phân tích nhan đề bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương

Viễn Phương là nhà thơ gắn bó với hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Sau khi đất nước thống nhất, ông công tác ở miền Nam và là một trong những cây bút có mặt sớm nhất của lực lượng văn nghệ giải phóng ở miền Nam thời kỳ chống Mỹ cứu nước. Thơ Viễn Phương bình dị, đằm thắm trữ tình và giàu chất suy tư. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông có thể kể đến như tập thơ "Trăng căng nhựa", "Đợi chờ gió và trăng", "Như mây mùa xuân"... Trong đó, bài thơ "Mẹ" được rút ra từ tập thơ cùng tên, là một trong những thi phẩm đặc sắc nhất của ông.

Bài thơ mở đầu bằng tiếng gọi "mẹ" đầy tha thiết, trìu mến. Chỉ một từ "mẹ" thôi mà chứa đựng biết bao tình cảm, bao nỗi nhớ mong của đứa con xa quê hương, xa mẹ. Từ "mẹ" được đặt trong một câu hỏi tu từ, khiến cho câu thơ trở nên da diết lạ thường:

"Mẹ ở đâu?"

Câu hỏi ấy như xoáy sâu vào lòng người đọc, gợi lên nỗi nhớ nhung, day dứt khôn nguôi của người con.

Trong kí ức của người con, hình ảnh mẹ hiện lên thật giản dị, gần gũi. Đó là người mẹ tần tảo, chịu thương chịu khó, suốt đời hi sinh vì con cái:

"Áo nâu nhuộm bùn, tóc hoe màu sương
Mắt nhìn con, tay cầm cuốc, bước chân mòn đường"

Người mẹ ấy gắn liền với hình ảnh chiếc áo nâu, mái tóc bạc trắng do dãi dầu mưa nắng. Bà là người phụ nữ nông dân Việt Nam, suốt đời lam lũ, vất vả. Nhưng dù cuộc sống có khó khăn đến đâu, bà vẫn luôn dành trọn vẹn tình yêu thương cho con cái.

Tiếp nối dòng hồi tưởng về mẹ, người con tiếp tục bộc bạch những suy ngẫm, cảm xúc của mình:

"Con lớn rồi, mẹ ơi!
Con đã trưởng thành
Nhưng con vẫn cần mẹ
Bên cạnh con, che chở"

Những câu thơ này thể hiện rõ nét tình cảm yêu thương, kính trọng của người con dành cho mẹ. Dù đã trưởng thành, nhưng con vẫn luôn cần có mẹ bên cạnh, che chở, vỗ về.

Kết thúc bài thơ, tác giả khẳng định lại tình cảm thiêng liêng, cao quý của người con dành cho mẹ:

"Mẹ là tất cả của con
Là niềm vui, là hạnh phúc
Là ngọn lửa sưởi ấm trái tim con"

Ba câu thơ cuối cùng đã khái quát trọn vẹn chủ đề của bài thơ. Mẹ là người sinh thành, dưỡng dục, là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho mỗi người con. Mẹ là tất cả những gì thiêng liêng, cao quý nhất.

Nhan đề "mẹ" chỉ gồm một tiếng nhưng đã gói gọn biết bao ý nghĩa. Một tiếng "mẹ" thôi nhưng chứa đựng cả một biển trời yêu thương, cả một bầu trời ân nghĩa. Tiếng gọi ấy vang lên thật ngọt ngào, tha thiết, nhưng cũng thật xúc động, nghẹn ngào. Nó khơi gợi trong lòng người đọc những suy ngẫm sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý.

Về nghệ thuật, bài thơ được viết theo thể thơ tự do, ngôn ngữ giản dị, mộc mạc, gần gũi với đời thường. Tác giả đã sử dụng thành công các biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh,... để làm nổi bật vẻ đẹp tâm hồn của người mẹ.

Bài thơ "Mẹ" của Viễn Phương là một bài thơ hay, giàu ý nghĩa. Qua bài thơ, tác giả đã khắc họa thành công hình ảnh người mẹ tần tảo, chịu thương chịu khó, hết lòng yêu thương con cái. Đồng thời, bài thơ cũng gửi gắm thông điệp ý nghĩa về tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý. Mỗi người con hãy biết trân trọng, yêu thương mẹ của mình. Hãy dành thời gian bên cạnh mẹ, quan tâm, chia sẻ với mẹ nhiều hơn.