ĐỀ 51: Đọc ngữ liệu sau và trả lời các câu hỏi “Quan ngơi” Một buổi hầu rồi một buổi ngơi, Đâu còn nhớ chữ “viễn phương lai”. Mới sang chừng ấy ngơi chừng ấy, Sang nữa thì ngơi biết mấy đời. (Ca...

- Câu thơ "Quan ngơi" một buổi hầu rồi một buổi ngơi, đâu còn nhớ chữ "viễn phương lai". Mới sang chừng ấy ngơi chừng ấy, sang nữa thì ngơi biết mấy đời." thuộc thể loại thất ngôn bát cú Đường luật.
- Câu thơ trên được viết bằng chữ Nôm.
- Biện pháp tu từ chính trong câu thơ là điệp từ "ngơi", tạo nên hiệu quả nghệ thuật nhấn mạnh sự lặp lại, kéo dài thời gian, gợi tả tâm trạng buồn chán, mệt mỏi của tác giả khi phải làm quan.
- Tác dụng của biện pháp tu từ này là tăng cường tính biểu cảm cho câu thơ, giúp người đọc dễ dàng hình dung ra tâm trạng u uất, bất lực của Cao Bá Quát trước thực trạng xã hội đương thời.

câu 1: Thể thơ của bài thơ "Tây Tiến" là thất ngôn bát cú Đường luật. Bài thơ được viết theo thể thơ này với 8 câu, mỗi câu có 7 chữ, tuân thủ quy tắc về niêm, vần và đối trong thể thơ Đường luật.

câu 2: Từ "ngơi" trong bài thơ có thể mang sắc thái mỉa mai, nhưng không nhất thiết phải hiểu theo nghĩa đó. Từ này thường được sử dụng để chỉ trạng thái nghỉ ngơi, thư giãn sau khi làm việc vất vả. Tuy nhiên, trong ngữ cảnh cụ thể của bài thơ, từ "ngơi" có thể được sử dụng với ý nghĩa châm biếm, nhằm phê phán sự lười biếng, thụ động hoặc thiếu trách nhiệm của nhân vật được nhắc đến. Để xác định chính xác sắc thái của từ "ngơi", cần xem xét ngữ cảnh và cách sử dụng cụ thể trong bài thơ.

câu 3: Câu "Đâu còn nhớ chữ 'viễn phương lai'" trong văn cảnh này mang ý nghĩa sâu sắc về sự thay đổi và mất mát thời gian, không gian. Viễn phương là xa xôi, còn lai là trở lại. Câu nói thể hiện rằng những kỷ niệm xưa cũ đã bị lãng quên hoặc mờ nhạt đi theo dòng chảy thời gian. Nó cũng ám chỉ đến việc con người thường xuyên phải đối mặt với sự thay đổi và mất mát trong cuộc sống, khi mà những điều quan trọng ngày càng trở nên xa vời và khó nắm bắt.

câu 4: Cao Bá Quát là một nhà nho nổi tiếng với tài năng văn chương xuất chúng và tinh thần phê phán mạnh mẽ. Bài thơ "Bài ca ngắn đi trên bãi cát" là một ví dụ tiêu biểu cho giọng thơ trào phúng của ông. Trong bài thơ này, Cao Bá Quát sử dụng giọng thơ trào phúng để thể hiện sự bất mãn với con đường công danh đầy gian nan và bế tắc.

Giọng thơ trào phúng của Cao Bá Quát được thể hiện rõ nét qua hình ảnh bãi cát. Bãi cát được miêu tả như một con đường dài, khó khăn, tượng trưng cho con đường công danh đầy gian nan. Hình ảnh bãi cát mênh mông, vô tận, không có điểm dừng, thể hiện sự bế tắc và tuyệt vọng của nhà thơ khi dấn thân vào con đường này.

Hình ảnh người lữ khách mệt mỏi, chán chường, bước đi trong vô định, không biết hướng nào để đi, cũng là một biểu hiện rõ ràng của giọng thơ trào phúng. Người lữ khách cô đơn, lạc lõng giữa biển cát mênh mông, không tìm thấy mục đích, không tìm thấy niềm vui, chỉ còn lại sự tuyệt vọng và chán nản.

Giọng thơ trào phúng còn được thể hiện qua hình ảnh núi non và sóng biển. Núi non trùng điệp, sóng biển dữ dội, tượng trưng cho những thử thách, khó khăn mà người lữ khách phải đối mặt. Hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ nhưng cũng đầy hiểm nguy, thể hiện sự khắc nghiệt của cuộc sống và con đường công danh.

Tuy nhiên, dù gặp phải bao nhiêu khó khăn, người lữ khách vẫn kiên trì bước đi, không chịu khuất phục. Điều này cho thấy sự kiên cường và quyết tâm của nhà thơ, dù trong hoàn cảnh nào cũng không bỏ cuộc.

Giọng thơ trào phúng của Cao Bá Quát trong bài thơ "Bài ca ngắn đi trên bãi cát" không chỉ là sự phê phán con đường công danh đầy gian nan, mà còn là lời khẳng định về ý chí kiên cường và quyết tâm của con người. Bài thơ đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc bởi giọng thơ trào phúng độc đáo và ý nghĩa sâu sắc.

câu 5: Viên tri huyện trong đoạn trích "Huyện đường" thể hiện sự khinh thường và quên đi những người bạn cũ. Hành vi này phản ánh một căn bệnh xã hội nghiêm trọng - sự vô ơn và thiếu lòng biết ơn. Viên tri huyện không chỉ coi thường những người từng giúp đỡ mình mà còn lợi dụng quyền lực để trục lợi cá nhân. Điều này cho thấy ông ta đặt lợi ích cá nhân lên trên tất cả, bất chấp đạo đức và trách nhiệm công dân.

Căn bệnh này cũng tồn tại trong nhiều tầng lớp xã hội ngày nay. Những người có địa vị cao thường dễ bị cám dỗ bởi quyền lực và tiền bạc, dẫn đến việc họ bỏ qua những giá trị đạo đức cơ bản như lòng biết ơn và tôn trọng đối tác. Sự vô ơn và tham lam không chỉ gây tổn thương cho mối quan hệ giữa con người với nhau mà còn làm suy yếu niềm tin vào các thiết chế xã hội. Để xây dựng một xã hội công bằng và bền vững, chúng ta cần khuyến khích tinh thần đoàn kết, lòng biết ơn và sự chia sẻ, đồng thời trừng phạt những kẻ vô ơn và tham nhũng.