câu 1. Mục đích nghị luận của tác giả là nhằm thuyết phục người đọc rằng những điều mà Chủ Tịch Hồ Chí Minh đã nói trong đoạn trích trên là hoàn toàn đúng đắn và đáng tin cậy. Tác giả muốn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ các nguyên tắc đạo đức như yêu tổ quốc, yêu nhân dân, yêu lao động, giữ gìn kỷ luật, bảo vệ của công, quan tâm đến đời sống của nhân dân, chú ý đến tình hình thế giới, có tinh thần gan dạ và sáng tạo, trung thành, thật thà, chính trực.
câu 2. Đoạn văn (2) sử dụng kiểu trình bày quy nạp. Tác giả bắt đầu bằng những luận điểm chung về lòng yêu nước, tinh thần dân tộc, sự tôn trọng lao động,... Sau đó, tác giả đưa ra các dẫn chứng cụ thể như "phải yêu tổ quốc", "phải có tinh thần dân tộc vững chắc" để củng cố cho luận điểm ban đầu. Cuối cùng, tác giả kết thúc bằng cách nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu biết về thế giới và tinh thần tiến bộ, sáng tạo.
Phản ánh:
Qua quá trình phân tích, tôi nhận thấy rằng việc xác định kiểu trình bày đóng vai trò quan trọng trong việc hiểu rõ nội dung và logic của đoạn văn. Việc nắm vững kiến thức về các kiểu trình bày giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và phân tích các văn bản khác nhau. Bên cạnh đó, việc áp dụng phương pháp so sánh và đối chiếu giữa các phần trong đoạn văn giúp học sinh nâng cao khả năng tư duy phản biện và phân tích sâu sắc hơn.
câu 3. Trong đoạn văn (2), tác giả sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ nhằm nhấn mạnh những phẩm chất tốt đẹp mà thanh niên cần rèn luyện. Cụ thể:
* "Điều gì phải": Điệp ngữ "điều gì" được lặp lại hai lần tạo nên nhịp điệu đều đặn, đồng thời nhấn mạnh sự cần thiết của việc xác định rõ ràng điều gì là đúng, là tốt.
* "Dù là một việc phải nhỏ": Cụm từ "một việc phải nhỏ" được lặp lại nhằm khẳng định rằng ngay cả những hành động nhỏ bé nhất cũng cần được thực hiện một cách nghiêm túc, đúng đắn.
* "Trước hết phải yêu Tổ quốc, yêu Nhân dân": Câu này được lặp lại như một lời khẳng định, nhấn mạnh tầm quan trọng hàng đầu của lòng yêu nước và tinh thần trách nhiệm đối với cộng đồng.
* "Phải có...": Cấu trúc "phải có...", "phải giữ gìn...", "phải bảo vệ...", "phải quan tâm đến...", "phải chú ý đến..." được lặp lại liên tiếp, tạo nên cảm giác dồn nén, thúc giục thanh niên phải nỗ lực rèn luyện những phẩm chất tốt đẹp.
Tóm lại, việc sử dụng điệp ngữ trong đoạn văn (2) đã góp phần tăng cường hiệu quả diễn đạt, giúp tác giả truyền tải thông điệp một cách rõ ràng, ấn tượng và đầy sức thuyết phục. Nó khơi gợi lòng tự hào dân tộc, khích lệ thanh niên phấn đấu vươn lên, trở thành những con người có ích cho xã hội.
câu 4. - Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi gắm những lời dạy sâu sắc về "tình yêu Tổ quốc, nhân dân" qua các lý lẽ sau:
+ Yêu Tổ quốc: Điều này thể hiện lòng tự hào dân tộc, sự gắn bó với quê hương đất nước, sẵn sàng hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc. Bác Hồ nhấn mạnh rằng mỗi hành động nhỏ bé cũng góp phần xây dựng đất nước, từ đó khuyến khích mọi người cùng chung tay đóng góp vào sự phát triển của xã hội.
+ Yêu nhân dân: Đây là biểu hiện của lòng nhân ái, sự cảm thông và chia sẻ với những khó khăn của đồng bào. Bác Hồ kêu gọi mọi người hãy yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau, tạo nên một cộng đồng đoàn kết, tương trợ. Tình yêu thương đối với nhân dân còn thể hiện ở việc tôn trọng, lắng nghe và đáp ứng nhu cầu chính đáng của họ.
+ Tinh thần dân tộc và quốc tế: Bác Hồ khẳng định tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc nhưng cũng mở rộng tầm nhìn ra thế giới, hiểu biết và hòa nhập với các nền văn hóa khác. Tinh thần quốc tế giúp chúng ta xây dựng mối quan hệ hữu nghị, hợp tác với các quốc gia trên thế giới, góp phần duy trì hòa bình và phát triển bền vững.
+ Lòng yêu lao động: Bác Hồ nhấn mạnh vai trò của lao động trong việc xây dựng đất nước. Yêu lao động không chỉ là làm việc chăm chỉ mà còn là sự trân trọng giá trị của lao động, tôn trọng người lao động và thúc đẩy sự sáng tạo trong công việc.
+ Kỷ luật, bảo vệ của công, quan tâm đến đời sống nhân dân: Những phẩm chất này thể hiện trách nhiệm cá nhân đối với cộng đồng, sự tôn trọng pháp luật và đạo đức xã hội. Bác Hồ mong muốn mỗi người dân Việt Nam đều trở thành công dân tốt, góp phần xây dựng một xã hội văn minh, công bằng và tiến bộ.
+ Gan dạ, sáng tạo, trung thành, thật thà, chính trực: Những phẩm chất này phản ánh tinh thần kiên cường, dũng cảm, trí tuệ và đạo đức cao quý. Bác Hồ tin tưởng vào khả năng của con người Việt Nam, khuyến khích mọi người phát huy tối đa tiềm năng của mình để phục vụ đất nước.
Kết luận: Qua những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh, chúng ta nhận thức rõ ràng về tầm quan trọng của tình yêu Tổ quốc và nhân dân. Đó là nền tảng để xây dựng một xã hội văn minh, hạnh phúc và phát triển bền vững. Mỗi người dân cần nỗ lực rèn luyện bản thân, cống hiến cho đất nước, góp phần xây dựng một Việt Nam giàu đẹp, văn minh.
câu 5. Trong đoạn trích trên, nếp sống đạo đức mà tôi cảm thấy có ý nghĩa nhất đối với bản thân là sự trung thành, thật thà, chính trực. Đây là những phẩm chất cơ bản giúp con người xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với nhau, tạo nên sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau. Trung thành, thật thà, chính trực còn giúp chúng ta trở thành những người đáng tin cậy, được mọi người yêu mến và kính trọng. Ngoài ra, nó còn góp phần vào việc duy trì trật tự xã hội, đảm bảo an ninh và ổn định cho cộng đồng.
Tuy nhiên, để rèn luyện được những phẩm chất này, mỗi cá nhân cần phải nỗ lực rất nhiều. Chúng ta cần biết lắng nghe, chia sẻ và đặt lợi ích chung lên hàng đầu. Đồng thời, chúng ta cũng cần phải luôn giữ vững lập trường, kiên định với những giá trị đạo đức mà mình đã lựa chọn. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và xã hội.
câu 6. Tuổi trẻ ngày nay đang rất quan tâm đến vấn đề "tình yêu quê hương đất nước". Thật vậy, mỗi người khi sinh ra đều có một quê hương, xứ sở. Nơi đó chính là nơi chôn rau cắt rốn,nguồn cội của mỗi người. Và tình yêu quê hương đất nước chính là sự trân trọng, nâng niu, tự hào những giá trị đẹp đẽ, thiêng liêng nhất của mảnh đất mà chúng ta được sinh ra. Tình yêu quê hương đất nước là thứ tình cảm vô cùng cao quý, thiêng liêng. Nó luôn thường trực trong trái tim mỗi con người. Nó là nguồn sức mạnh nội lực to lớn giúp ta vượt qua mọi khó khăn, thử thách trong cuộc sống. Tình yêu quê hương đất nước còn là nền tảng xây dựng một xã hội tốt đẹp, phồn vinh. Trong thời chiến, biết bao lớp người đi trước đã ngã xuống để bảo vệ từng tấc đất, ngọn cỏ, hàng cây ở quê hương mình. Họ sẵn sàng đánh đổi mạng sống để giành lại độc lập, tự do cho Tổ Quốc. Đó là biểu hiện cao đẹp nhất của lòng yêu nước. Còn trong thời bình, tình yêu quê hương đất nước vẫn tiếp tục phát huy những truyền thống vẻ vang ấy. Những người con đất Việt luôn nỗ lực, cố gắng hết mình để góp phần đưa Việt Nam sánh vai với các cường quốc năm châu. Thế hệ trẻ hôm nay bằng tình yêu quê hương,đất nước của mình, họ nguyện đem trí tuệ, sức lực của mình cống hiến cho đất nước. Tình yêu quê hương đất nước sẽ trở nên vô cùng ý nghĩa nếu nó được thể hiện đúng cách, đúng chỗ. Trong thời đại ngày nay, tình yêu quê hương đất nước của mỗi cá nhân không chỉ bó hẹp phạm vi trong cộng đồng dân tộc, mà còn được mở rộng hơn trong cộng đồng khu vực và toàn cầu. Bởi lẽ duy trì hòa bình, ổn định thế giới cũng là trách nhiệm chung của tất cả chúng ta. Chúng ta cần tích cực tham gia vào các hoạt động giao lưu với bạn bè thế giới bằng vốn ngoại ngữ của mình. Chúng ta hãy mang hình ảnh của dải đất hình chữ S thân thương đến với bạn bè năm châu bốn bể.
Bài tập 2: Đọc đoạn trích sau và trả lời câu hỏi bên dưới:
"Tôi là đứa con bé nhất của mẹ Dẻ Gai trong rừng già, trên sườn núi cao cheo leo.
Mùa xuân đến, từ trên cánh tay và mái tóc của mẹ, từng nụ hoa dẻ nhú ra như quả cầu xanh có tua gai nhỏ. Rồi hoa lớn dần thành những trái dẻ xù xì gai góc. Anh chị em chúng tôi ra đời như thế đó.
Chúng tôi lớn lên trong mùa hè nắng lửa, mưa dông. Những cơn mưa ào đến gội ướt đẫm tóc mẹ và tắm mát cho chúng tôi. Nắng làm bỏng rát cả làn da và mái tóc của mẹ.
Khi thu về, trái dẻ khô đi, lớp áo gai đã chuyển sang màu vàng cháy. Hạt dẻ căng tròn làm nứt bung cả tấm áo gai xù đã quá chật chội. Tôi vẫn nằm im trong lớp áo gai xù, nép vào một cánh tay của mẹ. Tôi chẳng muốn chui khỏi tấm áo ấm áp, an toàn đó chút nào. Nhưng rồi những ngày thu êm ả cũng trôi qua.
Gió lạnh buốt bắt đầu thổi ù ù qua khu rừng. Gió vặn vẹo những cánh tay dẻo dai của mẹ. Gió lay giật tấm thân vững chãi của mẹ. Nhưng mẹ vẫn bền gan đứng trên sườn núi cheo leo.
Khi mùa đông đến, tôi cứ thu mình mãi trong tấm áo gai xù ấm áp của họ nhà dẻ gai và nép mãi vào tay mẹ, tóc mẹ. Tôi sợ phải xa mẹ, sợ phải tự sống một mình. Tôi sợ những gì lạ lẫm trong rừng già. Nhưng tôi nghe tiếng mẹ thì thầm:
- Bé Út của mẹ, con nhỏ nhất nhà so với các anh chị nhưng con cũng đã lớn rồi đấy. Con là một bé dẻ gai rất khoẻ mạnh. Hãy dũng cảm lên nào, con sẽ bay theo gió và sẽ trở thành một cây dẻ cường tráng trong cánh rừng này nhé!
Tôi cố quẫy mình... Tấm áo gai dày và ấm bất chợt bung ra. Và tôi nhìn rõ cả cánh rừng già, cả sườn núi cao, cả bầu trời mây gió lồng lộng ào ạt trôn qua. Thì ra tôi đã biến thành một hạt dẻ bông trắng xoá, mềm mại và thơm tho lạ thường. Tôi nhờ cơn gió cuốn đi thật xa.
Hạt dẻ bông tôi nhẹ nhàng đáp xuống bãi sông, đậu tạm ở đó và bắt đầu lớn lên, lớn lên..."
(Trích "Cây dẻ gai", Võ Thu Hương, NXB Văn học, 2018, trang 64-65)
a. Xác định phương thức biểu đạt chính của đoạn trích?
b. Tìm các từ láy có trong đoạn trích?
c. Chỉ ra và nêu tác dụng của biện pháp tu từ được sử dụng trong câu văn sau: "Và tôi nhìn rõ cả cánh rừng già, cả sườn núi cao, cả bầu trời mây gió lồng lộng ào ạt trôn qua."
d. Em hiểu như thế nào về ý nghĩa của câu nói sau: "Thì ra tôi đã biến thành một hạt dẻ bông trắng xoá, mềm mại và thơm tho lạ thường"?
e. Từ hành trình trưởng thành của hạt dẻ gai trong đoạn trích trên, em rút ra được bài học gì cho bản thân? Hãy viết đoạn văn ngắn khoảng 7-9 câu trình bày suy nghĩ của em. [/INST] a. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.
b. Các từ láy có trong đoạn trích: ào ạt, cheo leo, êm ả, dũng cảm, lồng lộng, mềm mại, trắng xóa, lạ thường.
c. Biện pháp tu từ liệt kê: "cả cánh rừng già, cả sườn núi cao, cả bầu trời mây gió lồng lộng ào ạt trôn qua."
Tác dụng: Nhấn mạnh khung cảnh thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp; gợi tả sự di chuyển nhanh chóng, liên hồi của hạt dẻ gai.
d. Câu nói "Thì ra tôi đã biến thành một hạt dẻ bông trắng xoá, mềm mại và thơm tho lạ thường" có thể hiểu rằng: Khi dám đối mặt với nỗi sợ hãi, chấp nhận rời xa vòng tay che chở của mẹ, hạt dẻ gai đã trưởng thành, trở nên cứng cáp, khỏe khoắn hơn.
e. Hành trình trưởng thành của hạt dẻ gai trong đoạn trích trên khiến em nhớ đến hành trình khôn lớn của mỗi người. Để trưởng thành, chúng ta cần can đảm bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân, đối diện với những thử thách, khó khăn. Có như vậy, chúng ta mới có cơ hội khám phá thế giới xung quanh, hoàn thiện bản thân và đóng góp nhiều giá trị cho cuộc đời.