- Thực hành:
Bài tập 1: Xác định biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau và phân tích tác dụng của nó:
"Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về."
* Xác định biện pháp tu từ:
Trong đoạn thơ trên, tác giả sử dụng hai biện pháp tu từ chính là nhân hóa và ẩn dụ.
* Nhân hóa: "Hương ổi phả", "sương chùng chình".
* Ẩn dụ: "gió se" - ẩn dụ cho tiết trời mùa thu.
* Phân tích tác dụng:
* Nhân hóa:
* "Hương ổi phả": Gợi tả sự lan tỏa mạnh mẽ, nồng nàn của hương ổi, tạo cảm giác ấm áp, dễ chịu.
* "Sương chùng chình": Tạo nên hình ảnh sương sớm mờ ảo, nhẹ nhàng, gợi sự lưu luyến, bâng khuâng khi mùa thu đến.
* Ẩn dụ:
* "Gió se": Ẩn dụ cho tiết trời mùa thu, mang ý nghĩa lạnh lẽo, khô hanh nhưng cũng rất lãng mạn, gợi lên cảm giác man mác buồn, tiếc nuối.
Bài tập 2: Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5 câu) miêu tả cảnh vật thiên nhiên vào buổi sáng mùa thu, sử dụng ít nhất hai biện pháp tu từ.
Viết đoạn văn:
Mùa thu về, đất trời như khoác lên mình chiếc áo mới. Sáng sớm, những tia nắng vàng dịu nhẹ len lỏi qua kẽ lá, đánh thức cả vùng quê yên bình. Sương sớm giăng mắc khắp nơi, phủ trắng những ngọn cây, mái nhà, tạo nên khung cảnh huyền ảo, mơ màng. Gió heo may nhè nhẹ thổi, mang theo mùi hương hoa sữa thơm ngát, khiến lòng người thêm phần thư thái, an nhiên. Tiếng chim hót ríu rít hòa cùng tiếng ve kêu râm ran, tạo nên bản nhạc du dương, vui tươi chào đón ngày mới. Bầu trời cao xanh vời vợi, mây trắng bồng bềnh như những bông tuyết nhỏ xinh. Nắng sớm trải dài trên cánh đồng lúa chín vàng ươm, tạo nên bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp, rực rỡ sắc màu. Mùa thu thật đẹp, thật thanh bình!
Tóm tắt:
Bài thực hành này giúp học sinh hiểu rõ hơn về các biện pháp tu từ, đặc biệt là nhân hóa và ẩn dụ. Qua việc phân tích cụ thể từng trường hợp, học sinh sẽ nắm vững cách xác định và phân tích hiệu quả nghệ thuật của các biện pháp tu từ. Bài viết mở rộng giúp học sinh vận dụng kiến thức đã học để tự sáng tạo ra những câu văn, đoạn văn giàu sức biểu đạt, góp phần làm phong phú thêm vốn ngôn ngữ của mình.