Đỗ Trung Quân là một nhà thơ nổi tiếng với những tác phẩm mang đậm dấu ấn cá nhân và chủ đề về quê hương, đất nước. Trong đó, bài thơ “Mẹ” đã trở thành một tác phẩm tiêu biểu, ghi dấu tên tuổi của ông trong lòng độc giả. Đặc biệt, đoạn thơ sau đã khắc họa hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ, vất vả suốt cả cuộc đời để nuôi con khôn lớn trưởng thành:
“mẹ ru/ khúc hát/ ngày xưa qua bao nắng sớm chiều mưa vẫn còn chân trần mẹ lội đầu non che giông giữ tiếng cười giòn cho ai… vì ai chân mẹ dẫm gai vì ai tất tả, vì ai dãi dầu vì ai áo mẹ phai màu vì ai thao thức bạc đầu vì ai?…”
Bài thơ được sáng tác năm 1986, in trong tập thơ Cỏ hoa cần gặp (1991). Nội dung chính của bài thơ là ca ngợi công lao to lớn của mẹ và thể hiện tình yêu thương, biết ơn sâu sắc của người con đối với đấng sinh thành.
Trong đoạn thơ này, tác giả đã sử dụng hình ảnh người mẹ lam lũ, vất vả để nuôi con khôn lớn. Mẹ luôn hy sinh, chịu đựng mọi khó khăn, gian khổ để mang đến cho con cuộc sống tốt đẹp. Những hình ảnh “chân trần”, “lội đầu non”, “che giông”, “dẫm gai”, “áo mẹ phai màu”, “thao thức bạc đầu” đã gợi lên sự vất vả, nhọc nhằn của người mẹ. Đồng thời, biện pháp tu từ điệp cấu trúc “vì ai...” cũng góp phần nhấn mạnh sự hi sinh thầm lặng của mẹ.
Qua đoạn thơ, ta thấy được tình yêu thương vô bờ bến mà người mẹ dành cho đứa con bé bỏng của mình. Mẹ sẵn sàng hy sinh tất cả, thậm chí cả mạng sống của mình để con được hạnh phúc. Điều này khiến chúng ta thêm trân trọng và biết ơn công lao trời biển của cha mẹ.
Về nghệ thuật, đoạn thơ sử dụng ngôn ngữ giản dị, mộc mạc nhưng giàu sức gợi hình, gợi cảm. Các hình ảnh được sử dụng đều rất quen thuộc, gần gũi với cuộc sống thường nhật, giúp người đọc dễ dàng hình dung và đồng cảm với tâm trạng của tác giả. Bên cạnh đó, giọng điệu của đoạn thơ cũng rất tha thiết, chân thành, thể hiện tình cảm sâu sắc của tác giả đối với người mẹ.
Tóm lại, đoạn thơ trên đã thể hiện một cách chân thực và cảm động hình ảnh người mẹ tần tảo, lam lũ, vất vả suốt cả cuộc đời để nuôi con khôn lớn. Qua đó, tác giả muốn khẳng định tình mẫu tử thiêng liêng, cao đẹp, đồng thời khơi gợi lòng biết ơn và kính trọng đối với cha mẹ.