Phân tích sự thay đổi trong nhận thức của Lão Hạc về cái chết và tình thương trong truyện ngắn “Lão Hạc” (Nam Cao). Liên hệ với một hiện tượng xã hội ngày nay.

Nam Cao là nhà văn tiêu biểu của dòng văn học hiện thực phê phán. Tác phẩm của ông thường gắn liền với hình ảnh những người nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám 1945. Họ là những con người lương thiện, lam lũ nhưng bị đẩy vào bước đường cùng bởi chế độ phong kiến tha hóa, mục nát. Truyện ngắn Lão Hạc là một trong những tác phẩm nổi bật nhất của Nam Cao mà qua đó ông đã khắc họa rõ nét hình ảnh những người nông dân Việt Nam.
Truyện ngắn xoay quanh cuộc đời và số phận của nhân vật Lão Hạc – một người nông dân vô cùng nghèo khổ, bất hạnh. Vợ mất sớm, lão phải sống một mình trong cảnh gà trống nuôi con. Thế nhưng vì nghèo không cưới được vợ, con trai lão bỏ đi đồn điền cao su. Bao nhiêu tình cảm nhớ thương, lão đều dồn vào đứa cháu nhỏ. Tuy nhiên, chẳng bao lâu sau, mẹ đứa trẻ cũng qua đời. Từ đó, lão phải sống một mình với cậu Vàng – kỉ vật người con trai để lại. Cuộc sống ngày càng khó khăn, càn cước, lão trở nên túng bấn hơn. Già rồi, đến tuổi vui thú điền viên, ấy vậy mà lão vẫn phải đi làm thuê, làm mướn, vất vả lắm mới kiếm được miếng ăn. Nhưng vì già yếu, lão bị người ta lừa hết lần này đến lần khác. Đến bước đường cùng, lão đau đớn quyết định bán cậu Vàng – người bạn tinh thần duy nhất của mình. Mọi chuyện lên đến đỉnh điểm khi lão tự tử bằng bả chó, gây ra cái chết thương tâm. Cả cuộc đời ông lão ấy chưa từng ngừng thương yêu bất cứ ai, chưa từng làm hại hay phiền lụy đến một người nào, nhưng rồi cuối cùng ông lão cũng chết, chết một cách nghiệt ngã và cay đắng.
Cái chết của Lão Hạc xuất phát từ lòng tự trọng của một người đàn ông, lão tự trọng với láng giềng, với bà con xóm giềng, tự trọng với chính bản thân mình. Lão chấp nhận cái chết chứ không chịu thừa nhận một sự thiếu thốn, khốn cùng. Không chỉ vậy, lão còn là một người cha hết mực thương yêu con. Biết con buồn vì không lấy được vợ, lão thương con lắm. Cũng muốn con được hạnh phúc, lão băn khoăn không biết nên cho hay giữ mảnh vườn cho con. Và cuối cùng lão quyết định bán đi, hi sinh phần nào lợi ích của bản thân để giữ nguyên hạnh phúc cho con. Sự lựa chọn khó khăn ấy đã ám ảnh lão mỗi một giây phút. Lão trăn trở, day dứt và dằn vặt biết bao. Cuối cùng, lão chọn cái chết để báo hiếu cho cha. Lão không muốn phí phạm mảnh vườn, cũng không muốn phiền lụy đến hàng xóm, lão sợ làm phiền đến mọi người. Vậy là lão đành chọn cái chết. Lão chết để giữ trọn chữ tín cho một đời làm cha.
Không chỉ vậy, Lão Hạc còn là một người rất giàu lòng thương yêu. Lão thương con, thương cậu Vàng, thương cả người hàng xóm Ba Bá. Vợ mất chồng, con mất cha, cây cỏ mất chủ… Lão nghĩ đến tất cả mọi sinh linh trên đời, và lão tự đặt mình vào vị trí của họ để cảm nhận nỗi đau khổ của mỗi thân phận. Lòng thương của lão giản dị, âm thầm, lặng lẽ mà thiết tha, cảm động.
Qua câu chuyện Lão Hạc, chúng ta thấy rằng Lão Hạc là một người rất đáng thương, đáng kính. Lão là người đáng kính trọng với tấm lòng nhân hậu, tình thương sâu nặng, là người đáng thương vì một người đến tuổi mình vẫn phải chịu cô đơn, nghèo đói và bất hạnh. Qua đó, ta thấy được giá trị nhân đạo của tác phẩm. Đồng thời, ta cũng rút ra được bài học về thái độ sống, về tình yêu thương, trân trọng những người xung quanh. Hãy biết sẻ chia, giúp đỡ, yêu thương những người thân yêu bên cạnh mình. Đừng để đến lúc hối hận thì đã quá muộn.