ĐỀ SỐ 8 I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm) Đọc văn bản sau và trả lời các câu hỏi bên dưới: Thơ tình cuối mùa thu còn dang dở Tình ca Dambri lay động núi rừng Thuyền và biển vẫn trọn đời quấ...

i:
câu 1. * Phương thức biểu đạt chính: Biểu cảm.
* Nhan đề phù hợp: "Tình Ca Cuối Mùa Thu" hoặc "Nỗi Nhớ Trong Chiều Thu".

Giải thích:

Văn bản sử dụng chủ yếu biện pháp tu từ so sánh để thể hiện sự gắn bó, tình cảm sâu sắc giữa con người với thiên nhiên, đất nước, đồng thời bộc lộ tâm trạng nhớ nhung da diết của tác giả đối với quê hương, người yêu.

câu 2. Nội dung chính của bài thơ là nói lên sự gắn bó keo sơn của đôi lứa qua hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ.

câu 3. Bài thơ "Thơ Tình Cuối Mùa Thu" sử dụng chủ yếu biện pháp tu từ nhân hóa để tạo nên hiệu quả nghệ thuật độc đáo. Biện pháp nhân hóa được thể hiện qua việc tác giả gán cho sự vật, hiện tượng những đặc tính, cảm xúc, suy nghĩ như con người. Ví dụ:

* "Bóng cây kơ-nia in dấu mái nhà rông": Hình ảnh bóng cây kơ-nia được ví như một người mẹ che chở, bảo vệ mái nhà rông, gợi lên sự ấm áp, bình yên của làng quê.
* "Đoàn vệ quốc quân một lòng ra đi/ Hành khúc ngày và đêm vang mãi khúc quân hành": Đoàn vệ quốc quân được miêu tả như một dòng chảy bất tận, luôn hướng về mục tiêu chiến đấu, mang đến sức mạnh và niềm tin cho dân tộc.
* "Những ánh sao đêm tỏa sáng mái đầu xanh": Ánh sao đêm được so sánh với mái tóc xanh của tuổi trẻ, thể hiện sự hy vọng, lạc quan vào tương lai tươi sáng.
* "Sợi nhớ, sợi thương em vẫn dệt/ Nhớ lắm chiều nay, nhớ vô cùng": Sợi nhớ, sợi thương được nhân hóa thành công cụ lao động, thể hiện sự gắn bó, thủy chung của tình yêu đôi lứa.

Việc sử dụng biện pháp nhân hóa giúp bài thơ trở nên sinh động, giàu hình ảnh, dễ dàng truyền tải cảm xúc và ý nghĩa sâu sắc. Nó góp phần tạo nên vẻ đẹp lãng mạn, trữ tình cho bài thơ, đồng thời khẳng định giá trị của tình yêu, tinh thần đoàn kết và khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam.

câu 4. Tình cảm của tác giả Nguyễn Minh Xuân dành cho nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu là sự trân trọng, ngưỡng mộ đối với ông. Tác giả sử dụng nhiều hình ảnh ẩn dụ để miêu tả vẻ đẹp tâm hồn của nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu, đồng thời bày tỏ niềm tin vào sức mạnh của âm nhạc trong việc kết nối con người. Bài thơ cũng thể hiện sự tiếc nuối khi nhạc sĩ đã qua đời nhưng tinh thần lạc quan, yêu đời của ông vẫn sống mãi trong trái tim mọi người.


ii:
câu 1. Cuộc sống vốn dĩ rất ngắn ngủi, bởi vậy con người luôn khao khát được sống và tận hưởng mọi thứ tốt đẹp trong cuộc đời. Tuy nhiên, bên cạnh đó vẫn còn một bộ phận nhỏ luôn bi quan, chán nản trước cuộc sống thực tại. Bàn về vấn đề này, có ý kiến cho rằng: “Những người đã khuất không thể sống lại được, nhưng nhờ họ mà chúng ta được sống trên đời này”.
Quả đúng như vậy! Sự sống và cái chết là hai mặt đối lập nhưng lại có mối liên hệ mật thiết với nhau. Nếu xem sự sống là quá trình tồn tại, phát triển của sinh vật thì cái chết ngược lại, nó chỉ trạng thái kết thúc hoạt động của cơ thể. Hai khái niệm này luôn song hành cùng nhau, tạo nên vòng tuần hoàn của sự sống.
Theo lẽ thường, khi nhắc đến sự sống và cái chết, đa phần mọi người sẽ nghĩ ngay đến sự đối lập giữa chúng. Thế nhưng, nếu nhìn nhận sâu xa hơn, ta sẽ thấy cả hai có mối quan hệ khăng khít, bổ trợ cho nhau. Trên thực tế, không có sự sống nào mà không trải qua cái chết cũng như không có cái chết nào lại không bắt nguồn từ sự sống. Nói cách khác, sự sống chính là tiền đề để cái chết xuất hiện, đồng thời cái chết lại là điều kiện cần thiết để sự sống được tiếp nối.
Đối với bất kì sinh vật nào, sự sống luôn đi kèm với nguy cơ bị diệt vong hay nói cách khác, sự sống và cái chết là hai đầu của một chu trình. Chu trình ấy bắt đầu bằng sự ra đời rồi phát triển, trưởng thành và cuối cùng trở về với cát bụi. Trong suốt quãng thời gian tồn tại, sinh vật phải đối mặt với vô vàn khó khăn, thử thách. Chỉ khi vượt qua hết, nó mới quay trở về với cõi vĩnh hằng.
Trong vũ trụ bao la rộng lớn, sự sống và cái chết là quy luật muôn thuở, không ai có thể thay đổi được. Điều duy nhất chúng ta có thể làm là chấp nhận và thích nghi với nó. Với con người, cái chết thường gắn liền với bệnh tật hoặc già nua. Dù mất đi về mặt thể xác nhưng những giá trị tinh thần vẫn còn mãi mãi.
Nhờ có cái chết, năng lượng mới được giải phóng và tái tạo dưới dạng khác. Nó giống như hạt giống nằm im bặt trong lòng đất, khi gặp điều kiện thích hợp sẽ nảy mầm xanh tốt. Tương tự, cái chết của một sinh vật này lại là khởi đầu cho sự sống của sinh vật khác. Ví dụ dễ thấy nhất là mối quan hệ thịt đẻ, cây lớn lên…
Từ xưa đến nay, đã có biết bao người ngã xuống vì lí tưởng cao đẹp của dân tộc, sẵn sàng “quyết tử cho tổ quốc quyết sinh”. Họ hi sinh tuổi thanh xuân, hạnh phúc cá nhân và thậm chí là cả mạng sống để bảo vệ độc lập, tự do cho Tổ quốc. Đó là chàng trai Nguyễn Văn Trỗi bỏ lại đằng sau ước mơ khoa học, Nguyễn Văn Thạc, Đặng Thuỳ Trâm bỏ lại tuổi thanh xuân… Tất cả những con người vĩ đại ấy đã khiến chúng ta thêm ngưỡng mộ, khâm phục và biết ơn vô cùng.
Ngày nay, tuy chiến tranh đã lùi xa nhưng đất nước vẫn cần đến sự hi sinh thầm lặng của mỗi cá nhân. Có rất nhiều người đang ngày đêm cống hiến sức lực, trí tuệ xây dựng và phát triển đất nước. Họ miệt mài nghiên cứu khoa học, lao động sản xuất nhằm nâng cao mức sống cho con người. Mặt khác, vẫn còn một bộ phận nhỏ người luôn bi quan, chán nản trước cuộc sống. Họ coi nhẹ giá trị bản thân, sống buông thả, thậm chí tự tìm đến cái chết. Đây là hành động đáng phê phán, lên án.
Mỗi người chỉ được sống một lần, hãy sống thật nhiệt huyết, cháy bỏng với đam mê để khi ra đi khỏi trần gian, ta không phải hối tiếc về những điều đã qua. Bên cạnh đó, chúng ta cần trân trọng từng phút giây quý giá của cuộc đời, sống chan hòa, yêu thương mọi người xung quanh. Hãy nhớ rằng, dù bạn có là ai chăng nữa thì sự sống và cái chết cũng chỉ là hai đầu của một chu trình. Quan trọng nhất là khi còn tồn tại, bạn đã làm được gì cho xã hội.