câu 1. Nhân vật trữ tình trong bài thơ "Mẹ" của Đỗ Trung Quân là tác giả - người con. Bài thơ thể hiện nỗi lòng của người con khi nhận ra sự tàn nhẫn của thời gian đối với mẹ và sự vô tâm của bản thân. Nhân vật trữ tình sử dụng ngôn ngữ giàu cảm xúc để bộc lộ sự hối hận, tiếc nuối vì đã bỏ lỡ những khoảnh khắc bên mẹ, đồng thời cũng bày tỏ mong muốn được bù đắp cho mẹ.
câu 2. Những câu thơ "Khi gai đời đâm ứa máu bàn chân/Mấy kẻ đi qua/Mấy người dừng lại? Sao mẹ già ở cách xa đến vậy/Trái tim âu lo đã giục giã đi tìm" thể hiện sự nhận thức sâu sắc về sự cô đơn và bất lực trong cuộc sống. Tác giả sử dụng hình ảnh "gai đời" để ám chỉ những khó khăn, thử thách mà chúng ta phải đối mặt hàng ngày. Hình ảnh này cũng tượng trưng cho nỗi đau, sự tổn thương mà chúng ta trải qua. Câu hỏi tu từ "Mấy kẻ đi qua/Mấy người dừng lại?" nhấn mạnh sự thiếu vắng sự đồng cảm, hỗ trợ từ những người xung quanh. Điều này khiến tác giả cảm thấy cô đơn và lạc lõng giữa dòng đời tấp nập. Câu cuối cùng "Sao mẹ già ở cách xa đến vậy/Trái tim âu lo đã giục giã đi tìm" gợi lên hình ảnh người mẹ với tấm lòng yêu thương, quan tâm nhưng lại bị ngăn cách bởi khoảng cách địa lý và thời gian. Sự xa cách ấy khiến tác giả càng thêm lo lắng, mong muốn được gặp gỡ và chia sẻ với mẹ. Qua đó, bài thơ thể hiện nỗi niềm day dứt, tiếc nuối vì những lúc vô tâm, thờ ơ với mẹ, đồng thời khẳng định giá trị thiêng liêng của tình mẫu tử.
câu 3. Trong hai câu thơ "Con hốt hoảng trước thời gian khắc nghiệt/ Chạy điên cuồng qua tuổi mẹ già nua", tác giả Đỗ Trung Quân sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa để miêu tả thời gian như một thực thể sống động, có sức mạnh phi thường, tàn nhẫn với con người.
* Nhân hóa: Tác giả sử dụng các động từ chỉ hành động của con người như "hốt hoảng", "chạy điên cuồng" để miêu tả thời gian. Điều này khiến cho thời gian trở nên gần gũi, sinh động hơn, đồng thời tạo cảm giác bất lực, tiếc nuối của con người trước sự chảy trôi của thời gian.
* Tác dụng:
* Gợi hình: Tạo nên hình ảnh cụ thể về thời gian, nó không còn là khái niệm trừu tượng mà hiện hữu như một thế lực mạnh mẽ, tàn nhẫn, đang dần cướp đi tuổi xuân của mẹ.
* Gợi cảm: Thể hiện nỗi lòng xót xa, tiếc nuối của người con trước sự già nua của mẹ. Thời gian được nhân hóa như một kẻ thù vô hình, đang từng bước cướp đi tuổi trẻ, sức khỏe của mẹ, khiến người con phải "hốt hoảng" và "chạy điên cuồng". Đồng thời, câu thơ cũng bộc lộ sự bất lực, tiếc nuối của con người trước quy luật tự nhiên.
Biện pháp tu từ nhân hóa trong trường hợp này góp phần tăng cường hiệu quả nghệ thuật cho bài thơ, tạo nên chiều sâu cảm xúc, khiến người đọc đồng cảm và suy ngẫm về giá trị của thời gian và tình mẫu tử.
câu 4. Đoạn trích "Mẹ" của Đỗ Trung Quân thể hiện tình cảm và suy tư sâu sắc về sự hy sinh, lòng biết ơn và nỗi buồn của người con đối với mẹ. Tình cảm này gợi cho tôi nhiều suy nghĩ và đồng cảm sâu sắc.
Trước hết, bài thơ nhấn mạnh vào hình ảnh người mẹ già nua, cô đơn và mong mỏi con cái trở về. Điều này phản ánh thực tế rằng thời gian trôi nhanh chóng, và chúng ta thường dễ dàng bỏ lỡ những khoảnh khắc quý giá bên gia đình. Tôi đồng cảm với tâm trạng lo lắng và bất an của người con khi nhận ra sự thay đổi của thời gian và sự già yếu của mẹ. Cảm giác hối hận và tiếc nuối khi nhìn thấy mẹ già đi cũng rất chân thật và xúc động.
Thứ hai, bài thơ đặt ra câu hỏi về việc liệu chúng ta có thể níu giữ thời gian hay không. Câu hỏi này khơi gợi suy ngẫm về ý nghĩa của thời gian và tầm quan trọng của việc trân trọng từng giây phút bên gia đình. Tôi tin rằng dù thời gian có trôi đi, nhưng nếu chúng ta dành thời gian để chăm sóc và yêu thương cha mẹ, thì đó sẽ là những kỷ niệm đẹp đẽ và đáng nhớ mãi mãi.
Cuối cùng, bài thơ kết thúc bằng hình ảnh người con trưởng thành và rời xa mẹ. Sự đối lập giữa sự trẻ trung của con và sự già nua của mẹ tạo nên một bức tranh đầy cảm xúc. Tôi đồng cảm với nỗi đau và sự cô đơn mà người con phải trải qua khi nhận ra mình đã lãng phí quá nhiều thời gian bên mẹ. Bài thơ nhắc nhở chúng ta hãy luôn ghi nhớ và trân trọng tình yêu thương của cha mẹ, bởi vì họ chính là nguồn cội của hạnh phúc và bình yên trong cuộc sống.
câu 5. Qua bài thơ "Mẹ" của Đỗ Trung Quân, tác giả muốn gửi gắm tới chúng ta những thông điệp sâu sắc về tình mẫu tử thiêng liêng và sự trân trọng đối với đấng sinh thành. Bài thơ được viết theo thể thơ tự do, ngôn từ giản dị nhưng giàu cảm xúc, mang tính triết lý cao. Tác giả sử dụng hình ảnh ẩn dụ "dòng sông", "bàn chân" để diễn tả sự chảy trôi của thời gian và sự trưởng thành của con người.
Thông điệp đầu tiên mà bài thơ muốn truyền tải đó chính là sự biết ơn và lòng hiếu thảo đối với cha mẹ. Mẹ là người đã sinh ra và nuôi dưỡng ta khôn lớn, dành trọn vẹn tình yêu thương cho con cái. Tuy nhiên, khi con người trưởng thành, họ thường dễ dàng lãng quên đi công lao to lớn ấy. Câu thơ "Con hốt hoảng trước thời gian khắc nghiệt/Chạy điên cuồng qua tuổi mẹ già nua" như một hồi chuông cảnh tỉnh, nhắc nhở chúng ta hãy sống chậm lại, trân trọng từng giây phút bên cạnh mẹ.
Tiếp theo, bài thơ cũng nhấn mạnh vai trò quan trọng của gia đình trong cuộc sống của mỗi người. Gia đình là nơi ấm áp, là chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất. Khi gặp khó khăn, thất bại hay hạnh phúc, chúng ta đều mong muốn được chia sẻ cùng người thân yêu. Hình ảnh "giọt nước mắt già nua không ứa nổi" gợi lên nỗi buồn, sự cô đơn của người mẹ khi con cái dần rời xa vòng tay.
Cuối cùng, bài thơ còn khẳng định giá trị của tình yêu thương và sự hy sinh của mẹ. Mẹ luôn âm thầm dõi theo bước chân của con, sẵn sàng hi sinh tất cả vì con. Câu thơ "Khi gai đời đâm ứa máu bàn chân/Mấy kẻ đi qua mấy người dừng lại?" đặt ra câu hỏi đầy ám ảnh về sự thờ ơ, vô tâm của xã hội hiện đại. Chúng ta cần phải thức tỉnh, nhận ra giá trị đích thực của cuộc sống và biết trân trọng những gì mình đang có.
Bài thơ "Mẹ" của Đỗ Trung Quân là một lời nhắn nhủ ý nghĩa về tình mẫu tử thiêng liêng và trách nhiệm của mỗi người con đối với cha mẹ. Hãy sống thật tốt, yêu thương và báo đáp công ơn sinh thành của cha mẹ, bởi họ chính là nguồn cội, là động lực giúp chúng ta vượt qua mọi khó khăn thử thách trong cuộc sống.