Bàn về văn học, Thanh Thảo cho rằng:“Văn chương giúp con người sống “ra người” hơn, sống tốt hơn, nếu ta biết tìm trong mỗi quyển sách những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của c...

Văn học giúp con người hiểu được bản thân mình, nâng cao niềm tin vào bản thân mình và làm nẩy nở ở con người khát vọng hướng tới chân lý. Văn học đóng vai trò rất quan trọng trong đời sống tinh thần của nhân loại, nó như liều thuốc xoa dịu và chữa lành mọi vết thương và nỗi đau. Bàn về văn chương, Thanh Thảo đã cho rằng: “ văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng bức và những chiều sâu đáng kinh ngạc. Nó giúp con người sống ra người hơn, sống tốt hơn nếu ta biết tìm trong mỗi quyển sách những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời và của con người”. Điều này đã được thể hiện rõ nét qua một số tác phẩm truyện ngắn hiện đại Việt Nam.

Cái đẹp chính là văn chương, văn chương là “thứ khí giới thanh cao”, là loại hình nghệ thuật bao gồm các sáng tác dùng ngôn từ nghệ thuật để phản ánh cuộc sống con người.

Văn chương giúp ta trải nghiệm cuộc sống ở những tầng mức và những chiều sâu đáng kinh ngạc bởi vì, văn chương luôn thầm lặng đem đến cho người đọc những trải nghiệm mà một cuộc đời khó lòng thấu trả hết. Cuộc sống thì luôn ẩn chứa rất nhiều điều mà con người sẽ phải trải qua, trên con đường trưởng thành giúp người đọc trải nghiệm cuộc sống văn chương, khiến người đọc thỏa mãn nhu cầu nếm trải sự sống muôn hình, vạn trạng. Đến với văn học ta không chỉ khám phá nhận thức, hiện thực mà còn có thể cảm nhận hiểu biết tư tưởng, tình cảm, mơ ước, khát vọng của nhân loại và chính mình. Mỗi tác phẩm mà nghệ sĩ viết nên họ đều gửi gắm vào đó những thông điệp tâm tư nếu ta biết tìm trong mỗi quyển sách, những vệt sáng, những nguồn sáng soi rọi vào những góc khuất của cuộc đời và của con người. Tức là khi nhà văn phát hiện những vẻ đẹp tiềm ẩn bên trong thế giới tâm hồn con người có tác động tích cực đối với con người. Cuộc đời người đọc sẽ nhận ra ý nghĩa của văn chương với tâm hồn mình từ chính điều này và người đọc khi chủ động tìm kiếm cái đẹp ẩn kín tiềm tàng cũng như nhận ra sự thể hiện ở những vẻ đẹp sâu thẳm trong hình tượng nghệ thuật của tác phẩm thì sẽ nhận ra được những thông điệp thẩm mỹ sâu xa.

Khi người đọc nhận ra được những thông điệp đó sẽ sống ra người hơn, sống tốt hơn. Với tác phẩm văn học sẽ đem lại cho con người niềm vui, trong sáng, thánh thiện làm nền ở trong tâm hồn ta những xúc cảm cao đẹp, hướng ta đến những phẩm chất tốt đẹp mang tính nhân văn.

Ý kiến của Thanh Thảo đã khẳng định đặc trưng của văn học và tầm quan trọng của văn học trong đời sống tinh thần con người, văn học nghệ thuật phản ánh cuộc sống một cách tổng hợp, toàn vẹn trong mối quan hệ đa dạng, phức tạp. Tập trung khám phá chiều sâu khôn cùng của tâm hồn con người, văn học có sứ mệnh cao cả bởi tác động sâu sắc tới đời sống tinh thần con người làm giàu thêm nhận thức của con người về thế giới xung quanh, về chính bản thân mình. Văn học bồi đắp, nâng đỡ, thanh lọc tâm hồn con người, khiến con người trở nên hoàn thiện người hơn, sống tốt hơn mà văn học luôn đồng hành với nhân loại có vị trí không thể thay thế được trong đời sống con người.

“Cuộc đời là nơi xuất bản cũng là nơi đi tới của văn học” (Tố Hữu), mỗi tác phẩm văn học đều phản ánh và phác họa đời sống một cách chân thực và sống động, nó được viết lên từ những điều xảy ra trong cuộc sống. Nhưng nhà văn miêu tả hiện thực không phải để vẽ lên những nét vô hồn, không phải chụp ảnh nguyên sĩ lại mọi vật, mọi việc mà nhà văn thực thụ phải biết khai thác những điều thẳm sâu trong mỗi mảnh đời, mỗi số phận con người như nhà văn Bêlinxhi từng nói “tác phẩm nghệ thuật sẽ chết nếu có miêu tả cuộc sống chỉ để miêu tả, nếu nó không phải là tiếng thét khổ đau hay lời ca tụng hân hoan. Nếu nó không đặt ra những câu hỏi hoặc trả lời những câu hỏi đó tác phẩm nghệ thuật chân chính phải để lại trong lòng người đọc sự khắc khoải suy tưởng, bằng việc đào sâu vào đời sống nội tâm của con người. Có như vậy tác phẩm mới có thể giúp người đọc nhìn thấu được những vẻ đẹp tiềm ẩn của nhân vật và những thông điệp mà tác giả muốn gửi gắm khi thưởng thức những tác phẩm có giá trị ta thêm hiểu thêm cảm thông cho những kiếp đời khổ đau thêm yêu thương và trân trọng những điều tốt đẹp đáng quý và hơn cả nó, “nhân tạo hóa con người” giúp ta trở thành người sống tốt sống có ích, là người có trái tim biết yêu thương và nâng niu trân trọng cuộc sống hơn để xây dựng một tác phẩm như vậy.

Ý kiến của Thanh Thảo là lời tâm sự chia sẻ của người cần biết, luôn yêu quý và trân trọng văn chương. Chỉ ra sứ mệnh cao cả của văn chương với con người, ý kiến là định hướng để người đọc tìm hiểu tiếp cận tác phẩm trong chiều sâu tư tưởng của nó, ngoài ra ý kiến còn bồi dưỡng tình yêu, niềm say mê văn học nói riêng, tình nhân ái, tư tưởng sống đẹp cho bạn đọc nói chung.

Nghệ thuật cũng là yếu tố cấu thành nên sự thành công cho cả ba tác phẩm, với Nam Cao, ông đã xây dựng thành công nhân vật Hộ trong “Đời thừa” và Chí Phèo trong truyện ngắn cùng tên, với nghệ thuật kể truyện phong phú, đối thoại, độc thoại, nội tâm đặc sắc, cốt truyện hấp dẫn và lời văn sắc lạnh nhưng đầy cảm xúc. Còn Thạch Lam ông không ồn ào như Nam Cao ,truyện ngắn hai đứa trẻ không có cốt truyện, giọng văn tâm tình thủ thỉ, đậm chất thơ đó chính là những nét của phong cách tác giả Nam Cao và Thạch Lam, và những giá trị nghệ thuật đặc sắc ấy Nam Cao và thạch lam là những nhà văn nổi bật và xuất sắc của giai đoạn văn học 1930 đến 1945.

“Một tác phẩm chân chính là tác phẩm cất lên để xoa dịu những nỗi thống khổ của con người”, đời thừa, Chí Phèo của Nam Cao và hai đứa trẻ của Thạch Lam vừa ca ngợi con người, vừa thấu hiểu cho nỗi đau con người. Bởi vậy nên các tác phẩm đó xứng đáng là những tác phẩm văn học chân chính, tạo chiều sâu trong lòng người đọc và luôn được người đọc trân trọng và nâng niu.