Nguyễn Quang Sáng sinh ngày 12/01/1932, quê ở huyện Chợ Mới, tỉnh An Giang. Trong thời kì kháng chiến chống Mĩ, ông đã tham gia bộ đội, hoạt động ở chiến trường Nam Bộ. Truyện ngắn "Chiếc lược ngà" được viết năm 1966, khi đó ông đang chiến đấu tại chiến trường Nam Bộ và đã trở thành một nhà văn quân đội nổi tiếng. Tác phẩm này được trích trong tập truyện cùng tên, xuất bản vào năm 1967.
Truyện ngắn "Chiếc lược ngà" kể về tình phụ tử sâu nặng của hai cha con ông Sáu trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt. Ông Sáu tham gia kháng chiến khi đứa con gái duy nhất của mình chưa đầy một tuổi. Suốt tám năm trời xa cách, ông chỉ được nhìn con qua tấm ảnh nhỏ. Lần về phép năm 1946, khi về tới nhà, ông đã vô cùng hạnh phúc khi gặp lại con, nhưng trái ngược với sự vui mừng của ông Sáu, bé Thu đã tỏ ra hoảng sợ và không nhận ra cha mình vì vết sẹo trên mặt ông Sáu. Trong ba ngày nghỉ phép, ông cố gắng gần gũi, vỗ về con nhưng càng lại gần thì con càng đẩy ra. Thậm chí bé Thu còn hất trứng cá mà ông gắp cho ra khỏi bát cơm. Những nỗ lực của ông Sáu để gần con đã thất bại. Bữa cơm trưa ấy, ông Sáu chỉ im lặng nhìn con, dù lòng rất buồn rầu nhưng cũng không giận con. Đến cuối cùng, ông Sáu chỉ biết vỗ về con trong sự bất lực.
Đến lúc phải lên đường tập kết, ông Sáu vẫn bị con cự tuyệt. Khi ông Sáu cất tiếng chào "Thôi ba đi nghe con!" thì bé Thu bỗng thét lên "Ba...a...a! Ba!". Tiếng kêu như xé tan bầu không khí tĩnh mịch, xé cả ruột gan mọi người. Đó là tiếng "ba" mà nó cố đè nén trong bao nhiêu năm nay, tiếng ba như vỡ tung ra từ tận sâu trong đáy lòng nó, nó vừa kêu vừa chạy xô tới, nhanh như một con sóc, nó nhảy thót lên và dang hai tay ôm chặt lấy cổ ba nó. Nó hôn tóc, hôn cổ, hôn vai và hôn cả vết thẹo dài bên má của ba nó nữa... Nó hôn khắp mọi nơi để thỏa mãn nỗi nhớ mong và khát khao được yêu thương sau bao nhiêu năm xa cách. Tất cả mọi người chứng kiến cảnh tượng ấy đều không cầm được nước mắt, còn tôi - người kể chuyện thì cảm thấy như có ai đó đang nắm chặt lấy trái tim mình. Đó là một chi tiết đắt giá thể hiện tình yêu tha thiết của bé Thu đối với cha.
Sau khi nghe bà ngoại kể về vết thẹo, lý do có vết thẹo trên gương mặt ông Sáu, bé Thu đã hiểu ra tất cả. Tình cảm cha con trong bé trỗi dậy mãnh liệt, nhưng khi đó, ông Sáu chỉ còn lại thời gian ít ỏi. Trước lúc chia tay, ông Sáu đã trao cho con chiếc lược ngà mà ông đã tỉ mỉ làm trong những ngày ở chiến khu. Chiếc lược ngà trở thành kỉ vật thiêng liêng, là nhân chứng son sắt cho tình cha con mãi mãi thiêng liêng, đẹp đẽ.
Truyện ngắn "Chiếc lược ngà" đã khắc họa một cách chân thực, sâu sắc và cảm động hình ảnh người lính Cách mạng và tình cảm cha con sâu nặng trong hoàn cảnh chiến tranh. Qua đó, chúng ta thêm thấu hiểu những đau thương, mất mát mà chiến tranh mang lại cho con người Việt Nam, đồng thời trân trọng hơn những người lính cụ Hồ đã hy sinh thầm lặng cho đất nước.