Anh chị hãy viết bài văn nghị luận khoảng 600 chữ so sánh đánh giá tác phẩm quê mẹ của thanh tịnh và cô hàng xén của thạch lam

Văn học Việt Nam giai đoạn 1930 – 1945 ghi dấu sự xuất hiện của dòng văn xuôi trữ tình, nhân đạo, hướng đến những số phận bé nhỏ trong cuộc sống đời thường. Giữa dòng chảy ấy, “Quê mẹ” của Thanh Tịnh và “Cô hàng xén” của Thạch Lam là hai truyện ngắn tiêu biểu, cùng chan chứa tình người và niềm yêu thương tha thiết với cuộc sống bình dị. Tuy cùng viết về những con người nhỏ nhoi, nhưng mỗi tác giả lại có giọng điệu, bút pháp riêng, tạo nên hai sắc thái nhân đạo khác nhau: Thanh Tịnh nhẹ nhàng, trong trẻo; Thạch Lam tinh tế, man mác buồn.

“Quê mẹ” kể về cuộc sống lam lũ nhưng ấm áp tình người của cậu bé Hòa và mẹ nơi thôn quê. Cuộc sống nghèo khổ hiện lên qua cảnh Hòa và mẹ “ở túp lều tranh”, “ăn cơm độn khoai sắn”, nhưng trong đó luôn ánh lên tình mẫu tử trong sáng, sâu nặng. Thanh Tịnh không chú trọng cốt truyện gay cấn mà tập trung khắc họa tình cảm gia đình, tình yêu quê hương qua giọng văn hiền hậu, trong trẻo như một khúc hát ru. Những hình ảnh đồng quê – con đò, dòng sông, lũy tre, tiếng chim – trở thành nền cho tâm hồn nhân vật tỏa sáng. Ẩn sau cuộc sống nghèo là vẻ đẹp của niềm tin, của sự cam chịu và yêu thương – thứ “ánh sáng nhân hậu” mà Thanh Tịnh luôn gửi gắm.

Trong khi đó, “Cô hàng xén” của Thạch Lam hướng về thân phận người phụ nữ nghèo giữa phố chợ nhỏ. Nhân vật chính – một cô hàng xén tần tảo, lặng lẽ – sống cuộc đời đơn điệu, lặp lại ngày qua ngày, nhưng ẩn trong sự tầm thường ấy là tấm lòng nhân hậu và khát khao sống tử tế. Thạch Lam không miêu tả một biến cố nào, mà chỉ lặng lẽ ghi lại những rung động rất nhỏ của tâm hồn. Qua hình ảnh cô hàng xén “lấy thêm chút hàng cho cô bé nghèo” hay “giấu nỗi buồn vào nụ cười hiền lành”, người đọc cảm nhận một vẻ đẹp âm thầm, giản dị mà cao quý. Tác phẩm chứa đựng nỗi xót xa nhân thế, đồng thời bộc lộ phong cách đặc trưng của Thạch Lam: văn xuôi giàu chất thơ, gợi buồn, đậm lòng nhân ái.

Cả hai truyện đều đề cao vẻ đẹp tâm hồn người dân nghèo, thể hiện chủ nghĩa nhân đạo thấm đẫm của văn học lãng mạn Việt Nam. Tuy nhiên, Thanh Tịnh nhìn đời qua lăng kính lạc quan, êm dịu, hướng con người đến niềm tin vào tình yêu thương; còn Thạch Lam lại chọn cái nhìn buồn thương, sâu lắng, nhận ra nỗi cô đơn và khao khát hạnh phúc nhỏ nhoi trong kiếp người. Nếu “Quê mẹ” là bức tranh làng quê ấm áp, thấm đẫm tình mẹ con, thì “Cô hàng xén” là góc phố nhỏ man mác nỗi buồn nhân thế. Hai tác phẩm gặp nhau ở chất trữ tình tinh tế, giọng điệu nhẹ nhàng, và cùng góp phần khẳng định vẻ đẹp của văn học nhân đạo Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám.

Về nghệ thuật, Thanh Tịnh sử dụng lối kể chậm rãi, giàu hình ảnh, kết hợp miêu tả và biểu cảm để khơi gợi cảm xúc êm đềm. Thạch Lam lại tinh tế trong tâm lý, giàu chất thơ, chú trọng khắc họa cái đẹp trong cái bình thường. Cả hai đều thể hiện khả năng kết hợp hiện thực và trữ tình một cách hài hòa, biến truyện ngắn thành một bài thơ nhỏ về cuộc sống.

Tóm lại, “Quê mẹ” và “Cô hàng xén” là hai đóa hoa dịu dàng trong khu vườn văn xuôi Việt Nam giai đoạn 1930–1945. Mỗi tác phẩm mang một nốt nhạc riêng nhưng đều chung giai điệu của lòng nhân hậu, niềm yêu thương và niềm tin vào con người. Đọc Thanh Tịnh, ta thấy đời dù nghèo vẫn sáng lên bởi tình mẹ; đọc Thạch Lam, ta thấm thía nỗi buồn nhân thế nhưng vẫn thấy ấm áp bởi lòng người. Chính từ những điều bình dị ấy, văn học trở nên gần gũi và lay động trái tim bao thế hệ độc giả.