Lương Đình Rư là một nhà thơ nổi tiếng của Việt Nam, ông đã đóng góp rất nhiều cho nền văn học nước nhà. Thơ của ông mang đậm chất trữ tình lãng mạn, thể hiện tình yêu quê hương đất nước và lòng tự hào dân tộc. Trong đó, bài thơ "Thời gian" là một tác phẩm tiêu biểu, nó đã khắc họa rõ nét nhất về phong cách sáng tác của nhà thơ. Qua bài thơ, tác giả muốn gửi gắm tới bạn đọc những chiêm nghiệm sâu sắc về cuộc đời, về con người.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã trực tiếp nói ra cái khó khăn mà bản thân đang gặp phải:
"Thời gian qua kẽ tay
Làm khô những chiếc lá
Kỷ niệm trong tôi
Rơi như tiếng sỏi
trong lòng giếng cạn."
Hình ảnh "Thời gian qua kẽ tay" thật độc đáo, gợi lên sự tương phản giữa cái hữu hình và vô hình, cái hữu hạn và vô hạn. Theo quy luật của tự nhiên, thời gian cứ thế chảy trôi, mặc kệ vạn vật tạo hóa đổi thay. Và rồi khi nhìn lại, những gì tươi đẹp chỉ còn là kí ức, là quá khứ, trở thành "kỷ niệm". Tác giả ví von kỷ niệm giống như "những chiếc lá", ban đầu còn non xanh mơn mởn, sau lại héo úa theo dòng đời. Thật đáng trân quý biết bao những hồi ức ấy, bởi chúng là hành trang thúc đẩy ta tiến về phía trước. Tuy nhiên, giữa nhịp sống hối hả bộn bề, ta dường như không thể kiểm soát được tốc độ phát triển của xã hội. Vô tình, "chiếc lá" kỉ niệm bị rơi vào "giếng cạn" cô đơn, lưu giữ một mầm sống đã lụi tàn. Từ đó, tác giả bộc lộ niềm tiếc nuối trước sự biến thiên của cuộc đời.
Tiếp đến, tác giả sử dụng điệp cấu trúc "Làm...đâu còn..." nhằm liệt kê ra hàng loạt những thứ bình dị gắn liền với lứa tuổi học trò:
"Làm khô những chiếc lá
Làm mờ những ngọn núi
Làm rối những dây trầu
Ngàn năm tóc mẹ
Bạc trắng sợi sầu."
Dù đã không còn thuộc về hiện tại, nhưng "những chiếc lá", "ngọn núi", "dây trầu"... vẫn khiến tác giả nhớ nhung khôn nguôi. Đặc biệt, hình ảnh "tóc mẹ bạc trắng" gợi lên sự hi sinh thầm lặng của đấng sinh thành. Họ luôn tần tảo sớm hôm, gánh vác vất vả chỉ mong con cái có một cuộc sống no đủ. Thời gian đã cướp đi tất cả, chỉ còn tình mẫu tử luôn đong đầy, thiêng liêng, vĩnh cửu.
Cuối cùng, tác giả khẳng định rằng dù mọi thứ dần trở nên mơ hồ, nhưng ông vẫn luôn đặt trọn niềm tin vào thứ tình cảm đặc biệt:
"Riêng những câu thơ
Còn xanh
Và đôi mắt em
Như hai giếng nước
Đem trao cho anh
[INST] trời ánh sáng."
Trong cuộc đời mỗi người đều tồn tại những giá trị bất biến, và nhà thơ cũng vậy, đó là "những câu thơ", là "đôi mắt em". Thi sĩ đã khéo léo so sánh "đôi mắt" với "hai giếng nước", nơi chứa đựng nguồn tri thức vô tận. Nó đem lại sự sống, thắp lên tia sáng hy vọng cho muôn loài. Nhờ đó, tình yêu đôi lứa có cơ hội nảy nở, vươn cao, vươn xa. Câu thơ "Em lấy tranh anh vẽ trăng đầy túi Anh xách thơ đi đêm vắng bóng người" (Xuân Quỳnh) hay "Ta làm con chim hót
Anh làm cành hoa
Tôi làm một nụ cười
Cho cuộc đời thêm vui" (Thanh Hải) đã minh chứng cho điều đó. Những câu hát, vần thơ trên đã tô điểm cho cuộc sống thêm phần tươi đẹp, làm dịu mát tâm hồn con người giữa dòng đời vội vã.
Bài thơ "Thời gian" được viết theo thể thơ tự do, với các câu ngắn dài khác nhau nhằm nhấn mạnh vào từng cung bậc cảm xúc của chủ thể trữ tình. Ngoài ra, tác giả còn vận dụng linh hoạt các biện pháp tu từ như ẩn dụ, so sánh, điệp ngữ,... kết hợp với hình ảnh độc đáo, giàu sức gợi để làm tăng giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
Từ đó, ta rút ra được thông điệp: Dù thời gian có chảy trôi vô tận, cuộc đời con người có lâu bền đến mấy, nhưng chỉ cần chúng ta giữ gìn những kí ức tươi đẹp, nuôi dưỡng tình cảm tốt đẹp thì khoảng cách không còn là mối bận tâm, thậm chí sự chia lìa chẳng thể nào lay chuyển được tình yêu vững bền.
Nhìn chung, bài thơ "Thời gian" của Lương Đình Rư đã thể hiện quan niệm về cuộc đời và tình yêu đôi lứa. Với ngôn ngữ giản dị, hình ảnh gần gũi, tác giả đã đem đến cho người đọc những cảm nhận mới mẻ, sâu sắc.