Câu 7. Trình bày sự hiểu biết của em về luật thơ lục bát. (7 điểm)

Hoàng Minh Nguyệt

- Lục bát là thể thơ độc đáo của văn học Việt Nam.

- Thơ lục bát bao gồm có thể từ hai câu trở lên. Trong đó thì cứ hai câu ghép lại thành một cặp câu. Các cặp câu gồm có một câu 6 tiếng (câu lục) và một câu 8 tiếng (câu bát), và xen kẽ cứ câu lục là câu bát rồi đến cặp câu khác.

- Thơ lục bát tuân thủ luật về thanh và vẫn rất nghiêm ngặt, vì vậy tìm hiểu thơ lục bát là tìm hiểu về luật và vận của nó. Luật về thanh giúp cho câu thơ trở nên hài hoà. Các vẫn chính là hình thức kết dính các câu thơ lại với nhau.

- Cách Gieo Vân: Chữ cuối của câu trên (tức câu 6) phải vẫn với chữ thứ sáu của câu dưới (tức câu 8). Cứ mỗi hai câu thì đổi vẫn, và bao giờ cũng gieo văn bằng (còn gọi là bằng hoặc bình, tức có dấu huyền hoặc không dấu). Ký hiệu của bằng là B. Đặc biệt chữ thứ tư của câu 6 và câu 8 và chữ thứ bảy của câu 8 luôn luôn được gieo ở vẫn trắc hay trắc (tức có dấu sắc, dấu hỏi, dấu ngã, hoặc dầu nặng). Ký hiệu của trắc là T. Chữ thứ sáu của câu 8 được gọi là yêu vận (vẫn lưng chứng câu), và chữ thứ 8 của câu tâm được gọi là cước vận (vẫn cuối câu). Vận hay vẫn là tiếng đồng thanh với nhau. Gieo vần thì phải hiệp vận (tức cho đúng vận của nó).

- Tuy luật bằng trắc đã qui định như ở trên, nhưng những chữ thứ 1, thứ 3 và thứ 5 nếu không theo đúng luật thì cũng không sao. Cái biệt lệ ấy được gọi là "nhất, tam, ngũ bắt luận", có nghĩa là chữ thứ 1, chữ thứ 3 và chữ thứ 5 không kể (bất luận), tức không nhất thiết phải theo đúng luật. Còn các chữ thứ 2, chữ thứ 4, và chữ thứ 6 bắt buộc phải theo đúng luật (phân minh), do câu "nhì, tứ, lục phân minh".

- Nhịp: Với câu 6: 2/2/2 và 2/4, 4/2, 3/3, 2/5. Với câu 8: 2/2/2/2 và 4/4, 2/4/2, 3/1/2/2. Phổ biến: Câu 6 là: 2/2/2. Câu 8: 4/4.