Cuộc cải cách của Hồ Quý Ly và Lê Thánh Tông có điểm gì giống và khác nhau? Cuộc cải cách của Lê Thánh Tông có điểm tiến bộ nào được ứng dụng trong bối cảnh ngày nay?

* Lê Thánh Tông cải cách:
- Quân sự:
+ Chỉnh đốn lại quân đội, đôn đốc và thực hiện các bước để tăng cường các khả năng chiến đấu của các vệ quân 5 đạo. Ông thường thân chinh đi tuần phòng ở các vùng biên ải xa xôi cùng với binh lính và là tấm gương tốt cho các quan phụ trách võ bị. Dấu tích trong một lần tuần tra tại khu vực cửa biển và vùng biển Hạ Long là bài thơ đề trên vách núi đá (núi Bài Thơ)
+ Việc canh phòng và khuyến khích các quan lại ở biên cương thường cảnh giác với các âm mưu xâm nhập và xử lý kịp thời các sự việc lãnh thổ với bên ngoài ở thời ông là rất chặt chẽ và cẩn thận nên triều đình nhà Minh rất tôn trọng và có phần e ngại. Trong sử Việt còn nhắc đến việc Lê Thánh Tông ra sắc chỉ phải cảnh giác với lực lượng nội gián là các gia nô người Ngô (người nhà Minh tự nguyện xin ở lại sau khi bị bắt làm tù binh trong cuộc chiến của Lê Lợi)
+ Vũ khí có những tiến bộ vượt bậc, do tiếp thu các kỹ thuật chế tạo súng hỏa công cá nhân từ p.Tây và với số vũ khí thu được trong cuộc chiến với nhà Minh, kết hợp kỹ thuật vũ khí thời nhà Hồ đã tạo thành 1 bộ vũ khí đa dạng và hùng mạnh
+ LTT rất chú ý đến việc tích trữ lương thảo ở các vùng biên cương để sử dụng cho quân lương khi cần thiết. 1 nghệ thuật làm lương khô thời LTT: hấp thóc chín và sấy khô. Loại lương khô này có thể cất giữ vài năm, rất tiện cho vận chuyển và sử dụng trong chiến tranh, đặc biệt là quân viễn chinh
+ Cải tổ quân đội mạnh mẽ về tổ chức, trước chia làm 5 đạo vệ quân, nay đổi làm 5 phủ đô đốc. Mỗi phủ có vệ, sở. Bên cạnh còn có 2 đạo nội, ngoại, gồm nhiều ti, vệ. Ngoài tổ chức quân thường trực, LTT còn chú ý lực lượng quân dự bị ở các địa phương. 43 điều quân chính là luật quân đội LTT ban hành cho thấy kỷ luật quân đội của ông rất nghiêm ngặt, có sức chiến đấu cao
- Hành chính
+ Nhà nước từ nhà Trần có 4 bộ: Hình, Lại, Binh, Hộ. Đời Lê Lợi có 3 bộ: Lại, Lễ, Dân(Hộ). LTT tổ chức thành 6 bộ:
Lại: tuyển bổ, thăng thưởng và thăng quan
Lễ: đặt và tiến hành các nghi lễ, tiệc yến, học hành thi cử, đúc ấn tín, cắt giữ người coi giữ đình, chùa, miếu mạo
Hộ: ruộng đất, tài chính, hộ khẩu, tô thuế kho tàng, thóc tiền và lương, bổng của quan, binh
Binh: binh chính, đặt quan trấn thủ nơi biên cảnh, tổ chức việc giữ gìn các nơi hiểm yếu và ứng phó các việc khẩn cấp
Hình: thi hành luật, lệnh, hành pháp, xét lại các việc tù, đày, kiện cáo
Công: xây dựng, sửa chữa cầu đường, cung điện thành trì và quản đốc thợ thuyền
+ Xóa bỏ hệ thống tổ chức hành chính cũ thời Lê Lợi từ 5 đạo đổi thành 13 đạo(thừa tuyên)
+ Các quan chỉ được làm tối đa đến tuổi 65; bãi bỏ luật cha truyền con nối cho các gia đình công thần. Tôn trọng việc chọn quan phải là người có tài và đức
+ Các bộ luật hành chính được soạn nhiều và đủ. Ông làm gương cho nhân dân về tính nghiêm minh của pháp luật 0 kể ai: "Pháp luật là phép công của nhà nước, ta cùng các ngươi đều phải theo"
- Kinh tế
+ Sửa đổi thuế khóa, điền địa, khuyến khích nông nghiệp, mở đồn điền
+ Những nỗ lực nhằm xây dựng phát triển VN của LTT đã được kiểm chứng qua các bài chiếu, chỉ dụ do ông trực tiếp chấp bút và ban bố, như Chiếu khuyến nông, lập đồn điền, định quan chế...
+ Các ngành nghề thủ công nghiệp và xây dựng phát triển rực rỡ. Nghề in và làm giấy đạt trình độ cao của thế giới thời bấy giờ. Số lượng sách in khá đồ sộ. Đặc biệt nhất là thành tựu trong công nghệ chế tạo vũ khí và đồ sắt chiếm ưu thế. Đồ gốm, sứ đạt được độ tinh xảo và hoa văn đẹp. Việc giao thương buôn bán đã chắp cánh cho đồ gốm thời này đi xa
+ Thương mại và giao dịch buôn bán với các lân bang phát triển mạnh, cùng với bước chân viến chinh xa xôi. LTT khuyến dụ: Trong dân gian hễ có dân là có chợ để lưu thông hàng hoá, mở đường giao dịch cho dân. Các xã chưa có chợ có thể lập thêm chợ mới. Những ngày họp chợ mới không được trùng hay trước ngày họp chợ cũ để tránh tình trạng tranh giành khách hàng của nhau. Các chợ được mở mang nhiều
Nhờ quan tâm đến thương nghiệp nên nông nghiệp phát triển mạnh mẽ. Các nghề thủ công như: Dệt lụa, ươm tơ, dệt vải, nghề mộc, nghề chạm, đúc đồng phát triển. Thăng Long 36 phố phường sầm uất, nhộn nhịp tồn tại phát triển đến tận ngày nay. Phường Yên Thái làm giấy, Phường Nghi Tàm dệt vải lụa, Phường Hà Tân nung vôi, Phường Hàng Đào nhuộm điều, Phường Ngũ Xá đúc đồng, Phường gạch và gốm sứ Bát Tràng và nhiều phường khác...
- Giáo dục
+ Xây kho bí thư chứa sách. Lập Hội Tao Đàn gồm những nhà văn hóa có tiếng đương thời
+ Khởi xướng lập bia Tiến sĩ và tiến hành cho dựng để ghi danh, tôn vinh những người tài và đức ở Văn Miếu
+ Có những chính sách mới về thi cử và tránh gian lận trong thi cử. Nhiều lần đích thân chấm bài và khảo lại các bài thi có nghi ngờ
- Tôn giáo
+ Phật giáo bị đẩy lui xuống sinh hoạt ở các làng xã, Nho giáo được coi trọng và lên ngôi, đặc biệt là khu vực triều đình và giới nho học
+ Chịu sự tận diệt của nhà Minh nên nhiều chùa chiền, cung điện và các phật tử phát triển rực rỡ đã bị xóa bỏ
Nho giáo đóng góp 1 cách đáng kể vào tín ngưỡng và cách xây dựng 1 nhà nước phong kiến tập quyền vững chắc và phát triển
1 số tôn giáo du nhập vào khi LTT sát nhập Chăm Pa vào VN
Xung đột giữa các cư dân Chăm và Việt, như xung đột tôn giáo, rất ít xảy ra trầm trọng
- Luật pháp
"Quốc triều hình luật"(Hậu Lê) được hoàn thiện-> Luật Hồng Đức-> VN đã hình thành 1 nhà nước pháp quyền sơ khởi và thuộc loại sớm trên thế giới
LTT lấy quan điểm nho giáo làm hệ tư tưởng, chỉ đạo việc biên soạn, ban hành luật pháp, nhằm thể chế hoá 1 nhà nước phong kiến VN, với truyền thống nhân nghĩa, lấy dân làm gốc
Luật Hồng Đức gồm 13 chương với 700 điều, nội dung cơ bản:
Giữ cho đất nước luôn ở thế chủ động đối phó với quân xâm lược nước ngoài
Giữ nghiêm kỷ cương, phép nước
Chấn hưng nông nghiệp, coi nông nghiệp là nền tảng của sự ổn định kinh tế xã hội
Mở rộng giao lưu khuyến khích thủ công nghiệp, thương nghiệp lành mạnh
Bảo vệ quyền sở hữu tài sản của muôn dân, chống tham nhũng triệt để, chống sự lạm quyền và ức hiếp dân chúng
Khuyến khích nuôi dưỡng thuần phong mỹ tục
Bênh vực và bảo vệ quyền lợi phụ nữ
Chính sách hình sự nghiêm minh nhưng nhân đạo
LTT thực hiện nghiêm chỉnh luật đã ban hành.1 lần, ông đã thu lại quyền chỉ huy của tổng quân đô đốc vì con trai đô đốc giữa ban ngày phóng ngựa trên phố, dung túng gia nô đánh người. LTT thường bảo với các quan: "Pháp luật là phép tắc chung của Nhà nước, ta và các người phải cùng tuân theo"
* Hồ Quý Ly
- Dùng chữ Nôm để chấn hưng nền văn hóa dân tộc, cho dịch các kinh, thư, thi. Chính ông đã biên tập thiên "Vô dật" để dạy cho con cái nhà quan và soạn ra 14 thiên Minh đạo dâng lên Trần Nghệ Tông khi trước
- Về mặt xã hội, ông thiết lập sở Quản tế(y tế). Ở các lộ, ông đều lập một kho lúa gọi là Thường bình, lấy tiền công mua lúa trữ vào, phòng những năm mất mùa đem bán rẻ cho dân chúng
Ông thực thi lại chính sách phân phối ruộng đất, quy định trong nước chỉ trừ đại vương và trưởng công chúa, còn không người nào được phép có quá 10 mẫu ruộng. Số ruộng thừa phải nộp lại cho Nhà nước. Ông còn hạn chế số nô tỳ trong các nhà quyền quý, các gia đình phải tùy theo thứ bậc mà nuôi tôi tớ nhiều hay ít, không được quá số quy định

* Một số bài học kinh nghiệm từ cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông có thể vận dụng, kế thừa trong công cuộc xây dựng và phát triển đất nước hiện nay:

- Trên lĩnh vực chính trị:

+ Thực hiện nguyên tắc “trên dưới liên kết hiệp đồng, trong ngoài kiềm chế lẫn nhau” trong hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước;

+ Thực hiện nguyên tắc “chức vụ và trách nhiệm nghiêm minh, quyền lợi và nghĩa vụ tương xứng”;

+ Quản lý nhà nước bằng pháp luật, đề cao pháp luật;

+ Tuyển chọn cán bộ, công chức nhà nước một cách công khai, minh bạch;

+ Tăng cường công tác giám sát, đánh giá năng lực của cán bộ, công chức nhà nước.

+ Kiên quyết đấu tranh phòng, chống tham nhũng, làm trong sạch bộ máy nhà nước;

- Trên lĩnh vực văn hóa - giáo dục: chú trọng phát triển giáo dục và trọng dụng nhân tài.