phân tích khổ 3,4 của bài viếng lăng bác

Viễn Phương là một trong những cây bút đầu tiên của lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ. Thơ của ông thật bình dị, mộc mạc giống như tính cách của con người Nam Bộ. Một trong những bài thơ thành công của ông phải kể tới "Viếng lăng Bác". Đây là một tác phẩm thể hiện vẹn tròn nhất tất cả những cảm xúc của nhà thơ khi lần đầu được đến thăm lăng Bác. Đặc biệt, hai khổ thơ ba và bốn của bài thơ đã thể hiện rõ nét nhất nỗi nhớ thương khôn nguôi và ước nguyện của tác giả.

Được gặp người cha già kính yêu của dân tộc là một nỗi niềm khát khao của những người con miền Nam xa xôi "Miền Nam mong Bác nỗi mong cha" và giờ đây nó đã trở thành hiện thực. Khi bước chân vào lăng Bác, những cảm xúc trong lòng tác giả đã trào dâng mãnh liệt:

"Bác nằm trong giấc ngủ bình yên

Giữa vầng trăng sáng dịu hiền

Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim"

Ở trong lăng Bác, một không khí tĩnh lặng bao trùm và hình ảnh của Bác thật nhẹ nhàng trong "giấc ngủ bình yên". Đứng trước Bác, nhà thơ cảm nhận như Bác đang đi vào giấc ngủ thật yên bình, ánh đèn dịu nhẹ lúc đó đã trở thành một vầng trăng dịu dàng, sáng trong. Câu thơ đã miêu tả đầy tinh tế sự trang nghiêm trong lăng Bác. Dù Bác đã ra đi thế nhưng với nhà thơ, đó chỉ là một giấc ngủ dài, một giấc ngủ nhẹ nhàng mà bác không còn phải trăn trở vì việc nước, việc dân. Thế nhưng nhà thơ Viễn Phương cũng chẳng thể giấu đi sự nghẹn ngào trong tim mình:

"Vẫn biết trời xanh là mãi mãi

Mà sao nghe nhói ở trong tim"

Nhà thơ đã khéo léo sử dụng ngệ thuật tương phản để diễn tả những sự giằng xé, đối lập giữa lý trí và trái tim. Dù cho lí trí vẫn biết rằng Bác vẫn sống mãi trong tâm trí của người dân Việt Nam giống như bầu trời xanh kia, mãi mãi trường tồn với thời gian. Thời gian chẳng thể làm phai nhoà sắc xanh của bầu trời cũng như chẳng thể xoá nhoà hình ảnh Bác trong tim mỗi người con đất Việt. Ấy vậy mà trái tim vẫn đau nhói khi đối mặt với hiện thực rằng Người đã mãi mãi ra đi. Nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác - "nghe" thấy điều mà chỉ có thể cảm nhận lại càng làm nổi bật lên nỗi đau như đang quặn thắt, xót xa đến vô cùng. Khổ thơ có vẻ mang đến một cảm giác đầy nhẹ nhàng với hình ảnh bình yên của ánh trăng, của bầu trời nhưng ẩn sâu trong đó lại là những cảm xúc thương nhớ, đầy xót xa. Từng câu, từng chữ được thốt ra đều chất chứa những tình cảm dạt dào khó tả.

Nếu như ở trên tác giả đã cố kìm nén cảm xúc ở trong lòng thì khổ thơ thứ tư, khi sắp phải rời xa nơi đây, sắp phải chia xa Bác thì lòng tác giả lại trĩ nặng, những cảm xúc tuôn trào:

" Mai về miền Nam dâng trào nước mắt"

Mặc dù lúc này nhà thơ vẫn đang bên cạnh Bác, nhưng nghĩ đến ngày mai trong lòng đã trào dâng sự buồn thương, lưu luyến không muốn rời xa. Dòng cảm xúc ấy đến một cách thật tự nhiên, thật chân thành. Cảm xúc ấy cũng chính là những cảm xúc của biết bao người con Việt Nam khi đến thăm lăng Bác. Và rồi, nhà thơ bày tỏ những ước nguyện của mình:

"Muốn làm con chim hót quanh lăng Bác

Muốn làm đoá hoa toả hương đâu đây

Muốn làm cây tre trung hiếu chốn này..."

Điệp ngữ "muốn làm" được đặt ở đầu các câu thơ đã làm nổi bật lên sự khao khát của tác giả muốn được bên Bác. Những mong ước ấy được xuất phát từ sự chân thành trong trái tim, là một mong ước tự nguyện của tác giả. Dẫu cho chỉ là một cánh chim nhỏ bé, một bông hoa toả hương hay là một cây tre trung hiếu cũng nguyện lòng. Những lời thơ thật chân thành, tha thiết ấy chính là những gì đã chất chứa bấy lâu nay được tác giả gửi trọn vào từng dòng thơ.

Hai khổ thơ đã cho người đọc thấy được những cảm xúc nghẹn ngào của nhà thơ Viễn phương khi được đến thăm lăng Bác. Đó cũng là tấm lòng của biết bao người con miền Nam ở xa chưa được đến thăm Người. Những câu thơ như nghẹn ngào lại, đầy rưng rưng cảm động nhưng cũng thật trang trọng. Cho dù Bác Hồ đã đi xa, thế nhưng hình ảnh của Bác vẫn sống mãi trong tâm trí mỗi người dân Việt Nam.