Bài thơ "Tình ca Tây Bắc" của nhà thơ Cầm Văn Cầm (Cầm Vần) là một tác phẩm tiêu biểu cho phong trào thơ ca kháng chiến chống Pháp. Bài thơ đã thể hiện một cách chân thực và sâu sắc vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc, cùng với tình yêu nồng nàn, tha thiết của người dân nơi đây.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã vẽ nên một bức tranh thiên nhiên Tây Bắc vô cùng hùng vĩ, tráng lệ:
“Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi
Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng.”
Bức tranh ấy được tô điểm bởi màu xanh bạt ngàn của núi rừng, màu đỏ rực rỡ của hoa chuối, cùng với ánh nắng vàng rực rỡ chiếu rọi xuống đèo cao. Tất cả tạo nên một khung cảnh vừa hoang sơ, hùng vĩ, lại vừa ấm áp, tràn đầy sức sống.
Tiếp nối mạch cảm xúc, tác giả tiếp tục miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc qua bốn mùa:
“Ngày xuân mơ nở trắng rừng
Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang
Ve kêu rừng phách đổ vàng
Nhớ cô em gái hái măng một mình
Rừng thu trăng rọi hoà bình
Nhớ ai tiếng hát ân tình thuỷ chung.”
Mỗi mùa đều mang một vẻ đẹp riêng, nhưng tất cả đều toát lên vẻ đẹp thanh tao, trữ tình của thiên nhiên Tây Bắc. Mùa xuân với hoa mơ trắng muốt, mùa hè với tiếng ve kêu râm ran, mùa thu với ánh trăng vàng dịu nhẹ, mùa đông với sương mù bao phủ… Tất cả tạo nên một bức tranh phong phú, đa dạng về vùng đất Tây Bắc.
Trong bức tranh thiên nhiên ấy, nổi bật lên hình ảnh con người Tây Bắc với tình yêu nồng nàn, tha thiết. Đó là tình yêu đôi lứa giữa anh và em, gắn bó với thiên nhiên, với cuộc sống:
“Anh đi xa nhớ về ngày cưới
Em vẫn đợi anh phía trước núi non.”
Tình yêu ấy được thể hiện qua những hình ảnh giản dị, mộc mạc nhưng đầy sức sống: hoa mơ, hoa mận, núi rừng, dòng sông… Những hình ảnh ấy đã trở thành biểu tượng của tình yêu, của niềm tin và hy vọng.
Không chỉ vậy, bài thơ còn thể hiện tình yêu quê hương, đất nước của người dân Tây Bắc. Họ luôn hướng về cách mạng, tin tưởng vào tương lai tươi sáng của đất nước:
“Núi cao bởi có đất bồi
Non cao bởi có đất bồi mà cao.”
Bài thơ khép lại bằng hình ảnh ánh trăng vàng dịu nhẹ, soi sáng khắp núi rừng Tây Bắc. Ánh trăng ấy như một lời khẳng định về một tương lai tươi sáng đang chờ đón người dân Tây Bắc.
Như vậy, bài thơ "Tình ca Tây Bắc" của Cầm Văn Cầm đã thể hiện một cách trọn vẹn vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc, cùng với tình yêu nồng nàn, tha thiết của người dân nơi đây. Qua đó, ta thấy được hình ảnh con người Tây Bắc trong thơ ca kháng chiến, họ là những con người kiên cường, lạc quan, luôn hướng về cách mạng, về tương lai tươi sáng của đất nước.