Hô hấp có thể làm giảm năng suất quang hợp của đậu tương khoảng 50%. Bạn có cho rằng con số này là cao hơn hoặc thấp hơn trong các dạng họ hàng hoang dại của đậu tương không. Vì sao?

Trong các dạng họ hàng hoang dại của đậu tương (như Glycine soja), tỉ lệ hao hụt carbon do hô hấp so với quang hợp (Rd/A) thường cao hơn so với giống đậu tương đã được thuần hóa. Nói cách khác, nếu ở đậu tương canh tác hô hấp “ăn mất” khoảng 50% sản lượng quang hợp thì ở họ hàng hoang dại con số này nhiều khả năng sẽ vào khoảng 55–70%, thậm chí có loài lên đến 80%. Vì sao? 1. Đầu tư cho sinh tồn và phòng vệ: - Cây hoang dại chưa từng được chọn lọc để tối ưu hóa năng suất hạt, ngược lại chúng phải “chi mạnh” cho rễ, vỏ lá dày, chất trung gian phòng vệ (phenolic, alkaloid…) để chịu đựng điều kiện khắc nghiệt, sâu bệnh. - Tất cả những cấu trúc và hợp chất này đều đòi hỏi năng lượng duy trì (maintenance respiration) lớn hơn. 2. Chưa được chọn để giảm hao hụt hô hấp: - Các giống đậu tương canh tác hiện đại đã qua nhiều thế hệ lai chọn, hướng tới giảm tỉ lệ hô hấp cơ bản trên lá, tăng hiệu suất quang hợp thực thu (net photosynthesis). - Họ hàng hoang dại thì chưa qua giai đoạn “thuần hóa” đó, nên Rd (hô hấp tối) vẫn giữ ở mức cao. 3. Khả năng thích nghi sinh thái khác nhau: - Trong môi trường hoang dại, cây thường trải qua dao động nhiệt, thiếu dinh dưỡng và hạn hán cục bộ, kích thích hô hấp hồi phục tổn thương (repair respiration) tăng cao. - Đậu tương thuần hóa trồng ở điều kiện tương đối ổn định (tưới tiêu, bón phân) nên phần hô hấp phục hồi ít hơn. Tóm lại, họ hàng hoang dại của đậu tương do chưa phải “chơi” trận chiến năng suất nên tiêu tốn nhiều năng lượng cho duy trì và bảo vệ, dẫn đến tỉ lệ hao hụt carbon do hô hấp thường cao hơn con số~50% ở giống canh tác.