PHẦN II: TẬP LÀM VĂN Câu 2: Hãy viết một bài văn nêu cảm nhận của em về hai khổ thơ sau: Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ Ngày ngày dòng người đi trong thương nh...

"Bác ngồi đó, chiếc áo nâu giản dị
Màu quê hương bền bỉ, đậm đà"

Bác Hồ - Vị lãnh tụ kiệt xuất, người cha già kính yêu của dân tộc Việt Nam. Người là biểu tượng, là trái tim linh hồn của mảnh đất phương Nam yêu dấu này. Tận hơi thở cuối cùng, lòng Bác vẫn luôn đau đáu nỗi niềm thống nhất ba miền đất nước. Từ chiến trường miền Nam, nhà thơ Viễn Phương mang theo bao thương nhớ, tình cảm, tâm tư của đồng bào, chiến sĩ miền Nam gửi gắm vào lời thơ nghẹn ngào cảm xúc trong bài "Viếng lăng Bác". Bài thơ là tiếng nói, là nỗi niềm tâm sự của nhân dân Nam bộ và nhân dân cả nước dành cho Bác.

Viễn Phương là một trong những cây bút có mặt sớm trong lực lượng văn nghệ giải phóng miền Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ. "Viếng lăng Bác" được viết vào tháng 4 năm 1976, một năm sau ngày thống nhất đất nước, lăng Bác được khánh thành. Thơ ca của Viễn Phương rất đỗi êm đềm, nhẹ nhàng, nhưng chứa đựng nhiều cảm xúc, từng câu từng chữ dẫu đọc rất giản dị, mộc mạc, nhưng đó lại chính là những cảm xúc chân thực nhất mà tác giả muốn gửi gắm. Đặc biệt là khổ 2 và 3, khi ông hòa mình cùng dòng người vào lăng và khi ông vào trong lăng thăm Bác. "Viếng lăng Bác" ngỡ như một câu chuyện bởi lời thơ thật dịu dàng êm ái, như thì thầm, tâm sự:

"Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ
Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ
Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân."

Với điệp từ “ngày ngày” lặp lại, Viễn Phương âm thầm khẳng định thời gian sẽ không ngừng trôi nhưng dẫu có ra sao chăng nữa, những người con đất Việt sẽ tình cảm nhớ thương, yêu quý Bác không bao giờ nguôi ngoai. Hình ảnh sóng đôi, ẩn dụ đặc sắc qua "con mắt thơ" của tác giả. Vốn là tự nhiên của tạo hoá, trên bầu trời kia chỉ có duy nhất một mặt trời, đem lại sự sống cho muôn loài, đem lại ánh sáng tươi đẹp cho Trái Đất. Nhưng trong trái tim của Viễn Phương và cả hàng triệu đồng bào Việt Nam, vẫn còn một mặt trời khác "rất đỏ", cao quý và vĩ đại ấy là Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Bác là mặt trời chân lý của nhân dân, Bác đã soi sáng, dẫn đường giúp dân tộc Vi tệ thoát khỏi kiếp đời nô lệ, sức mạnh giúp nhân dân chèo lái con thuyền cách mạng cập bến vinh quang, đi đến bờ thắng lợi. Nhà thơ như nói hộ thế gian rằng: “Bác Hồ là mặt trời cách mạng đẹp nhất, rực rỡ nhất, chói lọi nhất, luôn luôn tỏa sáng trong tâm hồn người Việt Nam.” Hình ảnh “dòng Người đi trong thương nhớ” là hình ảnh thực, gợi lên cảnh nhân dân mọi miền về thủ đô Hà Nội viếng thăm lăng Bác, bày tỏ sự kính trọng nhớ thương với vị cha già đã yên giấc ngủ ngàn thu. Tác giả sử dụng từ "dòng người" chứ không phải là "đoàn người", "hàng người", điều đó có tác dụng gợi lên sự tiếp nối trải dài tới vô tận của những dòng người vào lăng. Cụm từ "Đi trong thương nhớ" gợi tả tình yêu thương và nỗi nhớ mong của nhân dân dành cho Bác, bao trùm lên cả không gian và thời gian vô tận "ngày ngày". "Kết tràng hoa dâng" cùng hoán dụ "bảy mươi chín mùa xuân" Bác dành trọn vẹn cho dân tộc Việt Nam, những tình cảm trân trọng, mến yêu kết thành tràng hoa đẹp nhất kính dâng lên Người. Cùng với đó là sự biến đổi thể thơ từ tám chữ sang chín chữ, giúp nhịp thơ chậm lại, thể hiện cảm xúc bồi hồi khi hòa vào dòng người vào lăng. Áng thơ khi lần đầu tiên Viễn Phương được gặp Bác, đã thể hiện rõ bao cảm xúc bồi hồi, xúc động:

"Bác nằm trong giấc ngủ bình yên
Giữa một vầng trăng sáng dịu hiền
Vẫn biết trời xanh là mãi mãi
Mà sao nghe nhói ở trong tim."

Mong muốn được tận mắt nhìn thấy Bác Hồ phải chăng là niềm ao ước của mỗi người con miền Nam, và Viễn Phương cũng không ngoại lệ. Qua cách sử dụng phép nói giảm nói tránh “giấc ngủ bình yên”, tác giả như thể hiện sự nhớ thương, rằng Bác vẫn chưa ra đi, Bác chỉ đang ngủ một giấc thật ngon, thật dài, sau bao tháng ngày hi sinh, khổ cực vì đất nước quê nhà. Khung cảnh Bác ngủ thật êm dịu, thanh bình biết bao, làm ngưng đọng không gian lẫn thời gian. "Vầng trăng sáng dịu hiền" là hình ảnh ẩn dụ đầy chất thơ, giàu sức gợi, liên tưởng đến tâm hồn cao đẹp và những vần thơ của Người. Có nhà thơ từng nhận định rằng: “Thơ Bác đầy
trăng”.Quả không sai. Trên suốt đoạn đường kháng chiến, làm việc, trăng luôn dõi theo hình bóng của vị chủ tịch kính yêu. Vầng trăng ấy đã bao lần sáng lên qua từng lời thơ của Người, dẫu ở chốn tù đày hay cảnh đêm ở núi rừng Việt Bắc. Chúng ta thấy một tâm hồn yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, đầy chất nghệ sĩ qua những vần thơ về trăng của Bác. Ấy thế nhưng, Bác chưa bao giờ được thảnh thơi mà ngắm nhìn ánh trăng khuya đúng nghĩa. Chỉ có giờ đây, đã chìm vào giấc ngủ bình yên, vầng trăng ấy hiện lên, mới thật sự yên bình, để Bác thanh thản, nghỉ ngơi và ngắm nhìn nó. Vầng trăng ấy mới dịu hiền làm sao, là vầng trăng đã soi sáng Bác từ chặng đường cách mạng gian lao đến khi Bác đã ra đi rồi, vầng trăng ấy lại nhẹ nhàng, âm thầm mà soi sáng giấc ngủ ngàn thu cho Bác. Song song với ánh mặt trời, hình ảnh vầng trăng đã hoàn thiện bức chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh trong tim mỗi người: chói lóa, rực rỡ, trong sáng, thanh cao, hiền lương, thương mến.

Qua hình ảnh ẩn dụ “trời xanh”, nhà thơ thật tinh tế ca ngợi sự bất tử và vĩ đại của Bác. Dẫu Người đã đi xa, nhưng làm sao bao công ơn to lớn, sự vất vả hi sinh vì dân tộc đo, cùng sự nghiệp cách mạng cao cả lại có thể phai mờ đi trong tâm trí của người Việt Nam. Mà rằng nó sẽ luôn tồn tại như bầu trời xanh vĩnh hằng trong tim mỗi con người. Cặp quan hệ từ “vẫn biết…mà còn” cho thấy sự mâu thuẫn giữa lí trí và tình cảm. Dẫu biết Người đã ra đi mãi mãi nhưng nơi này vẫn còn lưu luyến, bởi đây là một mất mát to lớn sẽ chẳng thể bù đắp được với nhà thơ Viễn Phương. Để thốt lên tiếng thơ đau cắt xé lòng “nghe nhói ở trong tim”, biết bao cảm xúc nghẹn ngào xen lẫn sự đau đớn, tiếc thương đến cực độ. Chỉ với bốn câu thơ ngắn nhưng với lối viết hàm súc, đầy thi vị của Viễn Phương, những dòng thơ ấy vẫn để lại nhiều ám ảnh trong lòng người đọc.

Với giọng điệu vừa trang nghiêm lại sâu lắng, thiết tha và đau xót, bật lên lòng nhớ thương, kính trọng của nhà thơ. Thể thơ tám chữ có đôi chỗ biến thể cùng cách gieo vần và nhịp thơ linh hoạt, Viễn Phương rất sáng tạo trong cả xây dựng hình ảnh thơ kết hợp giữa ảnh thực và ẩn dụ. Bằng những từ ngữ và lời lẽ chân thành, giàu cảm xúc, tác giả đã bày tỏ được niềm xúc động cùng lòng biết ơn sâu sắc đến Bác trong một dịp ra miền Bắc viếng lăng Bác. Bài thơ như một tiếng nói chung của toàn thể nhân dân Việt Nam, biểu lộ niềm đau xót khi thấy Bác kính yêu ra đi. Đã nhiều năm trôi qua nhưng bài thơ vẫn giữ nguyên giá trị tốt đẹp ban đầu và để lại ấn tượng trong lòng nhiều thế hệ người đọc.

Khép lại 8 câu thơ, bao cảm xúc lẫn lộn khi được lần đầu hòa vào dòng người vào lăng, được lần đầu ngắm nhìn Bác. Không cầu kỳ, hoa mỹ, không lộng lẫy phô trương, tình cảm đối với Bác chỉ có thể là tình cảm cao cả, nâng cao tâm hồn con người. Tình cảm ấy đã thể hiện rất rõ qua từng lời thơ của Viễn Phương. "Viếng lăng Bác" là kết tinh những tình cảm lớn trong một trái tim bình dị đã chạm đến những cảm xúc trong lòng người đọc một cách tự nhiên, gây thổn thức lòng người.