SỞ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO NGHỆ AN ĐỀ THAM KHẢO HỌC SINH GIỎI 12 (Thời gian 150 phút) Câu 1 (8,0 điểm): Không ai là một hòn đảo Không ai là một hòn đảo của bản thân Mỗi người là một phần của lục địa Một p...

Câu 2:

Nguyễn Đình Thi, hồi sinh về trên đất Hà Nội, không chỉ là một nhà thơ, nhà văn, nhà phê bình văn học và nhạc sĩ, mà còn là một người tâm huyết và đam mê với nghệ thuật, nơi ông trải đầy cuộc sống của mình. Thể loại mà ông gắn bó và trải lòng nhất là thơ, nơi mà ông nhìn nhận như là một đứa con tinh thần, lạc quan và sâu sắc, mở lời về quê hương và con người trong thời kỳ kháng chiến. Và vẻ đẹp của những con người trong thời kỳ kháng chiến được ông thể hiện xuất sắc qua bài thơ Lá đỏ

Trong bài thơ "Lá đỏ," sáng tác vào tháng 12 năm 1974, ông chứng kiến cuộc kháng chiến thống nhất đất nước bước vào giai đoạn cuối cùng. Với cảm nhận sâu sắc về hiện thực chiến tranh, ông tài tình mô tả về những tổn thất, đau thương và mất mát, nhưng cũng từ đó nảy sinh lên vẻ đẹp lãng mạn, diệu kỳ của thiên nhiên Trường Sơn, với lá đỏ phủ trời xanh như một biểu tượng của sự hy sinh và tình yêu quê hương. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm văn học, mà còn là một khúc hát chiến đấu, đi theo chiều dài đất nước, tôn vinh vẻ đẹp oai hùng của quê hương và con người Việt Nam.

Mở đầu bài thơ là hình ảnh tác giả gặp em trên cao, có thể ám chỉ việc tác giả gặp em ở những địa hình cao nguyên, đèo núi. 

Gặp em trên cao lộng gió

Rừng lạ ào ào lá đỏ

"Trên cao" không chỉ là vị trí về địa lý mà còn là một không gian tâm linh, nơi tình cảm thiêng liêng được đặt trên tầm cao tuyệt vời hơn. Đây là không gian mở, thoáng đãng, tạo nên một trạng thái tâm lý đặc biệt, nơi mà tác giả có thể cảm nhận sâu sắc về tình cảm của mình. Bức tranh của bài thơ được tô điểm bởi hình ảnh lá đỏ ào ào bay trong gió, là biểu tượng của mùa lá đỏ trên đỉnh Trường Sơn. Màu đỏ không chỉ là sắc màu nổi bật giữa bầu trời xanh mát, mà còn là một cảm xúc sâu sắc trong tâm hồn tác giả. Hình ảnh lá đỏ trở thành biểu tượng cho những tâm tư, tình cảm sâu sắc, đong đầy trong tâm trạng của tác giả.

Bài thơ không chỉ dừng lại ở cái đẹp hùng tráng của thiên nhiên mà còn đi sâu vào tâm hồn con đường Trường Sơn mùa ra trận. Hình ảnh cô thanh niên xung phong đứng bên đường mở ra không gian của niềm tự hào và lòng yêu nước. Cô gái thanh niên xung phong là biểu tượng cho tình yêu quê hương, là nguồn động viên, sức mạnh tinh thần cho những người lính trên con đường gian nan và khó khăn của Trường Sơn. Từng bước chân, từng dấu vết trên con đường Trường Sơn đều trở thành dấu ấn vĩ đại của tình yêu và lòng hy sinh cao cả.

Em đứng bên đường, như quê hương

Vai áo bạc, quàng súng trường

Hình ảnh cô gái trẻ trung, xinh đẹp trong bài thơ trở thành biểu tượng cho vẻ đẹp thuần khiết, sức trẻ dồi dào, và cuộc sống tràn đầy năng lượng. Tuy cô gái có thể hưởng cuộc sống yên bình và hạnh phúc, nhưng tình yêu quê hương, lòng tự hào về đất nước đang chịu sự xâm lược buộc họ phải đeo đảm trách nhiệm cao cả và hy sinh bản thân.

Thực tế, đất nước đang phải đối mặt với giặc xâm chiếm, và điều đó khiến những cô gái trẻ không ngần ngại hy sinh, sẵn sàng đeo đuổi mơ ước hạnh phúc cá nhân để gác lại lên vai những chiếc súng, xông ra chiến trường giữa biển lửa và bom đạn. Bức tranh này không chỉ là hình ảnh đẹp mắt của tuổi trẻ mà còn là sự tận tâm, lòng dũng cảm và tình yêu quê hương cao quý.

Trong bài thơ "Cái điểm sáng ấy" của Trần Nhật Thu, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn không chỉ là biểu tượng của sức mạnh vũ trang mà còn là điểm sáng, là nguồn động viên tinh thần, là niềm tự hào và tình yêu thương đối với đất nước. Cô gái không chỉ là một chiến sĩ mà còn là biểu tượng của tình yêu và hy sinh vô điều kiện. Bài thơ đưa người đọc chìm đắm trong không khí của một thời kỳ đầy thách thức và lòng dũng cảm.

Mấy năm rồi chạy trên tuyến Trường Sơn

Có đêm nào như đêm nay nhớ mãi

Những cọc tiêu là những cô em gái

Thanh thản đứng bên đường trọng điểm – xe lên.”

Hình ảnh con đường Trường Sơn được tác giả nhắc đến trong hai câu thơ.

Đoàn quân vẫn đi vội vã

Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa.

Con đường Trường Sơn, mặc dù đầy gian khổ và khắc nghiệt, nhưng đoàn quân Việt Nam vẫn bước chân trập trùng, hối hả. Bước chân của họ như những nhịp rung động, đánh bại mọi khó khăn, thử thách trên con đường đầy cam go. Bức tranh "Bụi Trường Sơn nhòa trời lửa" mô tả không gian Trường Sơn trong sự nhòa lạc dưới tác động của bom đạn và súng pháo, làm cho khung cảnh trở nên mịt mù, huyền bí, và chứa đựng trong mình cảm xúc khốc liệt của chiến tranh. Mỗi đường bụi trên con đường Trường Sơn là nhưng dấu vết, biểu tượng của những trận đánh gay cấn.

Hai câu thơ cuối cùng của bài thơ đánh dấu một lời chào tạm biệt, hứa hẹn gặp lại tại Sài Gòn khi đất nước thống nhất. Lời hứa hẹn này không chỉ là niềm tin vào sự thắng lợi của quân đội Việt Nam mà còn là tâm huyết, hy sinh và lòng quyết tâm của những người lính trên con đường Trường Sơn. Bài thơ không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật mà còn là biểu tượng cho tình yêu quê hương, lòng dũng cảm của những người chiến sĩ trên bức tranh lịch sử.

Chào em em gái tiền phương

Hẹn gặp nhé giữa Sài Gòn....

Ở đây, em là hình ảnh sống động của một tâm huyết hiện diện, không chỉ là người phụ nữ ở hậu phương nỗ lực hết mình cho chiến trận, mà còn là chiến binh mạnh mẽ ở tiền tuyến, mang theo tâm huyết và lời hứa về một ngày trở lại, đánh dấu chiến dịch quyết định cuối cùng, mang tên Bác.

Từ tác phẩm trên, em nhận thấy rằng một bài thơ hay, phải có được những phẩm chất nổi bật: Có ý tưởng sâu sắc, có giá trị nhân văn; có tứ thơ hay, mới lạ; có hình thức nghệ thuật đặc sắc, có cách diễn đạt độc đáo; thơ giàu cảm xúc, có sức ám ảnh, gây ấn tượng mạnh với đông đảo người đọc.

Lời chào đơn giản, nhưng ẩn sau đó là một sự hứa hẹn, một tương lai tươi sáng khi đất nước giành được độc lập. Chiến dịch cuối cùng giữa những khói bụi và tiếng gào thét sẽ chấm dứt với niềm vui không ngờ, khi đất nước nở hoa trong sự độc lập. Thể thơ tự do, với giọng thơ chân thực, chìm đắm trong hình ảnh rực rỡ của thiên nhiên và con người Việt Nam. Mỗi chi tiết, đặc biệt là hình ảnh lá đỏ, trở thành biểu tượng của hy vọng và thắng lợi, tạo nên một tác phẩm thơ đẹp, làm xao lạc và để lại ấn tượng sâu sắc trong tâm hồn người đọc.