Hãy khái quát sơ lược về triều đại nhà Trần.

Có thể nói việc chuyển giao nhà Lý sang nhà Trần là một cuộc chuyển giao quyền lực nhẹ nhàng nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam. Bởi nhà Lý đã suy yếu, không thể tiếp tục sứ mệnh lãnh đạo đất nước của mình.

Đến cuối thế kỉ XII, triều đình nhà Lý suy yếu, quan lại bỏ bê triều chính và dân lành. Chính quyền không chăm lo đến đời sống của dân mặc cho hạn hán, lũ lụt, đói kém xảy ra liên miên khiến người dân vô cùng khốn khó. Trước sự thờ ơ của triều đình, nhân dân bất bình đã nổi dậy ở nhiều nơi, trong khi quân xâm lược phương Bắc thường xuyên rình rập. Nhà Lý buộc phải nhờ vào thế lực hùng mạnh mẽ của họ Trần để chống lại những cuộc nổi dậy của nhân dân.

Năm 1225, vua Lý Huệ Tông vì không có con trai nên đã truyền ngôi cho công chúa Lý Chiêu Hoàng mới lên 8 tuổi. Trần Thủ Độ lúc bấy giờ giữ chức trong triều đình đã lập mưu tìm cách đưa cháu mình là Trần Cảnh 7 tuổi vào cung chơi với Lý Chiêu Hoàng.

Sau đó Trần Thủ Độ tổ chức một cuộc hòn đảo chính cung đình, tuyên bố Lý Chiêu Hoàng lấy Trần Cảnh .Đầu năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh, nhà Trần thành lập, như vậy nhà Lý hoàn toàn sụp đổ, nhà Trần được thành lập.

Nhà sử học Lê Văn Lan cho rằng Trần Thái Tông – vị vua đầu triều nhà Trần chính là người đã đặt nền móng cho một triều đại lừng lẫy trong lịch sử.

Nhà Trần vẫn tiếp tục dựa vào mô hình Nhà nước thân dân, thậm chí đạt đến độ hoàn thiện. Thời kỳ này nổi lên mô hình coi già làng là người có vai trò lớn trong những quyết sách quan trọng của quốc gia.

Dưới thời Trần, các đơn vị hành chính được cải cách hoàn toàn .Năm 1242,nhà Trần đổi 24 lộ thời Lý ra làm 12 lộ, dưới lộ là phủ, châu, huyện, xã. Mỗi cấp đều có quan cai quản. Ở cấp lộ, đứng đầu là An phủ chánh sứ, có An phủ phó sứ giúp việc (có lộ đặt chức Trần phủ, Thông phán để cai trị).Vietnamese History: Tran Dynasty to the Arrival of the Europeans | TOTA

Lộ chia thành các phủ (miền xuôi), các châu (miền núi), đứng đầu là Tri phủ, Chuyển vận sứ. Phủ, châu lại được chia thành các xã. Hồi đó, chính sách liên xã đã bắt đầu áp dụng. Theo chính sách này thì 2, 3 hay 4 xã có những quyền lợi tương tự thì được họp thành một xã lớn gọi là Liên xã. Đứng đầu Liên xã là các chức quan: Đại tư xã hay Tiểu tư xã do nhà vua bổ nhiệm tùy theo sự quan trọng của Liên xã. Chức Đại tư xã được giao cho các quan từ hàm ngũ phẩm trở lên, còn lại chức Tiểu tư xã được giao cho các quan từ lục phẩm trở xuống đảm nhiệm. Đứng đầu mỗi xã, nhà vua đặt một xã quan gọi là xã chính, ngoài ra còn có xã xứ, xã giám giúp việc.

Trong triều, nhà Trần đặt thêm nhiều chức quan và các cơ quan chuyên trách mới đã đáp ứng yêu cầu của bộ máy hành chính, trong số đó có những cơ quan tư pháp như Thẩm hình viện, Tam ty viện do các cơ quan chuyên môn phụ trách, các cơ quan văn hoá giáo dục như Quốc sử viện, Thái y viện… Nhìn chung, nhiều cơ quan được đặt ra thành hệ thống riêng gọi là quán, sảnh, cục, đài, viện.