“Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn” ( M. Goorki). Chứng minh rằng chi tiết “Cái bóng” trong “Chuyện người con gái Nam Xương” và chi tiết “Chiếc lá” trong “Chiếc lá cuối cùng” của Ohenri là những chi tiế...

M. Gorki từng khẳng định: “Chi tiết nhỏ làm nên nhà văn lớn”. Quả thực, trong dòng chảy vĩ đại của văn học, những chi tiết tưởng chừng nhỏ nhặt lại có sức nặng, sức lay động phi thường, góp phần kiến tạo nên giá trị bất hủ của tác phẩm và làm nên tên tuổi của những bậc thầy văn chương. Điều này được minh chứng rõ nét qua chi tiết “cái bóng” trong “Chuyện người con gái Nam Xương” của Nguyễn Dữ và chi tiết “chiếc lá” trong “Chiếc lá cuối cùng” của O. Henry – hai chi tiết tuy nhỏ bé nhưng lại mang giá trị biểu đạt sâu sắc, trở thành điểm nhấn nghệ thuật tạo nên sức ám ảnh và triết lý nhân sinh của tác phẩm.

Trước hết, chi tiết “cái bóng” trong “Chuyện người con gái Nam Xương” là một bi kịch khởi nguồn từ sự hiểu lầm đau đớn, đẩy nhân vật Vũ Nương vào bi kịch oan khuất. Trong bối cảnh loạn lạc, chiến tranh chia lìa, Trương Sinh đi lính, Vũ Nương ở nhà một mình nuôi con và thờ phụng mẹ chồng. Để dỗ con, Vũ Nương thường chỉ cái bóng của mình trên tường và bảo đó là cha nó. Trớ trêu thay, khi Trương Sinh trở về, đứa con thơ ngây đã vô tình biến lời nói dối vô hại thành một bằng chứng "ngoại tình" đầy oan nghiệt, dẫn đến cái chết bi thảm của Vũ Nương. "Cái bóng" không chỉ là một hình ảnh vật lý đơn thuần mà còn là biểu tượng cho sự thật bị bóp méo, cho định kiến xã hội và sự cả tin, ghen tuông mù quáng của Trương Sinh. Chi tiết này đẩy mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm, lột tả sâu sắc thân phận oan trái của người phụ nữ trong xã hội phong kiến đầy bất công, đồng thời thể hiện tài năng bậc thầy của Nguyễn Dữ trong việc xây dựng tình huống truyện kịch tính, bi thương chỉ từ một chi tiết giản dị mà đầy ám ảnh.

Tương tự, chi tiết “chiếc lá” trong truyện ngắn “Chiếc lá cuối cùng” của O. Henry cũng là một điểm nhấn nghệ thuật đầy sức mạnh, mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc về niềm hy vọng và sức mạnh của nghệ thuật. Trong câu chuyện, Johnsy – một nữ họa sĩ trẻ – mắc bệnh viêm phổi nặng và gần như tuyệt vọng. Cô đếm từng chiếc lá rụng trên cây thường xuân trước cửa sổ và tin rằng khi chiếc lá cuối cùng rụng xuống, cuộc đời cô cũng sẽ kết thúc. Chiếc lá cuối cùng đã trở thành biểu tượng cho ranh giới mong manh giữa sự sống và cái chết, cho niềm tin yếu ớt của Johnsy. Nhưng rồi, chính chi tiết chiếc lá cuối cùng, được cụ Behrman – người họa sĩ già nghèo khổ nhưng giàu lòng nhân ái – vẽ lên tường trong đêm mưa gió đã trở thành ngọn lửa thắp lên niềm hy vọng sống mãnh liệt trong Johnsy. Chiếc lá không chỉ là một vật thể vô tri mà còn là hiện thân của tình yêu thương, lòng vị tha, và đặc biệt là sức mạnh phi thường của nghệ thuật trong việc vực dậy tinh thần con người. O. Henry đã khéo léo sử dụng chi tiết này để truyền tải thông điệp nhân văn sâu sắc về ý nghĩa của cuộc sống, về niềm tin và sự hy sinh cao cả, khẳng định vai trò của nghệ thuật trong việc chữa lành tâm hồn và mang lại hy vọng.

Có thể thấy, cả “cái bóng” và “chiếc lá” đều là những chi tiết nhỏ bé, quen thuộc trong cuộc sống hàng ngày. Tuy nhiên, qua lăng kính của những nhà văn tài năng như Nguyễn Dữ và O. Henry, chúng không còn là những hình ảnh đơn thuần mà đã được thổi hồn, mang trong mình ý nghĩa biểu tượng sâu sắc, trở thành chìa khóa mở ra chiều sâu tư tưởng và giá trị nhân văn của tác phẩm. Chúng là minh chứng sống động cho nhận định của M. Gorki: chính những chi tiết nhỏ, được chắt lọc, gọt giũa và đặt đúng chỗ, đã tạo nên giá trị vĩnh cửu của văn học, làm nên tầm vóc của những nhà văn lớn, và để lại ấn tượng khó phai trong lòng độc giả qua bao thế hệ.