Hình ảnh con cò trong bài thơ “Con cò” của Chế Lan Viên mang ý nghĩa gì?

Trịnh Minh Châu

Trong bài thơ Con cò của Chế Lan Viên, hình ảnh con cò không chỉ là hình ảnh quen thuộc trong ca dao dân ca Việt Nam mà còn mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc, gắn liền với tình mẹ, với lời ru, và với hành trình trưởng thành của con người.

Trước hết, con cò là biểu tượng của người mẹ tảo tần, vất vả vì con. Từ những câu ca dao “Con cò bay lả bay la…” đến lời ru ngọt ngào trong thơ, hình ảnh con cò hiện lên gắn bó với tuổi thơ của đứa trẻ, là bóng dáng của mẹ theo con suốt cuộc đời. Con cò bay trong lời ru là mẹ ru con ngủ, là mẹ lo toan cho con từ khi con chưa biết gì cho đến khi con khôn lớn, bước vào đời. Qua đó, tác giả khẳng định: “Con dù lớn vẫn là con của mẹ / Đi suốt đời lòng mẹ vẫn theo con.”

Thứ hai, hình ảnh con cò cũng tượng trưng cho lời ru, cho truyền thống văn hóa dân tộc. Lời ru nuôi dưỡng tâm hồn trẻ nhỏ, dạy con đạo lý, gắn kết con với quê hương, nguồn cội. Con cò hiện lên như một người bạn đồng hành trong suốt hành trình lớn lên, giúp con trưởng thành trong tình thương và tiếng ru ngọt ngào của mẹ.

Cuối cùng, con cò còn mang ý nghĩa tượng trưng cho sự bền bỉ, vượt khó – phẩm chất quý giá mà mẹ muốn gửi gắm cho con qua lời ru. Con cò lặn lội, kiên cường giữa đồng sâu cũng giống như con người trong cuộc sống phải biết cố gắng, vượt qua nghịch cảnh để vươn lên.

Như vậy, hình ảnh con cò trong bài thơ vừa gần gũi, vừa giàu chất biểu tượng. Đó là biểu tượng của mẹ, của lời ru, của tình yêu thương và sức sống bền bỉ mà mẹ dành cho con. Qua đó, Chế Lan Viên ca ngợi vẻ đẹp của tình mẫu tử và giá trị thiêng liêng của văn hóa dân tộc.