Sinh 11 Cánh diều Viết báo cáo thực hành Trao đổi nước ở thực vật

BÁO CÁO THỰC HÀNH TRAO ĐỔI NƯỚC Ở THỰC VẬT I. MỤC TIÊU 1. Trình bày được cơ chế hấp thụ, dẫn và thoát nước ở thực vật. 2. Thực hành nhuộm màu minh họa đường dẫn nước trong mạch gỗ. 3. Đo tốc độ thoát hơi nước qua lá dưới các điều kiện khác nhau. II. CHUẨN BỊ 1. Dụng cụ - Cành cây non (ngọn cây ngô, khoai lang, hay rau muống) dài 15–20 cm, tươi. - Kẹp gỗ hoặc kẹp nhựa. - Ống nghiệm, bình tam giác, giá đỡ. - Lam, lamen, dao lam. - Cân kỹ thuật (độ chính xác 0,01 g). - Túi nylon trong suốt. - Đồng hồ hoặc bút ghi thời gian. 2. Hóa chất - Dung dịch methylen xanh 0,5 %. - Nước cất. III. PHƯƠNG PHÁP THỰC HÀNH Thí nghiệm 1. Nhuộm màu minh họa đường dẫn nước 1. Chuẩn bị - Cắt gốc cành sao cho mặt cắt phẳng, ngay khi cắt đặt luôn vào bình chứa dung dịch methylen xanh 0,5 % để tránh bọt khí. - Đặt ống nghiệm hoặc bình tam giác cố định bằng kẹp. 2. Tiến hành a. Để cành ngập vào dung dịch thuốc nhuộm từ 30–45 phút dưới điều kiện phòng (ánh sáng bình thường). b. Sau khi nhuộm, nhổ cành ra, rửa nhẹ dưới vòi nước để loại dung dịch thừa. c. Dùng dao lam cắt lát ngang hoặc dọc qua thân ở vị trí ngọn, giữa thân. d. Quan sát trên lam kính dưới kính lúp hoặc kính hiển vi thô: các ống mạch gỗ (mạch mộng) sẽ bắt màu xanh rõ ràng, cho thấy đường dẫn nước. 3. Ghi kết quả - Vẽ sơ đồ mặt cắt ngang (dày 0,5 cm) và ghi chú vị trí mạch gỗ, mạch rây. - Mô tả sự phân bố thuốc nhuộm trong các ống mạch. Thí nghiệm 2. Đo tốc độ thoát hơi nước qua lá 1. Chuẩn bị mẫu - Lấy 2 cành tương tự, tươi, có cùng kích thước. - Làm sạch bùn đất ở gốc, thấm khô nước bám bên ngoài. 2. Cân trước - Cân lần lượt từng cành, ghi khối lượng ban đầu m₁ (g). 3. Thiết lập điều kiện - Mẫu A: Treo để bình thường ở điều kiện phòng (ánh sáng ~400 lux, nhiệt độ ~25 °C, không gió mạnh). - Mẫu B: Bọc phần lá bằng túi nylon trong, chừa gốc cành bên ngoài, rồi treo tương tự. 4. Quan sát và cân lại - Sau 30 phút, cân lại mỗi mẫu, ghi khối lượng m₂ (g). 5. Tính toán - Khối lượng nước mất = Δm = m₁ – m₂ (g). - Tốc độ thoát hơi nước trung bình = Δm / 30 (phút) (g/phút). IV. KẾT QUẢ 1. Thí nghiệm nhuộm màu | Vị trí cắt | Màu nhuộm thu được | Nhận xét | |-------------|--------------------|-----------------------------------------| | Ngọn thân | Xanh đậm | Nhuộm kín ống mạch gỗ, thể hiện đường dẫn | | Giữa thân | Xanh nhạt hơn | Ống mạch gỗ ít hoạt động hơn ngọn | Sơ đồ mặt cắt ngang thân (vẽ minh họa): [ Vẽ vòng gỗ bắt màu xanh, vòng rây ở ngoài ] 2. Thí nghiệm thoát hơi nước | Mẫu | m₁ (g) | m₂ (g) | Δm = m₁–m₂ (g) | Tốc độ (g/phút) | |-----|--------|--------|---------------|-----------------| | A | 12,50 | 12,11 | 0,39 | 0,013 | | B | 12,48 | 12,45 | 0,03 | 0,001 | V. THẢO LUẬN 1. Thí nghiệm 1 cho thấy nước (với chất nhuộm) được dẫn chủ yếu trong ống mạch gỗ, màu xanh lan tỏa từ ngọn xuống gốc. Miền gỗ của thân có vai trò chính trong dẫn nước. 2. Thí nghiệm 2 chứng minh lá là đường mất nước chính qua thoát hơi nước. Mẫu B (bọc túi nylon) thoát hơi ít hơn nhiều do khí khổng không tiếp xúc trực tiếp với môi trường, giảm trao đổi nước. VI. KẾT LUẬN - Thực vật hấp thụ nước qua rễ, dẫn lên qua các ống mạch gỗ, phân phối đến các cơ quan trên cao (thí nghiệm nhuộm màu). - Lá là nơi thoát hơi nước chính qua khí khổng, chịu ảnh hưởng của ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm và vận tốc gió (thí nghiệm cân khối lượng). VII. KIẾN NGHỊ - Khi thực hành nên cố gắng cắt mặt cành thật nhanh dưới nước thuốc nhuộm để tránh bọt khí vào mạch gỗ. - Lặp lại nhiều lần với các điều kiện ánh sáng, gió khác nhau để so sánh. Người thực hành: ……… Ngày thực hành: ……… Giáo viên hướng dẫn: ……