nhi vị liễu công danh trái”: Làm trai mà chưa trả được nợ công danh thì cảm thấy hổ thẹn.
Ở đây “công danh” không chỉ là địa vị mà là trách nhiệm với dân tộc – một cách sống vị tha, đặt trách nhiệm chung lên trên hạnh phúc riêng.

Ngưỡng mộ người anh hùng hết lòng vì nước:

“Tu thính nhân gian thuyết Vũ hầu”: Không dám nghe người đời kể về Vũ Hầu (Gia Cát Lượng), vì tự thấy mình chưa xứng đáng.
Lý tưởng sống vì đại nghĩa, khiêm tốn, luôn hướng tới phẩm chất cao cả – đó là chiều sâu của tư tưởng vị tha.

⇒ Tư tưởng vị tha trong bài thơ không chỉ là sự hy sinh âm thầm mà còn là khát vọng vươn tới những giá trị cao quý, sống có trách nhiệm với đất nước và nhân dân.

Liên hệ với nhân vật văn học: Lão Hạc (Nam Cao)

Lão Hạc là người nông dân nghèo, sống khổ cực nhưng luôn nghĩ đến con.
Dù đói khổ, ông không ăn tiêu vào số tiền bán vườn, giữ trọn cho con.
Cái chết của ông (ăn bả chó) là biểu hiện cao độ của sự vị tha, hy sinh bản thân để bảo toàn danh dự, tài sản cho con.
Lão sống âm thầm, chịu đau khổ một mình – nhưng trong thẳm sâu là tấm lòng vì người khác.

Kết luận liên hệ:

Từ Phạm Ngũ Lão – người anh hùng thời Trần đến Lão Hạc – người nông dân trong văn học hiện thực, tư tưởng vị tha vẫn là một giá trị nhân văn bất biến.

Dù hoàn cảnh khác nhau, nhưng họ đều sẵn sàng gác lại bản thân, sống vì lý tưởng, vì người thân, cộng đồng và dân tộc.

Timi · Answer

Bài làm:
Phạm Ngũ Lão là một danh tướng đời Trần. Tuy xuất thân từ tầng lớp bình dân song chí lớn tài cao nên ông nhanh chóng trở thành tùy tướng số một bên cạnh Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn. Trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên xâm lược, Phạm Ngũ Lão cùng những tên tuổi lớn khác của triều đình đã lập nên nhiều chiến công hiển hách, góp phần quan trọng tạo nên hào khí Đông A của thời đại đó.
Ông sáng tác không nhiều nhưng Tỏ lòng là một trong những tác phẩm nổi bật, ghi lại tên tuổi ông trong sử sách. Bài thơ thể hiện niềm tự hào về chí nam nhi và khát vọng chiến công của người anh hùng khi tổ quốc bị xâm lăng.
Cầm ngang ngọn giáo gìn giữ non sông đã mấy thu
Ba quân hùng khí át sao Ngưu.
(Dịch nghĩa: Hoành sóc giang san cáp kỉ thu, Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.)
Đoạn thơ sử dụng thi liệu cổ (cầm ngang ngọn giáo, ba quân) kết hợp với hình ảnh mới (chí nam nhi, khát vọng lập công) đã khắc họa vẻ đẹp vừa cổ điển vừa hiện đại của người lính đời Trần. Họ sẵn sàng cầm ngang ngọn giáo để trấn giữ non sông, bảo vệ quê hương, mang trong mình khí thế ngất trời. Sức mạnh phi thường ấy được bắt nguồn từ ý thức trách nhiệm và niềm tin tuyệt đối vào vận mệnh dân tộc.
Trong bối cảnh đất nước đương đầu với nguy cơ tồn vong, họ nguyện dâng hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp cứu nước. Đó là tư tưởng “vị tha”, vì cộng đồng mà hành động. Vẻ đẹp ấy của người lính được soi chiếu qua hình tượng kì vĩ:
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu.
(Dịch nghĩa: Sức mạnh ba quân mạnh như hổ báo, át cả sao Ngưu trên bầu trời).
Hình ảnh ẩn dụ so sánh tam quân với hổ báo tô đậm khí thế chiến đấu và niềm tin tất thắng của quân dân ta. Hai câu thơ cuối bộc lộ niềm tự hào vô bờ bến của vị tướng sĩ trận tiền về sức mạnh của quân đội nhà Trần. Chính sức mạnh đó sẽ giúp họ vượt qua mọi khó khăn, thử thách trên đường chiến đấu và gặt hái được những chiến công lừng lẫy sau này.
Như vậy, bài thơ Tỏ lòng đã khắc họa vẻ đẹp oai phong, lẫm liệt của người anh hùng vệ quốc hiên ngang, khí phách, đồng thời thể hiện niềm tự hào về sức mạnh và khí thế hào hùng của đoàn quân Sát Thát. Qua đó, chúng ta thấy được hào khí Đông A của thời đại đó. Hào khí Đông A là khái niệm chỉ tinh thần yêu nước, quyết tâm đánh giặc của quân đội nhà Trần nói riêng và của toàn dân tộc Việt Nam nói chung trong cuộc kháng chiến chống quân Mông - Nguyên xâm lược.
Hơn bảy trăm năm đã trôi qua nhưng âm hưởng của bài thơ vẫn còn vang vọng mãi với muôn đời. Nó nhắc nhở chúng ta về những ngày đầu kháng chiến gian khổ nhưng oanh liệt của dân tộc, đồng thời khơi dậy niềm tự hào về truyền thống anh hùng của cha ông, quyết tâm xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc hôm nay.

Giúp mình với! Phân tích tư tưởng “vị tha” trong bài thơ “Tỏ lòng” (Phạm Ngũ Lão) và liên hệ với một nhân vật văn học đã học.