20/07/2025

20/07/2025
20/07/2025
Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị cha già của dân tộc – không chỉ là một nhà cách mạng vĩ đại mà còn là một nhà thơ với tâm hồn nhạy cảm, giàu cảm xúc. Trong những năm tháng kháng chiến gian khổ, giữa núi rừng Việt Bắc, Người vẫn viết nên những vần thơ nhẹ nhàng, sâu lắng. Bài thơ “Cảnh khuya” là một trong số những tác phẩm tiêu biểu thể hiện rõ nét tâm hồn yêu thiên nhiên tha thiết, cùng nỗi lòng đau đáu vì vận nước, vì nhân dân của Bác. Bài thơ ngắn gọn, giản dị nhưng lắng đọng một chiều sâu cảm xúc và lý tưởng lớn lao.
Tiếng suối trong như tiếng hát xa,
Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa.
Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.
Ngay từ câu thơ đầu tiên, hình ảnh thiên nhiên hiện ra đầy thơ mộng và êm đềm: “Tiếng suối trong như tiếng hát xa”. Câu thơ sử dụng biện pháp so sánh độc đáo, tiếng suối không chỉ được nghe bằng tai mà còn được cảm bằng tâm hồn – như một tiếng hát xa ngân vọng giữa núi rừng yên ả. Âm thanh ấy mang vẻ nhẹ nhàng, thanh thoát, gợi nên một không gian tĩnh lặng mà sâu lắng – nơi tâm hồn thi nhân có thể rung lên từng nhịp trước cái đẹp của thiên nhiên.
Tiếp đến, bức tranh đêm khuya hiện ra với ánh trăng hòa quyện cùng cây lá: “Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa”. Hình ảnh “trăng lồng” không chỉ là ánh sáng chiếu qua tán cây mà còn là biểu tượng cho sự gắn bó, giao hòa giữa con người và thiên nhiên. Ánh trăng chiếu xuyên qua những tán cổ thụ, đổ bóng xuống hoa lá, tạo nên một khung cảnh vừa thơ mộng, vừa huyền ảo. Câu thơ sử dụng điệp từ “lồng” rất linh hoạt, khiến cảnh vật trở nên mềm mại và sống động hơn, đồng thời cũng gợi ra cảm giác yên bình, ấm áp giữa đêm rừng Việt Bắc.
Tuy nhiên, nếu như hai câu thơ đầu là sự miêu tả vẻ đẹp của thiên nhiên, thì hai câu sau lại chuyển hướng, hé lộ tâm trạng và lý do thao thức của Bác:
“Cảnh khuya như vẽ, người chưa ngủ,
Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà.”
Cảnh khuya đẹp đến mức như một bức tranh được vẽ nên, thế nhưng người thi sĩ – cũng là người chiến sĩ ấy – vẫn “chưa ngủ”. Không phải vì cảnh đẹp mà thao thức, mà là bởi nỗi lo cho vận mệnh dân tộc. Câu thơ “Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà” như một lời bộc bạch chân thành, giản dị nhưng đầy xúc động. Tâm hồn thi sĩ và trái tim người chiến sĩ hòa làm một, bởi với Bác, yêu cái đẹp là yêu cuộc đời, yêu thiên nhiên là yêu Tổ quốc. Dù giữa đêm yên tĩnh hay khi đối mặt với hiểm nguy, Người vẫn luôn trăn trở cho tương lai đất nước, cho hạnh phúc của nhân dân. Đây chính là điểm cao quý nhất trong tâm hồn Hồ Chí Minh: một con người sống vì lý tưởng, vì đồng bào, đặt lợi ích dân tộc lên trên tất cả.
Về mặt nghệ thuật, bài thơ được viết theo thể thất ngôn tứ tuyệt đường luật, nhưng đã được Bác vận dụng một cách linh hoạt, tự nhiên. Ngôn ngữ thơ mộc mạc, giản dị, không gò bó, gần gũi với lời ăn tiếng nói hằng ngày. Các biện pháp tu từ như so sánh, điệp từ, ẩn dụ được sử dụng vừa đủ, giúp câu thơ có chiều sâu mà không nặng tính nghệ thuật cầu kỳ. Qua đó, bài thơ không chỉ gợi lên một cảnh đẹp đêm khuya nơi chiến khu mà còn làm nổi bật chất trữ tình cách mạng, biểu hiện tư tưởng lớn trong hình thức nghệ thuật nhẹ nhàng, tinh tế.
“Cảnh khuya” là bài thơ nhỏ về dung lượng nhưng lớn về cảm xúc và tư tưởng. Đó là vẻ đẹp của một con người biết yêu thiên nhiên, biết rung cảm trước cái đẹp, nhưng cũng là một trái tim luôn hướng về Tổ quốc, gắn bó sâu nặng với vận mệnh của non sông. Qua bài thơ, ta càng thêm kính phục và biết ơn Bác – một nhà cách mạng vĩ đại với tâm hồn thi sĩ, một thi sĩ mang trái tim của nhân dân. Đọc “Cảnh khuya”, mỗi chúng ta cũng học được cách sống đẹp hơn, sâu sắc hơn và có trách nhiệm hơn với đất nước mình
Nếu bạn muốn hỏi bài tập
Các câu hỏi của bạn luôn được giải đáp dưới 10 phút
CÂU HỎI LIÊN QUAN
Top thành viên trả lời