viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá nội dung và đặc sắc nghệ thuật của bài thơ chiều xuân của nữ sĩ Anh Thơ

Question

phan nhân · Accepted Answer

Bài thơ "Chiều xuân" của nữ sĩ Anh Thơ là bức tranh làng quê Bắc Bộ thanh bình, êm ả qua lăng kính một buổi chiều xuân mưa bụi, nổi bật với nội dung ca ngợi vẻ đẹp giản dị, sức sống tiềm ẩn và tình yêu quê hương sâu sắc, cùng nghệ thuật đặc sắc ở việc sử dụng ngôn từ độc đáo (mưa đổ bụi, đò biếng lười), thủ pháp lấy động tả tĩnh, và cấu trúc ba bức tranh tương hợp tạo nên một không gian thơ mộng, giàu cảm xúc.
I. Mở bài
Giới thiệu tác giả, tác phẩm: Anh Thơ, nữ sĩ của phong trào Thơ mới, nổi tiếng với những bài thơ về quê hương, điển hình là "Chiều xuân" nằm trong tập "Bức tranh quê" (1941).
Nêu vấn đề: Bài thơ là một bức tranh tuyệt đẹp về chiều xuân xứ Bắc, thể hiện tài năng quan sát tinh tế và tình yêu quê hương tha thiết của tác giả, thành công cả về nội dung và nghệ thuật.
II. Thân bài
1. Phân tích nội dung: Vẻ đẹp chiều xuân và tình yêu quê hương
Bức tranh 1: Cảnh bến vắng chiều mưa:
"Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng": Mưa xuân mỏng manh, nhẹ nhàng như bụi, gợi cảm giác tĩnh lặng.
"Con đò biếng lười": Con đò bất động, lững lờ trôi giữa dòng nước, gợi sự lười biếng, uể oải.
"Khách vắng teo" và "chòm xoan" rụng hoa tím tơi bời: Cảnh vắng vẻ, tiêu điều nhưng vẫn có sức sống qua sắc tím lãng mạn, gợi nỗi buồn man mác.
Bức tranh 2: Khung cảnh đồng quê yên bình:
"Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ": Sức sống tươi xanh của cỏ non, sự trong trẻo của mùa xuân.
"Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ": Hình ảnh đàn sáo đen lượn lờ, hoạt động tự nhiên, tạo nên nhịp điệu cho bức tranh đồng quê.
"Mấy cánh bướm rập rờn trôi trước gió": Những cánh bướm bay lượn uyển chuyển, tô điểm cho không gian thêm sinh động.
"Những trâu bò thong thả cúi ăn mưa": Bức tranh no ấm, bình dị, nhịp sống chậm rãi, hiền hòa.
Bức tranh 3: Con người và thiên nhiên hòa hợp:
"Trong đồng lúa xanh rờn và ướt lặng": Cánh đồng lúa mướt mát, đầy sức sống.
"Lũ cò con chốc chốc vụt bay ra": Sự sống động, náo nức của đàn cò.
"Làm giật mình một cô nàng yếm thắm": Sự xuất hiện của thiếu nữ trong khoảnh khắc ngơ ngẩn, mơ mộng, cho thấy tâm hồn mơ màng, xao xuyến trước cảnh xuân.
"Cúi cuốc cào cỏ ruộng sắp ra hoa": Cô gái chăm chỉ lao động, nhưng vẫn có chút ngơ ngẩn, hòa quyện vào cảnh vật.
Đánh giá nội dung: Tác phẩm ca ngợi vẻ đẹp bình dị, thanh bình, đầy sức sống của làng quê Bắc Bộ, đồng thời thể hiện tình yêu quê hương sâu nặng, nỗi nhớ nhung da diết của tác giả.
2. Phân tích đặc sắc nghệ thuật
Ngôn ngữ giàu sức gợi: Sử dụng những từ ngữ độc đáo, mới lạ như "mưa đổ bụi", "đò biếng lười", "mổ vu vơ", "rụng tơi bời", tạo nên nét riêng biệt.
Thủ pháp nghệ thuật tinh tế:
Lấy động tả tĩnh: Các chi tiết như "cò con vụt bay", "bướm rập rờn

Timi · Answer

Anh Thơ (1921-2005) quê ở Bắc Giang, từ nhỏ bà đã tìm đến văn thơ để giải thoát và tự khẳng định mình. Tháng 8 năm 1945 Anh Thơ hăng hái tham gia cách mạng, nhiệt tình phục vụ kháng chiến và xây dựng đất nước bằng sáng tác thơ ca bà từng là ủy viên ban chấp hành hội nhà văn Việt Nam, bà đã để lại nhiều tập thơ có ý nghĩa tinh thần và nghệ thuật sâu sắc. Trong đó có bài "chiều xuân" Anh Thơ đã miêu tả một bức tranh quê chiều xuân thanh bình, đồng thời thể hiện lòng yêu quê hương, đất nước thiết tha của mình.

Quê hương đất nước là mảng đề tài quen thuộc của giới văn nghệ sĩ, đã có nhiều tác phẩm tuyệt vời ra đời, Anh Thơ là một trong số những nhà văn đó đã thể hiện tình yêu quê hương đất nước thiết tha qua những vần thơ mộc mạc, chân thành nhưng sâu lắng. Cảnh quê hương thanh bình yên ả của một quê hương giàu đẹp được thi nhân đón nhận bằng cả tâm hồn. Trải rộng bài thơ trích trong tập thơ "bức tranh quê" xuất bản năm 1941.

Bài thơ ghi lại nét đẹp làng quê lúc vào xuân. Bức tranh ấy được mở đầu bằng khổ thơ tả không gian bến đò đầu làng:

"Mưa đổ bụi êm êm trên bến vắng,
Đò biếng lười nằm mặc nước sông trôi;
Quán tranh đứng im lìm trong vắng lặng
Bên chòm xoan hoa tím rụng tơi bời"

Nhịp thơ êm ái trải dài khắp khổ thơ gợi lên sự hoà quyện hòa quyện đan xen lẫn nhau giữa các sự vật. Cảnh vật hiện ra thật êm đềm, thoáng đãng. Nổi bật là sự tĩnh lặng gần như tuyệt đối của không gian, sự lặng lẽ nghỉ ngơi của vạn vật trước khi bước vào giai đoạn đổi thay bởi cơn mưa xuân vừa ập xuống. Cái hay của khổ thơ là gợi lên được cái linh hồn riêng của cảnh vật, cái chất riêng của không khí mùa xuân chốn thôn quê. Điều này được cụ thể hoá ở mức độ thấp hơn ở những khổ thơ tiếp theo.

Nhà thơ bắt đầu phác hoạ bức tranh xuân bằng những nét vẽ về cánh đồng xanh rì lấp lánh ánh nắng vàng:

"Ngoài đường đê cỏ non tràn biếc cỏ,
Đàn sáo đen sà xuống mổ vu vơ
Mấy cánh bướm rập rờn trôi trước gió.
Những trâu bò thong thả cúi ăn mưa ."

Khung cảnh thật tươi vui đông vui đông đúc. Màu xanh của cỏ, màu đen của đàn sáo, màu nâu của trâu bò, màu trắng của cánh bướm,... những màu sắc tuy đơn sơ nhưng hài hòa cùng cảnh vật khiến bức tranh trở nên sống động. Hoạt động của sự vật rất nhẹ nhàng. "Cỏ non tràn biếc cỏ" là hình ảnh diễn tả sự sinh sôi nảy nở của tự nhiên, của cỏ cây. Đàn sáo "sà xuống mổ vu vơ", mấy cánh bướm thì "trôi trước gió", trâu bò "cúi ăn mưa"-những cử chỉ thật nhẹ nhàng, đúng với tập quán của chúng, góp phần làm cho bức tranh quê thêm đặc sắc. Tác giả đã gửi gắm một cách khéo léo cái hồn của cảnh vật, cái nhịp sống êm ả thân thương của nông thôn vào những hình ảnh thơ. Những hình ảnh ấy không chỉ gợi lên sự yên bình mà còn gợi lên sức sống trỗi dậy vô ngần của thiên nhiên.

Khổ thơ thứ ba khép lại bức tranh chiều xuân với cảnh vườn hoa:

"Trong đồng lúa xanh rờn và ướt lặng,
Lũ cò con chốc chốc vụt bay ra,
Làm giật mình một cô nàng yếm thắm
Củi cuốc cào cỏ ruộng sắp ra hoa ."

Hình ảnh "lúa xanh rờn" gợi lên sự trù phú, tốt tươi của cánh đồng. Động từ "ướt lặng" không chỉ biểu đạt trạng thái ngưng đọng của nước mà còn diễn tả sự tĩnh lặng, yên ả của không gian. Trên nền xanh của lúa, xuất hiện những chấm son đỏ của "cô nàng yếm thắm", của "còi cuốc cào cỏ" và chấm trắng của những cánh cò. Màu đỏ của chiếc khăn, màu đỏ của máu trong tim thôi thúc những cánh cò như những tia nắng, đốm sáng bay lượn nhấp nhô trên cánh đồng. Chúng "chốc chốc vụt ra" rồi lại "chốc chốc vụt bay" làm cô gái giật mình hốt hoảng. Những cánh cò tung bay ấy đã thổi bùng lên ngọn lửa khát khao, ước vọng của người thiếu nữ.

Tóm lại, bằng giác quan nhạy bén, Anh Thơ đã ghi lại một cách tinh tế những chuyển biến của cảnh vật từ màu sắc đến âm thanh trong buổi chiều xuân. Qua đó làm nổi bật lên nét đặc sắc của mùa xuân vùng đồng bằng Bắc Bộ. Nhà thơ không chỉ dừng lại ở việc khắc họa bức tranh thiên nhiên mà còn đi sâu vào bộc lộ đời sống tâm hồn của con người, thể hiện tình yêu quê hương đất nước thiết tha.

Với thể thơ tám chữ được sử dụng linh hoạt, giọng thơ nhẹ nhàng, sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa, so sánh thích hợp, Anh Thơ đã vẽ nên một bức tranh quê chiều xuân êm đềm, thanh bình, gợi nên nỗi buồn man mác, remote nhưng không hoang vắng lạnh lẽo. Đó chính là linh hồn của cảnh vật, của con người trước giây phút giao thời khi ngày tàn.