Nêu những bài học anh/chị hiểu được qua những lời mẹ dạy con trong 2 khổ đầu bài thơ. Con đừng tham nhặt tiền rơi Bầy lừa đang giăng đâu đó Con đừng ăn không nói có Nhân tâm, gặp lắm bờ tay người.

Luận Lý

Trong kho tàng thi ca Việt Nam, những bài thơ viết về tình mẫu tử luôn để lại trong lòng người đọc nhiều dư âm thổn thức. Đó không chỉ là tình cảm thiêng liêng mà còn là nơi gửi gắm những bài học sống vô cùng sâu sắc. Hai khổ đầu bài thơ với lời mẹ dạy con giản dị nhưng đầy chiêm nghiệm:

“Con đừng tham nhặt tiền rơi

Bẫy lừa đang giăng đâu đó

Con đừng ăn không nói có

Nhân tâm, gặp lắm bờ tay người.”

chứa đựng cả một triết lý làm người được chưng cất từ tình thương, từ kinh nghiệm và từ cả những vấp ngã mà người mẹ từng trải qua trong cuộc đời.

Trước hết, lời mẹ dặn “Con đừng tham nhặt tiền rơi” không chỉ là một nhắc nhở đơn thuần về hành vi đạo đức, mà còn là bài học vỡ lòng về sự liêm khiết và tự trọng. Trong xã hội ngày càng hiện đại, vật chất ngày càng chi phối, con người dễ sa ngã bởi những món lợi nhỏ nhoi nhưng đầy rủi ro. Đồng tiền rơi có thể là cái bẫy được giăng sẵn, như mẹ đã cảnh báo: “Bẫy lừa đang giăng đâu đó”. Bài học từ lời mẹ chính là: sự ngay thẳng và tỉnh táo cần song hành trong từng hành động nhỏ, vì đôi khi chỉ một lần tham lam nhất thời cũng có thể đánh mất cả nhân cách một con người. Mẹ không cấm đoán con, mà dạy con biết đứng trước sự cám dỗ với đôi mắt tỉnh và một trái tim sạch.

Tiếp đến, lời răn “Con đừng ăn không nói có” là bài học về lời ăn tiếng nói, về đạo lý trung thực trong ứng xử thường nhật. Lời nói là vũ khí hai mặt: có thể cứu rỗi một con người nhưng cũng có thể hủy hoại cả cuộc đời ai đó. Một lời “nói có thành không, nói không thành có” tưởng chừng nhẹ như mây khói, nhưng lại có thể gieo rắc tai ương nếu bị lợi dụng. Mẹ dạy con phải biết giữ gìn lương tâm trong lời nói, sống sao cho chân thành, thẳng thắn, bởi lời nói phản ánh bản chất đạo đức của con người. Trong thời đại hiện nay – khi mạng xã hội phát triển, khi tin giả lan truyền chóng mặt – lời dạy ấy lại càng thấm thía và thời sự hơn bao giờ hết.

Và rồi, câu thơ cuối “Nhân tâm, gặp lắm bờ tay người” khép lại lời dạy ấy trong một suy tư trầm lắng. Mẹ không dạy con nhìn đời bằng con mắt bi quan, nhưng bằng cái nhìn của sự cẩn trọng. Lòng người là một đại dương sâu không đáy, nhiều khi ta không thể lường hết những đổi thay, phản trắc. Mỗi “bờ tay” là một số phận, một tính cách, một nhân tâm khác nhau. Mẹ dặn con hãy biết thấu cảm nhưng cũng đừng ngây thơ, hãy biết sống tử tế nhưng không u mê, để khi gặp trái ngang không bị sốc, khi đối mặt với mưu mô vẫn giữ vững chính mình. Đó là bài học về bản lĩnh, về sự rắn rỏi mà một người con phải có để không lạc bước giữa cuộc đời nhiều biến động.

Hai khổ thơ – chỉ vỏn vẹn bốn dòng – nhưng ẩn chứa cả một trời thương yêu và một biển trời minh triết. Trong lời mẹ dạy con, ta không chỉ thấy dáng hình của một người phụ nữ từng trải, từng vấp ngã và đứng dậy, mà còn thấy trái tim của một người mẹ luôn hướng về sự tử tế, luôn mong con mình sống trọn vẹn với cái “tâm” trong sáng. Những lời dạy ấy không bóng bẩy, không triết lý cao siêu, nhưng lại có sức chạm đến tận sâu thẳm tâm hồn người đọc, bởi đó là những bài học được chắt lọc từ đời sống thực tế và tình mẫu tử thiêng liêng.

Qua hai khổ đầu bài thơ, người đọc – dù là ai – cũng như nghe lại lời mẹ của chính mình đâu đó trong ký ức. Những lời dặn dò tưởng nhỏ nhặt nhưng chính là nền móng của nhân cách. Trong hành trình trưởng thành đầy giông tố, chính những lời mẹ dạy là kim chỉ nam, là la bàn để con vững vàng bước đi, không đánh mất chính mình giữa vô vàn lối rẽ của cuộc đời.