phân tích một tác phẩm truyện truyền kì có yếu tố kì ảo chi tiết nhưng ngắn gọn

Question

Nhi Tạ · Accepted Answer

{"userId":5369040,"userName":"Gia Như"}

Trong nền văn học trung đại Việt Nam, Truyền kì mạn lục của Nguyễn Dữ nổi lên như một áng thiên cổ kì bút. Tác phẩm tiêu biểu nhất, để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc, phải kể đến "Chuyện người con gái Nam Xương". Truyện là một bi kịch đau lòng về số phận người phụ nữ dưới chế độ phong kiến bất công, đồng thời thể hiện tài năng nghệ thuật bậc thầy của tác giả trong việc kết hợp nhuần nhuyễn giữa hiện thực tàn khốc và yếu tố kì ảo, siêu nhiên.

Trước hết, tác phẩm là một bức tranh hiện thực tố cáo xã hội phong kiến đầy rẫy bất công. Nhân vật chính, Vũ Nương, đại diện cho hình ảnh người phụ nữ Việt Nam truyền thống: xinh đẹp, nết na, thùy mị, đảm đang. Nàng là người vợ hiền thục, người mẹ mẫu mực, dâu hiếu thảo. Thế nhưng, chỉ vì lời nói ngây thơ của đứa con trẻ thơ (cái bóng trên vách), cùng với sự hồ đồ, gia trưởng, độc đoán của người chồng Trương Sinh, mà phẩm hạnh của nàng bị nghi ngờ, danh dự bị chà đạp. Bi kịch bị dồn đến bước đường cùng, Vũ Nương phải tìm đến cái chết oan nghiệt trên dòng Hoàng Giang để minh oan và giữ trọn danh tiết. Câu chuyện phản ánh sự thật cay đắng: trong xã hội phong kiến, người phụ nữ dù hoàn hảo đến đâu vẫn không có quyền tự quyết định số phận, luôn phải chịu sự định kiến và đối xử bất công.

Tuy nhiên, nét đặc sắc làm nên giá trị của tác phẩm không chỉ dừng lại ở hiện thực mà còn nằm ở việc sử dụng khéo léo yếu tố kì ảo. Nguyễn Dữ đã xây dựng một thế giới khác sau cái chết của Vũ Nương. Đó là thế giới dưới thủy cung, nơi nàng được các vị thần (Linh Phi) cứu vớt và bảo hộ. Đỉnh điểm của yếu tố kì ảo là cảnh Vũ Nương xuất hiện trở lại trong sự rực rỡ, lộng lẫy khi gặp Phan Lang, và đặc biệt là cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với Trương Sinh trên bến Hoàng Giang trong buổi lễ giải oan. Nàng hiện về trong chốc lát, ẩn hiện giữa làn sương khói rồi biến mất vĩnh viễn.

Những chi tiết kì ảo này không nhằm mục đích hù dọa hay mê tín, mà mang giá trị nghệ thuật và nhân văn sâu sắc. Nó đóng vai trò như một sự "phục sinh" tinh thần, là phần thưởng xứng đáng cho phẩm hạnh trong sạch của Vũ Nương. Trong một xã hội mà công lý trần gian không tồn tại, thì công lý thần linh xuất hiện để bảo vệ cái thiện, xoa dịu nỗi đau của nhân vật và người đọc. Yếu tố kì ảo đã giảm bớt tính bi kịch, mang lại một kết thúc có hậu trong mơ ước, thể hiện khát vọng ngàn đời của nhân dân về một lẽ công bằng trong cuộc sống. Dù không thể quay về dương thế, sự giải oan này vẫn giúp Vũ Nương thanh thản nơi cõi vĩnh hằng.

Tóm lại, "Chuyện người con gái Nam Xương" là một thiên truyện thành công rực rỡ khi kết hợp hài hòa hai yếu tố hiện thực và kì ảo. Bằng ngòi bút tài hoa, Nguyễn Dữ không chỉ phơi bày hiện thực tàn khốc, lên án chế độ phong kiến trọng nam khinh nữ mà còn bộc lộ tấm lòng nhân đạo cao cả, niềm cảm thông sâu sắc đối với số phận bi kịch của người phụ nữ. Tác phẩm mãi là một áng văn bất hủ, chạm đến trái tim nhiều thế hệ độc giả.

Timi · Answer

Truyền kỳ mạn lục là một tập truyện được viết bằng chữ Hán ở thế kỷ thứ XVI, gồm 20 truyện. Tác phẩm kết tinh tài năng nghệ thuật của Nguyễn Dữ, đặc biệt trong Chuyện người con gái Nam Xương đã để lại ấn tượng sâu đậm với người đọc. Qua câu chuyện về cuộc đời và cái chết thương tâm của Vũ Nương, tác giả đã tái hiện thành công xã hội phong kiến bất công với chế độ nam quyền, chà đạp số phận người phụ nữ. Đồng thời, Nguyễn Dữ còn ca ngợi vẻ đẹp ngoại hình, tâm hồn và tài năng của Vũ Nương - một người phụ nữ đoan trang, hiếu nghĩa, chung thủy.

Nhân vật Vũ Nương được Nguyễn Dữ giới thiệu là "tính đã thùy mị nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp". Dung nhan của nàng chỉ giản dị với "đào đờn", "hoa dung" nhưng lại khiến "chàng Trương" say mê, xin mẹ đem trăm lạng vàng cưới về. Ở Vũ Nương luôn có sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp bên ngoài và phẩm chất bên trong.

Trong mối quan hệ với chồng, nàng là một người con dâu hiếu thảo, một người vợ thủy chung. Biết chồng có tính hay ghen, nàng luôn "giữ gìn khuôn phép, không từng lần nào vợ chồng phải đến thất hòa". Khi tiễn chồng đi lính, nàng không mong vinh hiển mà chỉ cầu mong chồng được bình an trở về. Những lời nói của Vũ Nương tràn đầy niềm yêu thương, "nguyện làm thân trâu ngựa" để trả nghĩa cho chồng.

Trong những năm tháng xa cách, Vũ Nương nhớ chồng khôn xiết, "mỗi khi thấy bướm lượn đầy vườn, mây che kín núi, thì nỗi buồn góc bể chân trời không thể nào ngăn được". Tâm trạng ấy của Vũ Nương cũng là tâm trạng chung của những người chinh phụ trong mọi thời loạn lạc:

"Nhớ chàng đằng đẵng đường lên bằng trời
Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu
Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong..."
("Chinh phụ ngâm")

Thể hiện nỗi nhớ ấy, Nguyễn Dữ vừa cảm thông với nỗi khổ của Vũ Nương, vừa ngầm phản đối chiến tranh phi nghĩa.

Không chỉ là một người vợ thủy chung, Vũ Nương còn là một người con dâu hiếu thảo. Chồng đi lính, nàng một mình chạy chữa thuốc thang, thờ cúng ông bà, phụng dưỡng mẹ già yếu, chăm sóc chu toàn. Khi mẹ chồng mất, nàng "hết lời thương xót", việc ma chay tế lễ được lo liệu, tổ chức rất chu đáo "như đối với cha mẹ đẻ". Tất cả những hành động đó của Vũ Nương đã khẳng định tấm lòng hiếu thảo, đền ơn đáp nghĩa của nàng.

Với con cái, Vũ Nương đã hết sức nuôi dạy, bù đắp tình thương của người cha mà đứa nhỏ hằng khao khát. Khi bị chồng nghi oan, nàng đã dứt khoát lựa chọn cái chết để chứng minh sự trong sạch. Hành động đó của Vũ Nương bắt nguồn từ ý thức về phẩm giá và danh dự. Với nàng, sự trong sạch là nguyên tắc đạo đức tối thượng.

Trong xã hội phong kiến, những người phụ nữ đức hạnh như Vũ Nương lại phải chịu một số phận bất hạnh. Cuộc hôn nhân của Vũ Nương với Trương Sinh không bình đẳng, chỉ vì "mến vì dung hạnh" nên Trương Sinh mới "xin với mẹ đem trăm lạng vàng cưới về". Cuộc hôn nhân đó đã báo hiệu những sóng gió trong đời sống vợ chồng của Vũ Nương.

Lấy chồng chưa được bao lâu, Trương Sinh phải đi lính. Góa chồng nuôi con, gánh nặng gia đình dồn cả lên đôi vai của Vũ Nương. Vậy mà nàng vẫn chu toàn mọi việc, vượt qua mọi thử thách. Tưởng rằng khi chồng về, gia đình sẽ đầm ấm, hạnh phúc nhưng nàng lại bị chồng nghi oan. Hạnh phúc tan vỡ, tình yêu tan vỡ. Không còn lối thoát, nàng đành phải chấm dứt cuộc đời mình để giải tỏa mọi oán hờn. Số phận của Vũ Nương cũng là số phận chung của những người phụ nữ trong xã hội xưa.

Qua nhân vật Vũ Nương, Nguyễn Dữ đã bộc lộ thái độ trân trọng và ngợi ca vẻ đẹp của những người phụ nữ trong xã hội xưa. Đồng thời, tác giả còn cảm thông với nỗi bất hạnh của họ, lên án, phê phán xã hội phong kiến bất công, trọng nam khinh nữ đã đẩy con người đến bước đường cùng.

Bằng cách kết hợp hài hòa giữa yếu tố tự sự và trữ tình, xây dựng nhân vật theo phương thức biểu đạt trực tiếp, Nguyễn Dữ đã khắc họa thành công hình ảnh người phụ nữ Vũ Nương đức hạnh, hiền thục nhưng phải chịu số phận oan khuất. Truyện cũng thể hiện niềm cảm thương của tác giả trước số phận bất hạnh của người phụ nữ xưa và phản ánh bi kịch của họ trong xã hội phong kiến.