câu 1: Trần Đăng Khoa sinh năm 1958, là nhà thơ, nhà báo, biên tập viên của Tạp chí Văn nghệ Quân đội, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Ông nguyên là Trưởng ban Văn học Nghệ thuật, Giám đốc Hệ Phát thanh có hình VOVTV của Đài tiếng nói Việt Nam. Hiện nay, ông giữ chức Phó Bí thư Đảng ủy Đài tiếng nói Việt Nam. Ông được nhà nước phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 2015. Năm lên 8 tuổi, Trần Đăng Khoa đã được biết đến là một tài năng thơ ca. Nhiều bài thơ trong tập Góc sân và khoảng trời được nhiều người yêu thích: Mẹ ốm, Hạt gạo làng ta, Tiếng võng kêu, Ếch con học bài... Tháng 2/1967, khi mới 9 tuổi, Trần Đăng Khoa đã xuất bản tập thơ đầu tiên mang tên Góc sân và khoảng trời do NXB Kim Đồng in ấn và phát hành. Tập thơ sau đó được giải thưởng đặc biệt của Ủy ban Thiếu niên nhi đồng Việt Nam và Hội Nhà văn Việt Nam. Từ năm 1968 đến 1972, Trần Đăng Khoa lần lượt công tác tại phòng Văn nghệ quân đội, báo Phụ nữ Việt Nam, tuần báo Văn nghệ. Sau khi tốt nghiệp cấp III, ông thi vào Trường viết văn Nguyễn Du nhưng không đỗ. Sau đó ông tình nguyện lên đường nhập ngũ, trở thành lính hải quân, phục vụ trong binh chủng Thông tin, đóng quân tại Quảng Ninh, Thanh Hóa, Hải Phòng. Chính thời kỳ này ông đã cho ra đời nhiều bài thơ được bạn đọc yêu thích và được trao tặng giải Nhất cuộc thi thơ Báo Văn nghệ 1972-1973. Bài thơ Thưa mẹ, trái tim được đăng trên báo Văn nghệ năm 1972, khi tác giả đang là lính hải quân đóng tại đảo Rều, vùng biển Hạ Long. Bài thơ là lời tâm sự chân thành của người lính trẻ gửi về người mẹ kính yêu nơi hậu phương. Trong bài thơ, hình ảnh “trái tim” được sử dụng như một biểu tượng đa nghĩa. Trước hết, trái tim là bộ phận cơ thể con người, nơi chứa đựng tình cảm, tâm hồn. Trái tim ở đây cũng chính là hình ảnh ẩn dụ cho tình yêu thương, lòng dũng cảm và tinh thần chiến đấu của những người con ra đi bảo vệ Tổ quốc.
“Thưa mẹ! Trái tim con là lửa
Ngọn lửa bốc lên từ bụi mía vườn xưa
Từ ngôi nhà gianh lợp lá cọ
Ngôi sao vàng bay trên nền trời lửa đỏ
Mẹ ơi! Bom đạn chúng nó rủhoàng
Cố đốt cái cây, cái cỏ nước Nam
Nhưng đất nước vẫn yêu thương dâng sữacho con lớn khôn.
Đất nước vẫn bồi đắp cho con dáng đứngtự hào
Như tượng đài vị anh hùng tóc bạc
Mặc gió lung lay sáu mươi tuổi mẹcònbreastfeed con
Con ngậm miếng trầu bà nhai thuở trước
Nghe mặn chát nước mắt ngàn xưa
Chất muối mặn sông Hồng, sông Thương
Chất cay nắng trảng cát miền Trung
Giọt mồ hôi lăn dài theo dãy núi
Trường Sơn
Bao xương máu mới kết thành mùa trĩu quả
Nên trái ngon này dành tặng bé thơ
Tay con cầm đũa chưa vững
Chắc con chưa nhớ vết thương từng chấmtrên bản đồ
Nhưng hãy nhìn thật kỹ
mẹ ơi!
Trái tim con đỏ chói
Anh em gọi
Đó là ngọn lửa
Bác Hồ thắp trong tim mọi người.”
Bài thơ mở đầu bằng lời chào thân mật, gần gũi: “Thưa mẹ!”. Cách xưng hô mộc mạc, giản dị cho thấy tấm lòng hiếu thảo, yêu thương của người con dành cho mẹ. Tiếp đến, tác giả khẳng định trái tim mình là ngọn lửa hồng, cháy rực rỡ giữa đêm tối. Hình ảnh “ngọn lửa” tượng trưng cho sức nóng, ánh sáng, khả năng soi sáng, sưởi ấm, xua tan bóng tối. Qua đó, tác giả muốn nhấn mạnh trái tim con luôn rực cháy nhiệt huyết, lòng yêu nước nồng nàn, sẵn sàng chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.
“Ngọn lửa bốc lên từ bụi mía vườn xưa
Từ ngôi nhà gianh lợp lá cọ
Ngôi sao vàng bay trên nền trời lửa đỏ
Mẹ ơi! Bom đạn chúng nó rủ hoàng
Cố đốt cái cây, cái cỏ nước Nam
Nhưng đất nước vẫn yêu thương dâng sữa
Cho con lớn khôn.
Đất nước vẫn bồi đắp cho con dáng đứng tự hào
Như tượng đài vị anh hùng tóc bạc
Mặc gió lung lay, sáu mươi tuổi mẹ còn bú con
Con ngậm miếng trầu bà nhai thuở trước
Nghe mặn chát nước mắt ngàn xưa
Chất muối mặn sông Hồng, sông Thương
Chất cay nắng trảng cát miền Trung
Giọt mồ hôi lăn dài theo dãy núi
Trường Sơn
Bao xương máu mới kết thành mùa trĩu quả
Nên trái ngon này dành tặng bé thơ
Tay con cầm đũa chưa vững
Chắc con chưa nhớ vết thương từng chấm
Trên bản đồ
Nhưng hãy nhìn thật kĩ
Mẹ ơi!
Trái tim con đỏ chói
Anh em gọi
Đó là ngọn lửa
Bác Hồ thắp trong tim mọi người…”
Trong bài thơ, tác giả sử dụng rất nhiều hình ảnh ẩn dụ, so sánh, góp phần làm tăng thêm sức gợi hình, gợi cảm cho lời thơ. Ví dụ, hình ảnh “ngọn lửa” được so sánh với “trái tim”, “bụi mía”, “ngôi nhà gianh”, “lá cọ”, “ngôi sao vàng”, “bom đạn”, “cây cỏ”, “nước Nam”, “sữa”, “dáng đứng tự hào”, “tượng đài”, “gió”, “lửa đỏ”, “miếng trầu”, “nước mắt”, “muối”, “nắng”, “giọt mồ hôi”, “xương máu”, “quả ngọt”, “đũa”, “vết thương”, “bản đồ”, “ngọn lửa Bác Hồ”. Những hình ảnh này giúp người đọc dễ dàng hình dung được vẻ đẹp của trái tim người lính, đồng thời khơi gợi lòng yêu nước, tinh thần trách nhiệm đối với quê hương đất nước.
Ngoài ra, bài thơ còn sử dụng nhiều biện pháp tu từ khác như nhân hóa, điệp ngữ,... góp phần làm cho lời thơ thêm sinh động, hấp dẫn, dễ đi vào lòng người. Ví dụ, hình ảnh “gió lung lay” được nhân hóa, khiến cho hình ảnh người mẹ già yếu ớt, gầy guộc càng thêm đáng thương. Hay hình ảnh “trái tim con đỏ chói” được lặp lại nhiều lần, nhấn mạnh sức mạnh, ý chí quyết tâm của người lính trẻ.
Qua bài thơ, tác giả Trần Đăng Khoa đã khắc họa thành công hình ảnh trái tim người lính, một trái tim đầy nhiệt huyết, yêu nước, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Trái tim ấy là ngọn lửa hồng rực cháy, soi sáng con đường cách mạng, là nguồn sức mạnh to lớn giúp người lính vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, chiến thắng kẻ thù.
Hình ảnh trái tim người lính trong bài thơ Thưa mẹ, trái tim là một biểu tượng đẹp đẽ, cao cả, thể hiện tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường của thế hệ trẻ Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Trái tim ấy là ngọn lửa hồng rực cháy, soi sáng con đường cách mạng, là nguồn sức mạnh to lớn giúp người lính vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, chiến thắng kẻ thù. Hình ảnh trái tim người lính đã trở thành biểu tượng bất hủ, mãi mãi trường tồn cùng non sông đất nước. Nó nhắc nhở mỗi chúng ta phải sống xứng đáng với truyền thống yêu nước, anh hùng của cha ông, góp phần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc ngày càng giàu đẹp.
câu 2: Trong cuộc sống, mỗi người đều cần có một mục tiêu để theo đuổi. Và để đạt được mục tiêu ấy, chúng ta cần có một lý tưởng sống cao đẹp. Lý tưởng sống chính là ngọn đèn sáng soi đường cho tuổi trẻ trên hành trình xây dựng và bảo vệ đất nước.
Trước hết, chúng ta cần hiểu rõ khái niệm "lý tưởng sống" là gì? Đó chính là mục đích, là điều mà mỗi con người mong muốn đạt được. Nó như một ngọn đèn hải đăng soi sáng cho con đường dài phía trước. Lý tưởng sống có thể là khác nhau đối với mỗi người, nhưng đều chung một đặc điểm là giúp định hướng cho tương lai, tạo động lực để chúng ta vươn lên và vượt qua mọi khó khăn. Lý tưởng sống cũng phản ánh nhân cách, phẩm giá của mỗi cá nhân.
Đối với thanh niên Việt Nam, lý tưởng sống luôn gắn liền với tình yêu quê hương, đất nước. Họ luôn sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc. Điều này đã được chứng minh qua nhiều thế hệ, từ những người thanh niên xung phong trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước đến những người lính trẻ tuổi trong thời bình. Dù ở bất kỳ thời đại nào, họ vẫn giữ vững tinh thần yêu nước, sẵn sàng đứng lên bảo vệ đất nước khi cần thiết.
Tuy nhiên, không phải lúc nào thanh niên cũng có lý tưởng sống đúng đắn. Có những người bị cuốn vào vòng xoáy của tiền bạc, danh vọng mà quên đi trách nhiệm với cộng đồng. Điều này thật đáng buồn! Nhưng may mắn thay, đa số thanh niên Việt Nam vẫn đang tiếp tục phát huy truyền thống yêu nước, tự hào dân tộc, và cống hiến sức trẻ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Vậy làm sao để lý tưởng sống của thanh niên ngày càng được nâng cao? Trước tiên, mỗi người cần tự nhận thức được tầm quan trọng của việc có một lý tưởng sống. Sau đó, gia đình, nhà trường và xã hội cần phối hợp chặt chẽ để bồi dưỡng lý tưởng sống cho thanh niên. Chỉ khi có được một lý tưởng sống đúng đắn, thanh niên mới có thể xác định được mục tiêu và nỗ lực phấn đấu để đạt được nó.
Ngoài ra, lý tưởng sống còn giúp thanh niên tránh xa những cám dỗ, tệ nạn xã hội. Khi có một mục tiêu rõ ràng, họ sẽ không dễ dàng bị lôi kéo bởi những thói hư tật xấu. Thay vào đó, họ sẽ tập trung vào việc học tập, rèn luyện và phát triển bản thân.
Tóm lại, lý tưởng sống là ngọn đèn sáng soi đường cho tuổi trẻ trên hành trình xây dựng và bảo vệ đất nước. Mỗi thanh niên cần xác lập cho mình một lý tưởng sống cao đẹp và kiên trì theo đuổi nó. Chỉ khi có được một lý tưởng sống đúng đắn, họ mới có thể hoàn thiện bản thân và đóng góp tích cực cho sự phát triển của đất nước.