Công nghệ số có những tác động tiêu cực như: gây nghiện và suy giảm sức khỏe thể chất, tinh thần; gia tăng sự cô lập xã hội và làm suy yếu các kỹ năng giao tiếp trực tiếp; trở thành môi trường cho tội phạm lợi dụng để lừa đảo, đánh cắp thông tin; làm nhiễu loạn thông tin và văn hóa do tin giả, tin giật gân lan truyền; ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình nhận thức, học tập của trẻ em và thanh thiếu niên. Để hạn chế tác động tiêu cực, cá nhân cần tuân thủ các quy định pháp luật và quy tắc đạo đức, bao gồm tôn trọng pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân và sở hữu trí tuệ, không lan truyền tin giả, sử dụng mạng xã hội có chừng mực để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe và các mối quan hệ thực tế, cùng với việc nâng cao ý thức về an toàn thông tin để không bị lợi dụng.
Tác động tiêu cực của công nghệ số đối với đời sống con người và xã hội
- Ảnh hưởng đến sức khỏe: Việc sử dụng quá nhiều có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe như cận thị, cong vẹo cột sống, và các bệnh tâm lý như lo âu, trầm cảm do cô lập xã hội hoặc so sánh bản thân với hình ảnh "hoàn hảo" trên mạng.
- Suy giảm kỹ năng xã hội: Dành quá nhiều thời gian cho thế giới ảo có thể khiến con người giảm khả năng tương tác trực tiếp, dẫn đến tình trạng xa cách với gia đình và bạn bè trong đời sống thực.
- Tội phạm và lừa đảo: Công nghệ số là môi trường thuận lợi cho các hoạt động tội phạm như lừa đảo qua mạng, đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, và các hành vi phạm pháp khác.
- Nhiễu loạn thông tin và văn hóa: Tin giả, tin đồn thất thiệt và nội dung giật gân dễ dàng lan truyền, gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng đến các giá trị văn hóa truyền thống.
- Ảnh hưởng đến nhận thức và học tập: Trẻ em và thanh thiếu niên có thể tiếp xúc với nội dung không phù hợp, dẫn đến nhận thức lệch lạc, hoặc trở nên phụ thuộc vào các giải pháp sẵn có trên mạng, làm giảm khả năng tư duy và sáng tạo.
Khía cạnh pháp lí và đạo đức cần tuân thủ
- Tuân thủ pháp luật:
- Luật An ninh mạng và các quy định liên quan: Không thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật trên không gian mạng, bao gồm: tung tin giả, bôi nhọ, phỉ báng người khác; lừa đảo chiếm đoạt tài sản; xâm phạm quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân của người khác.
- Luật Sở hữu trí tuệ: Không tải xuống, sao chép hoặc chia sẻ trái phép các nội dung có bản quyền.
- Tuân thủ đạo đức và quy tắc ứng xử:
- Không lan truyền tin giả: Hãy kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ, không tiếp tay cho việc phát tán tin đồn thất thiệt, thông tin sai lệch.
- Sử dụng mạng xã hội có chừng mực: Đặt ra giới hạn thời gian sử dụng, ưu tiên tương tác trực tiếp với mọi người và tham gia các hoạt động thực tế để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần, cũng như các mối quan hệ xã hội.
- Tôn trọng quyền riêng tư của người khác: Không chia sẻ thông tin cá nhân, hình ảnh của người khác khi chưa có sự cho phép.
- Giữ thái độ văn minh: Không sử dụng ngôn ngữ thô tục, xúc phạm người khác trên mạng.
- Bảo vệ thông tin cá nhân: Nâng cao cảnh giác, bảo mật thông tin cá nhân và tài khoản, không dễ dàng chia sẻ thông tin nhạy cảm trên mạng để tránh bị kẻ xấu lợi dụng.