1. Cấu trúc hệ tuần hoàn
Hệ tuần hoàn gồm 3 thành phần chính:
- Tim: Cơ quan bơm máu, chia làm 4 ngăn (2 tâm nhĩ, 2 tâm thất).
- Mạch máu:
- Động mạch: Dẫn máu giàu oxy từ tim đến các cơ quan.
- Tĩnh mạch: Đưa máu nghèo oxy về tim.
- Mao mạch: Nơi trao đổi chất giữa máu và tế bào.
- Máu:
- Huyết tương (55%): Chứa nước, protein, hormone.
- Tế bào máu (45%): Hồng cầu (vận chuyển oxy), bạch cầu (miễn dịch), tiểu cầu (đông máu).
2. Chức năng chính
- Vận chuyển: Oxy, chất dinh dưỡng đến tế bào; đưa CO₂ và chất thải về phổi, thận.
- Điều hòa thân nhiệt: Phân phối nhiệt khắp cơ thể.
- Bảo vệ: Bạch cầu chống nhiễm trùng, tiểu cầu ngăn mất máu.
3. Cách tim, mạch máu và máu phối hợp
- Chu kỳ tim:
- Tâm nhĩ co: Đẩy máu vào tâm thất.
- Tâm thất co: Bơm máu vào động mạch (phổi/động mạch chủ).
- Tuần hoàn kép:
- Vòng phổi: Máu nghèo oxy → phổi nhận oxy → về tim.
- Vòng hệ thống: Máu giàu oxy → đi nuôi cơ thể → trở về tim.
4. Thói quen ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn
Tích cực:
- Tập thể dục đều đặn: Tăng cường co bóp tim, giảm huyết áp.
- Ăn uống lành mạnh:
- Ít chất béo xấu (tránh xơ vữa động mạch).
- Nhiều rau xanh, cá (cung cấp omega-3 tốt cho mạch máu).
- Uống đủ nước: Giữ máu loãng, lưu thông dễ dàng.
Tiêu cực:
- Hút thuốc lá: Làm hẹp mạch máu, tăng nguy cơ đột quỵ.
- Lười vận động: Gây suy yếu tim, tích tụ mỡ trong mạch.
- Căng thẳng kéo dài: Tăng huyết áp, rối loạn nhịp tim.
5. Cách bảo vệ hệ tuần hoàn hiệu quả
- Khám sức khỏe định kỳ: Kiểm tra huyết áp, cholesterol.
- Hạn chế rượu bia, chất kích thích: Tránh tổn thương tim mạch.
- Ngủ đủ giấc: 7–8 tiếng/ngày để tim nghỉ ngơi.
- Giữ ấm cơ thể: Tránh co thắt mạch máu đột ngột.