Phần I: (7,0 điểm) Mở đầu bài thơ “Đoàn thuyền đánh cá”- nhà thơ Huy Cận viết: “Mặt trời xuống biển như hòn lửa. Sóng đã cài then, đêm sập cửa. Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi, Câu hát căng buồm cùng g...

Phần I:

Câu 1: 

- Hoàn cảnh ra đời: Bài thơ được viết vào giữa năm 1958, sau khi cuộc kháng chiến chống Pháp vừa kết thúc thắng lợi, miền Bắc được giải phóng và bắt đầu xây dựng cuộc sống mới. Niềm vui mừng khôn xiết trước cuộc sống mới, đất nước mới, sự thay da đổi thịt đã trở thành nguồn cảm hứng lớn của thơ ca thời bấy giờ.

- Cảm hứng chủ đạo: Từ chuyến đi thực tế, hồn thơ của Huy Cận mới thực sự nảy nở và dồi dào trở lại khi có nguồn cảm hứng về thiên nhiên đất nước, lao động cũng như cuộc sống mới.

Câu 2: Biện pháp so sánh: Mặt trời xuống biển như hòn lửa.

→ Tác dụng: thể hiện rõ hình ảnh mặt trời khi ấy rất chói chang, gợi lên cảm giác về màu sắc cho người đọc.

Câu 3: Khổ thơ có hình ảnh  “mặt trời”, “đoàn thuyền”, “câu hát”:

"Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi"

→ Tác dụng :

+ Nhấn mạnh vẻ đẹp thiên nhiên kì vĩ, đẹp đẽ của biển cả.

+ Thể hiện khát vọng bội thu, ước mơ chinh phục biển cả của những ngư dân chài.

+ Thể hiện tâm trạng vui vẻ, tâm hồn tràn đầy niềm vui chiến thắng của những ngư dân chài dù sau 1 ngày lao động vất vả.

Câu 4: 

Huy Cận là một nhà thơ tiêu biểu của nền thơ Việt Nam. Thơ của ông mang hai phong cách riêng biệt. Trước cách mạng tháng Tám, ông có hồn thơ u sầu, ảo não nhưng sau đó lại tươi trẻ, dạt dào hơn. "Đoàn thuyền đánh cá" là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách thơ ông sau cách mạng. Bài thơ đã diễn tả không khí lao động vui vẻ, phấn khích của người ngư dân. Ở khổ thơ đầu tác giả đã miêu tả rất rõ hình ảnh con thuyền ra khơi cùng với câu hát yêu đời của người ngư dân.

Mở đầu đoạn thơ là hình ảnh đoàn thuyền đánh cá chuẩn bị ra khơi khi hoàng hôn xuống:

"Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa".

Bằng việc sử dụng biện pháp tu từ nhân hóa và so sánh đặc sắc, nhà thơ Huy Cận đã giúp người đọc hình dung ra hình ảnh mặt trời đỏ rực như hòn lửa từ từ chìm vào đại dương mênh mông. Không gian mặt biển trong giây phút những tia sáng mặt trời cuối cùng giao hòa giữa ánh sáng và bóng tối được khắc họa đầy đủ và thật ấn tượng. Xét về vị trí địa lí thì khi đứng ở vùng biển Quảng Ninh không thể thấy được hình ảnh mặt trời xuống biển. Vậy đó là một điểm nhìn tưởng tượng, hay cũng có thể nhà thơ đang đứng trực tiếp trên con thuyền và hướng mắt về vùng biển thì mới có thể chiêm ngưỡng được vẻ đẹp kì vĩ đến vậy. Không chỉ thế, tác giả còn sử dụng biện pháp tu từ liên tưởng, tưởng tượng. Khi trời tối, vũ trụ mang một vẻ đẹp huyền bí. Nó như một ngôi nhà lớn mà màn đêm là cánh cửa và sóng là then cửa. Lúc này vạn vật đang dần chìm vào sự nghỉ ngơi sau một ngày dài. Ở hai câu thơ đầu ta thấy khung cảnh thiên nhiên sinh động hơn chứ không giống như xúc cảm ở bài thơ Tràng Giang: "Sóng gợn Tràng Giang buồn điệp điệp/ Con thuyền xuôi mái nước song song". Hình ảnh thơ trước cách mạng thật buồn tẻ bởi nó nhuốm màu tâm trạng của con người. Còn sau cách mạng hồn thơ Huy Cận như nảy nở trở lại trở nên vui tươi hơn.

Ở những câu thơ tiếp theo, đó là khung cảnh đoàn thuyền đánh cá ra khơi trong buổi chiều tà:

"Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi
Câu hát căng buồm với gió khơi".

Không chỉ có một, hai chiếc thuyền ra khơi mà có cả đoàn thuyền nối đuôi nhau ra ngoài biển lớn. Không khí lao động của những con người đang đi lên xây dựng đất nước thật hào hùng, hồ hởi, trong lòng họ rạo rực một niềm vui. Bằng việc sử dụng từ "lại", tác giả diễn tả hoạt động thường xuyên liên tục của người ngư dân. Việc ra khơi không phải chỉ diễn ra trong ngày một, ngày hai mà đó là cả một hành trình dài, liên tục. Hoạt động đối lập của con người và thiên nhiên cho ta thấy rõ được thời gian lao động của người ngư dân. Khi mà tất cả mọi vật đều chìm vào sự yên tĩnh thì họ mới ra khơi. Thế nhưng, không vì thế mà người dân cảm thấy mệt mỏi hay chán nản. Họ vẫn cất vang "Câu hát căng buồm với gió khơi". Đó là câu hát yêu đời, hân hoan, hi vọng những lần ra khơi thuận buồm xuôi gió, cá xếp đầy khoang.

Bằng việc sử dụng những biện pháp nghệ thuật đặc sắc kết hợp với trí tưởng tượng phong phú, nhà thơ Huy Cận đã làm nổi bật bức tranh đoàn thuyền đánh cá ra khơi. Từ đó, ngợi ca tinh thần lao động tích cực, nhiệt huyết của người ngư dân trong công cuộc dựng xây đất nước.

Câu 5: Bài thơ Quê hương – Tế Hanh cũng viết về hình ảnh con thuyền, cánh buồm.

Phần II.

Câu 1. Phương thức biểu đạt chính: Tự sự.

Nhan đề: Cho và nhận.

Câu 2. Nhân vật “tôi” từ chỗ từ chối “không thể nhận” cặp kính cô giáo tặng nhưng sau đó lại “giữ chặt kính trong tay” vì bạn nhỏ nghe chuyện cô giáo kể cô cũng được một người hàng xóm đã mua kính và sau này nhân vật “tôi” cũng sẽ mua kính cho một cô bé khác”.

Câu 3. Giữa cuộc sống bộn bề lo toan, chúng ta rất cần những yêu thương và sẻ chia. Trao đi yêu thương để nhận lại yêu thương là một quy luật trong cuộc sống. Sống không chỉ là nhận mà còn phải biết cho đi vì ”Chính lúc ta cho đi nhiều nhất lại là lúc ta được nhận lại nhiều nhất”. Cho và nhận tưởng chừng như là những khái niệm đơn giản nhưng để hiểu và làm được thì không dễ dàng. Cuộc sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi có sự sẻ chia, kết nối giữa con người với con người. Khi “cho” chúng ta không mong được “nhận” lại, không mong người khác sẽ trả ơn lại cho mình là lúc ta hạnh phúc nhất, khi ta đem niềm vui đến cho người khác có nghĩa là đã nhận được cho mình niềm vui, hạnh phúc. Trong cuộc sống của chúng ta, có rất nhiều những con người luôn giúp đỡ người khác mà không đòi hỏi báo đáp. Tuy nhiên, cũng có rất nhiều sống theo một lối sống ích kỉ, chỉ biết nghĩ đến bản thân mình. Họ không quan tâm đến chuyện gì, cũng như không quan tâm đến những người xung quanh. Ý kiến trên như một lời nhắn nhủ mỗi người chúng ta cần phải biết quan tâm, giúp đỡ những người xung quanh, từ những việc nhỏ nhặt nhất, vì lúc cho đi là lúc ta nhận lại.