Thể loại truyện truyền kỳ là một trong những thể loại tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Trong đó, tác giả Nguyễn Dữ với tập truyện nổi tiếng "Truyền kỳ mạn lục" đã đóng góp rất lớn vào sự phát triển của thể loại này. Tập truyện bao gồm 20 truyện, viết bằng chữ Hán và lấy cảm hứng từ những câu chuyện kỳ lạ trong dân gian. Một trong những tác phẩm đặc sắc nhất của ông là "Chuyện người con gái Nam Xương", kể về cuộc đời đầy bi kịch của nhân vật Vũ Nương.
Vũ Nương là một người phụ nữ đức hạnh, nết na, xinh đẹp. Nàng được gả cho Trương Sinh, một người chồng đa nghi và hay ghen. Cuộc sống gia đình ban đầu vô cùng êm ấm, hạnh phúc. Tuy nhiên, khi Trương Sinh đi lính, nàng phải gánh vác mọi trách nhiệm trong gia đình. Nàng chăm sóc mẹ chồng tận tụy, nuôi con khôn lớn và chờ đợi chồng trở về.
Khi Trương Sinh trở về, do hiểu lầm về lời nói của đứa con nhỏ, chàng đã nghi ngờ vợ không chung thủy. Chàng đánh đuổi Vũ Nương ra khỏi nhà dù nàng hết lời thanh minh. Không còn cách nào khác, Vũ Nương đành tìm đến cái chết để chứng minh sự trong sạch của mình.
Câu chuyện của Vũ Nương mang đậm màu sắc bi kịch, phản ánh số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Yếu tố kì ảo được tác giả sử dụng một cách tinh tế, tạo nên sức hấp dẫn cho câu chuyện.
Trong tác phẩm, yếu tố kì ảo xuất hiện qua hai chi tiết chính: Phan Lang nằm mộng rồi thả rùa, sau đó Phan Lang gặp nạn và lạc vào động rùa của Linh Phi; Vũ Nương hiện về giữa dòng sông lúc ẩn lúc hiện. Những chi tiết này không chỉ làm tăng thêm tính li kì, hấp dẫn cho câu chuyện mà còn mang ý nghĩa sâu sắc.
Phan Lang cứu Linh Phi và được đưa xuống thủy cung. Tại đây, anh gặp lại Vũ Nương. Vũ Nương nhờ Phan Lang đem chiếc hoa vàng và dặn dò anh ta nói với Trương Sinh lập đàn giải oan. Điều này thể hiện mong muốn được minh oan và giải thoát của Vũ Nương.
Trương Sinh lập đàn giải oan trên bến Hoàng Giang. Vũ Nương hiện lên giữa dòng sông, ngồi trên chiếc kiệu hoa, theo sau có chín chiếc xe cờ tán, võng lọng rực rỡ đầy sông, lúc ẩn lúc hiện. Hình ảnh này vừa thể hiện sự bi thương, xót xa cho số phận của Vũ Nương, vừa khẳng định sự trong sạch, thủy chung của nàng.
Việc sử dụng yếu tố kì ảo trong "Chuyện người con gái Nam Xương" thể hiện ước mơ công bằng, chính nghĩa của nhân dân. Tác giả muốn tố cáo chế độ phong kiến và những bất công đối với phụ nữ. Đồng thời, tác phẩm cũng khẳng định giá trị nhân đạo sâu sắc, ca ngợi vẻ đẹp cao quý của người phụ nữ trong xã hội xưa.
Tóm lại, "Chuyện người con gái Nam Xương" là một tác phẩm giàu giá trị nhân đạo, phản ánh số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Việc sử dụng yếu tố kì ảo đã góp phần làm tăng thêm sức hấp dẫn và ý nghĩa cho câu chuyện.